Hùng thiêng Ngã ba Đồng Lộc!

Ngã ba Đồng Lộc - trọng điểm đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ

Ngã ba Đồng Lộc nằm gọn trong một thung lũng hình tam giác, hai bên là đồi núi trọc, giữa là con đường độc đạo, giao điểm của Quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 thuộc địa phận xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. 

Nơi đây là một địa điểm hiểm trở trên hệ thống đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Ngã ba Đồng Lộc là mạch máu giao thông nối liền hậu phương lớn miền Bắc với tiền tuyến miền Nam.

Từ cuối tháng 4/1965, quốc lộ 1A bị chia cắt hoàn toàn, hàng hóa vận tải bằng đường bộ chi viện cho chiến trường miền Nam đều phải đi qua Ngã ba Đồng Lộc. Từ đây, Ngã ba Đồng Lộc trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt nhất của đế quốc Mỹ trên toàn tuyến Quân khu 4.

Trong suốt 7 tháng "ném bom hạn chế" trong năm 1968, địch đã tập trung đánh phá vào Ngã ba Đồng Lộc với một khối lượng bom đạn rất lớn. Từ tháng 4-10/1968, Ngã ba Đồng Lộc phải gánh chịu gần 50.000 quả bom các loại, mặt đất bị biến dạng, đất đá bị cày đi xới lại, hố bom chồng lên hố bom, không có một bóng cây, ngọn cỏ nào có thể mọc nổi.

Tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc lúc bấy giờ có nhiều lực lượng như: Bộ đội, Thanh niên xung phong, công nhân giao thông, công an, dân quân du kích… số người chiến đấu và phục vụ chiến đấu thời điểm đông nhất lên tới 16.000 người, làm nhiệm vụ chiến đấu đánh trả máy bay địch, cảnh giới, giải tỏa giao thông, san lấp hố bom, phá bom nổ chậm, làm cọc tiêu dẫn đường, đảm bảo an toàn cho người và hàng hóa chi viện vào chiến trường miền Nam.

Để giữ vững mạch máu giao thông từ Bắc vào Nam được thông suốt, hàng trăm, hàng ngàn chiến sĩ và nhân dân đã ngã xuống. Trong đó phải kể đến sự hy sinh anh dũng của tiểu đội 10 cô gái thanh niên xung phong thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552, Tổng đội 55.

Trưa ngày 24/7/1968, 10 chị ra đường làm nhiệm vụ. Đến 16 giờ, trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc, 1 quả bom đã nổ gần căn hầm chữ A, nơi 10 chị đang tránh bom, làm sập hầm và tất cả 10 nữ thanh niên xung phong đã hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ.

Năm 1989, Ngã ba Đồng Lộc đã được xếp hạng Khu di tích lịch sử cấp Quốc gia. Năm 1995, Đảng và Nhà nước giao cho Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đầu tư xây dựng, quản lý và khai thác các hạng mục công trình tại Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc. 

Ngày 9/12/2013, Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định trở thành Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt trên hệ thống đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành địa chỉ đỏ, nơi giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng cho nhân dân và thế hệ trẻ cả nước. Hằng năm có hàng triệu lượt du khách đến dâng hương tưởng niệm, tri ân, tưởng nhớ.

Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc có diện tích rộng 0,6 km2. Khu di tích lịch sử này được đầu tư xây dựng ngày một khang trang, nhiều công trình kiến trúc đặc biệt được xây dựng như: Khu mộ 10 nữ thanh niên xung phong, Nhà bia tưởng niệm thanh niên xung phong toàn quốc, Sa bàn chiến đấu, Nhà bảo tàng, Tháp chuông Đồng Lộc, cụm tượng 10 nữ thanh niên xung phong và nhiều công trình văn hóa tâm linh khác.

_{Trong bài có sử dụng thông tin tư liệu và tham khảo từ Báo điện tử Đảng Cộng sản, Cổng Thông tin điện tử tỉnh Hà Tĩnh, Ban quản lý khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc và Trung tâm Thông tin du lịch (Cục Du lịch).}