Thống nhất hình thức kiểm tra môn Ngữ văn sẽ thuận lợi cho nhà trường và học sinh

Những ngày qua, dư luận bàn tán xôn xao về hình thức ra đề kiểm tra môn Ngữ văn trong năm học 2022 - 2023 tới đây sẽ thực hiện hình thức tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan đối với những lớp giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông mới. 

Ngày 18/8, trước thông tin này, đại diện Vụ Giáo dục Trung học đã khẳng định: "Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa có bất kỳ một văn bản hướng dẫn nào về việc từ năm học tới sẽ kiểm tra, đánh giá đối với học sinh ở môn Ngữ văn bằng cả hai hình thức trắc nghiệm và tự luận".

Tuy nhiên, thực tế thì Bộ đã tập huấn cho đội ngũ giáo viên cốt cán và bộ phận chuyên môn của một số tỉnh thành và đã tập huấn đại trà cho giáo viên bộ môn Ngữ văn. Đồng thời, các thành viên cốt cán tập huấn đại trà cho giáo viên đã yêu cầu các nhà trường sẽ áp dụng hình thức kiểm tra môn Ngữ văn bằng hình thức tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan đối với các lớp 6,7 trong năm học 2022 - 2023.

Bộ nói "không bắt buộc" kiểm tra môn Ngữ văn bằng hình thức tự luận hay trắc nghiệm

Để triển khai thực hiện Chương trình chương trình giáo dục 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức tập huấn giáo viên cốt cán toàn quốc nhằm nâng cao năng lực của giáo viên về xây dựng ma trận, đặc tả đề kiểm tra, đánh giá các môn học theo chương trình mới. Một trong những nội dung tập huấn là hướng dẫn kĩ thuật viết câu hỏi trắc nghiệm khách quan (đây là phần chung dành cho tất cả các môn học).

Trên nguyên tắc giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục về chuyên môn, giáo viên căn cứ vào yêu cầu cần đạt của Chương trình Giáo dục phổ thông môn Ngữ văn để lựa chọn các hình thức kiểm tra, đánh giá theo đúng Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT.

Điều này cũng đồng nghĩa Vụ Giáo dục Trung học không phủ nhận việc một số địa phương đã tập huấn đại trà cho giáo viên môn Ngữ văn về ma trận và bảng đặc tả đề kiểm tra theo hình thức tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan mà dư luận đã bàn tán trong những ngày qua.

Đến thời điểm này, nhiều địa phương đã tập huấn về hình thức kiểm tra môn Ngữ văn mới đối với những lớp thực hiện chương trình 2018. Trong tài liệu tập huấn của Bộ gửi đến các địa phương không phải là "phần chung dành cho tất cả các môn học" mà được thiết kế riêng cho môn Ngữ văn. Trong tài liệu tập huấn này có rất nhiều đề kiểm tra định kỳ (kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ) môn Ngữ văn minh họa cho từng khối lớp cụ thể.

Thực tế là đã có nhiều tỉnh thành tập huấn cho giáo viên là và tập huấn bằng tài liệu của Bộ chứ không phải là tài liệu biên soạn riêng lẻ của từng địa phương. Bởi, mỗi tỉnh, thành có hàng ngàn giáo viên Ngữ văn các cấp học.

Chính vì vậy, Vụ Giáo dục Trung học cũng thông tin kiểu nước đôi: "không có văn bản nào hướng dẫn hoặc chỉ đạo việc bắt buộc sử dụng hình thức trắc nghiệm khách quan kết hợp tự luận trong kiểm tra đánh giá định kì đối với môn Ngữ văn" nhưng lại "giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục về chuyên môn, giáo viên căn cứ vào yêu cầu cần đạt của Chương trình Giáo dục phổ thông môn Ngữ văn để lựa chọn các hình thức kiểm tra, đánh giá".

Vì thế, nếu các trường thực hiện kiểm tra môn Ngữ văn bằng hình thức tự luận hoàn toàn như hiện nay cũng được mà tổ chức kiểm tra bằng hình thức tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan cũng không sai vì Bộ "không bắt buộc".

Nên thống nhất một hình thức kiểm tra sẽ thuận lợi cho giáo viên và học sinh

Khác với các môn học còn lại đã thực hiện kiểm tra tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan hoặc trắc nghiệm hoàn toàn thì môn Ngữ văn nhiều năm nay vẫn thực hiện kiểm tra định kỳ môn Ngữ văn bằng hình thức tự luận hoàn toàn. Có lẽ do đặc trưng môn học này cần nhiều kỹ năng viết và cảm thụ văn học.

Theo thông tin từ Vụ Giáo dục Trung học thông tin như vậy thì các trường thực hiện theo cách nào cũng đúng. Tuy nhiên, đội ngũ giáo viên cho rằng môn Ngữ văn cần thống nhất hình thức kiểm tra sẽ có nhiều thuận lợi hơn. Tự luận hoàn toàn cũng được và tự luận khách quan cũng được nhưng chỉ cần một hình thức để các nhà trường, các địa phương dễ chỉ đạo và thực hiện. Học sinh cũng không bị động khi học tập, kiểm tra, thi cử.

Nếu "giao quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục về chuyên môn, giáo viên" thì cũng có cái lợi nhưng mấu chốt vấn đề là khi thi cử học sinh sẽ gặp khó khăn. Bởi lẽ, môn Ngữ văn của cấp Trung học cơ sở có kỳ thi tuyển sinh 10 và cấp Trung học phổ thông có kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông. Khi không thống nhất hình thức kiểm tra sẽ dẫn đến tình trạng mạnh ai nấy làm và sẽ dẫn đến tình trạng học sinh trải qua các kỳ thi chung sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Chẳng hạn, nếu trường và giáo viên thực hiện theo hình thức kiểm tra môn Ngữ văn bằng hình thức tự luận kết hợp với trắc nghiệm khách quan mà thi tuyển sinh 10 và thi tốt nghiệp Trung học phổ thông vẫn duy trì hình thức tự luận hoàn toàn sẽ khiến cho học sinh sẽ bỡ ngỡ, khó tiếp cận đề thi.

Chính vì thế, chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới thực hiện đối với lớp 6 ở năm học trước, năm học tới đây mới bắt đầu thực hiện ở lớp 7 và lớp 10 - đây mới là chặng đường đầu tiên của 2 cấp học này. 

Thay vì "không có văn bản nào hướng dẫn hoặc chỉ đạo việc bắt buộc sử dụng hình thức trắc nghiệm khách quan kết hợp tự luận trong kiểm tra đánh giá định kì đối với môn Ngữ văn" thì Vụ Giáo dục Trung học cần chỉ đạo cụ thể, rõ ràng và thống nhất hình thức kiểm tra định kỳ môn Ngữ văn sẽ thuận lợi hơn cho các nhà trường trong việc dạy và học, cũng như kiểm tra, đánh giá học sinh đối với môn học này.