Ngủ ngáy là gì? Ngủ ngáy ảnh hưởng tới sức khỏe thế nào?

Ngủ ngáy là hiện tượng tự nhiên của cơ thể, tuy nhiên, nhiều nghiên cứu y khoa đã chỉ ra rằng ngủ ngáy không đơn thuần là hiện tượng sinh lý bình thường mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những rối loạn nghiêm trọng về sức khỏe, đặc biệt là hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Ngủ ngáy (hay còn gọi là tiếng ngáy) là âm thanh phát ra do sự rung động của các mô mềm ở vùng hầu họng khi luồng không khí đi qua bị cản trở. Tình trạng này phổ biến ở cả nam và nữ, đặc biệt thường gặp ở người trung niên, béo phì, người có cấu trúc đường thở bất thường hoặc sử dụng rượu bia, thuốc an thần.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 45% người trưởng thành thỉnh thoảng ngáy khi ngủ và 25% ngáy thường xuyên. Tuy nhiên, chỉ khoảng 1/3 trong số đó được chẩn đoán và điều trị đúng mức.

Ngủ ngáy – dấu hiệu tiềm ẩn của bệnh lý nguy hiểm

Ngủ ngáy thường xuyên, kèm theo các triệu chứng như thở khò khè, ngủ không sâu, mệt mỏi ban ngày, có thể là dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) – một rối loạn nguy hiểm liên quan đến hệ hô hấp.

Hội chứng OSA khiến người bệnh ngừng thở nhiều lần trong đêm, gây thiếu oxy lên não và các cơ quan quan trọng khác. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: Tăng huyết áp; Đột quỵ; Suy tim; Tiểu đường; Suy giảm trí nhớ; Tăng nguy cơ tai nạn giao thông do buồn ngủ ban ngày. 

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc chứng ngủ ngáy gồm: Người béo phì (domô mỡ tích tụ ở cổ làm hẹp đường thở; Người có cấu trúc đường hô hấp bất thường: amidan to, lưỡi lớn, lệch vách ngăn mũi…; Nam giới trên 40 tuổi: nguy cơ cao hơn nữ giới; Người uống rượu, hút thuốc lá hoặc dùng thuốc an thần; Người có tiền sử gia đình ngủ ngáy hoặc mắc OSA.

Cách phòng ngừa và cải thiện ngủ ngáy

Để phòng ngừa và cải thiện tình trạng ngủ ngáy, thay đổi lối sống là biện pháp đầu tiên và quan trọng. Việc giảm cân ở những người thừa cân hoặc béo phì có thể giúp giảm áp lực lên vùng họng, cải thiện đường thở. Tránh sử dụng rượu bia, thuốc an thần trước giờ ngủ, cũng như bỏ thuốc lá sẽ làm giảm tình trạng kích ứng niêm mạc hô hấp – yếu tố góp phần gây ngáy. Tập thể dục đều đặn không chỉ cải thiện thể lực mà còn giúp tăng cường trương lực cơ vùng hầu họng, giảm nguy cơ sụp lưỡi khi ngủ.

Bên cạnh đó, điều chỉnh tư thế ngủ cũng đóng vai trò đáng kể. Nằm nghiêng thay vì nằm ngửa sẽ hạn chế tình trạng lưỡi tụt về phía sau, gây bít tắc đường thở. Việc sử dụng gối nâng đầu nhẹ nhàng, đúng tư thế cũng giúp đường thở thông thoáng hơn trong suốt giấc ngủ.

Trong một số trường hợp nặng, các can thiệp y tế là cần thiết. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng máy thở áp lực dương liên tục (CPAP) – thiết bị hỗ trợ duy trì đường thở mở trong suốt giấc ngủ, đặc biệt hiệu quả ở người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ mức độ trung bình đến nặng. Trường hợp có dị dạng giải phẫu như quá phát mô mềm vòm họng hoặc lệch vách ngăn mũi, phẫu thuật điều chỉnh có thể được cân nhắc. 

Ngoài ra, việc sử dụng dụng cụ hỗ trợ nâng hàm dưới theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa cũng là một lựa chọn điều trị hiệu quả.

Ngủ ngáy không đơn thuần là vấn đề “ồn ào” trong giấc ngủ. Đó có thể là tiếng chuông cảnh báo sức khỏe. Vì thế, đừng chủ quan, đặc biệt khi có biểu hiện ngưng thở khi ngủ. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn bảo vệ trái tim, não bộ và nâng cao chất lượng cuộc sống.