Nghiên cứu mới từ Harvard: Ăn lành mạnh (healthy) quan trọng hơn giảm cân

Nghiên cứu vừa được công bố bởi Harvard T.H. Chan School of Public Health và Đại học Ben-Gurion (Israel) đã chỉ ra rằng việc áp dụng một thực đơn healthy mang lại lợi ích tim mạch – chuyển hóa ngay cả khi người ăn không giảm cân.

Chuyên gia cho biết, chỉ cần thay đổi chất lượng bữa ăn theo hướng lành mạnh, cơ thể vẫn nhận được lợi ích tim mạch và chuyển hóa, ngay cả khi cân nặng hầu như không thay đổi. 

Kết quả theo dõi gần 300 người trong 18 tháng cho thấy những người áp dụng chế độ ăn giàu chất xơ, chất béo tốt và hạn chế thực phẩm tinh chế đã giảm mỡ nội tạng, cải thiện chỉ số cholesterol và đường huyết dù không nhất thiết phải giảm cân. Điều này cho thấy con số trên cân nặng không phản ánh đầy đủ sức khỏe bên trong, và cách chúng ta ăn quan trọng không kém – thậm chí quan trọng hơn – việc chúng ta nặng bao nhiêu.

Khái niệm "thực đơn healthy" vì thế không còn nằm ở việc ăn ít, nhịn đói hay cắt bỏ hoàn toàn tinh bột, mà ở lựa chọn thực phẩm thông minh. Khi ưu tiên rau củ tươi, ngũ cốc nguyên hạt, đạm lành mạnh từ cá, trứng, đậu phụ… và hạn chế đường, mỡ chiên rán hay thực phẩm siêu chế biến, cơ thể sẽ tự điều chỉnh theo hướng tích cực. 

Đó là một thay đổi âm thầm nhưng bền vững: chất lượng máu tốt hơn, nội tạng khỏe hơn, các phản ứng viêm giảm xuống, nguy cơ bệnh tim mạch và tiểu đường lùi xa mà không cần những con số ngoạn mục trên cân.

Ăn uống healthy không phụ thuộc vào thực phẩm đắt đỏ

Tại Việt Nam, trào lưu ăn uống lành mạnh đang phát triển, nhưng vẫn còn nhiều hiểu lầm. Không ít người nghĩ rằng muốn "healthy" thì phải bỏ cơm, chỉ ăn rau, hoặc phải mua những loại "siêu thực phẩm" đắt đỏ. 

Trong khi đó, khoa học dinh dưỡng cho thấy gạo lứt, khoai lang, cá kho, trứng luộc, đậu phụ, rau luộc chấm vừng lạc – những món rất quen thuộc trong bữa cơm Việt – hoàn toàn đáp ứng tiêu chuẩn của một chế độ ăn tốt cho tim mạch. Vấn đề không nằm ở việc loại bỏ tinh bột, mà ở việc thay loại tinh bột tinh chế bằng tinh bột nguyên cám; không nằm ở việc kiêng dầu mỡ, mà là chuyển từ dầu chiên đi chiên lại sang dầu thực vật tốt cho tim; không nằm ở số lượng thức ăn giảm xuống, mà là giá trị dinh dưỡng tăng lên.

Thực tế, phần lớn người Việt đang ăn nhiều hơn nhu cầu năng lượng, nhưng lại thiếu chất quan trọng cho hoạt động chuyển hoá. Nhiều món khoái khẩu hàng ngày – từ bánh mì trắng, bún phở nước béo, đồ chiên rán, trà sữa, đồ ăn nhanh – đều là "calo rỗng", khiến cơ thể tích mỡ nội tạng, nhưng vẫn thiếu dưỡng chất nuôi cơ và não. Điều này lý giải vì sao nhiều người gầy vẫn có gan nhiễm mỡ, và người tưởng như "ăn uống bình thường" lại có chỉ số mỡ máu cao.

Nên chọn thực đơn healthy thế nào?

Nghiên cứu của Harvard đặt ra một thông điệp rõ ràng: ăn lành mạnh không phải là phong trào nhất thời, mà là chiến lược bảo vệ sức khỏe ở cấp độ sinh học. Một người có thể trông không mập lên, nhưng bên trong đang âm thầm hình thành bệnh mạn tính – và ngược lại, một người không giảm cân nhưng ăn đúng cách vẫn có thể kéo lùi nguy cơ bệnh tật.

Với thói quen ẩm thực của người Việt, thay đổi này không đòi hỏi sự khắc khổ. Không cần bỏ bữa, không cần từ bỏ món truyền thống, không cần chạy theo "siêu hạt", "siêu bột" hay thực phẩm nhập khẩu. 

Chỉ cần chọn cơm gạo lứt thay vì cơm trắng mỗi tuần vài bữa, tăng thêm phần rau trong mâm, thay trà sữa bằng trái cây tươi, thay đồ chiên bằng đồ hấp hoặc nướng ít dầu, ưu tiên thực phẩm nguyên bản hơn đồ công nghiệp đóng gói. Khi đó, "thực đơn healthy" không còn là một bộ thực đơn áp đặt mà trở thành một lối sống mềm mại, vừa phù hợp khẩu vị Việt, vừa tôn trọng sinh lý tự nhiên của cơ thể.

Nói một cách ngắn gọn: điều quan trọng không phải là chúng ta ăn ít đi, mà là chúng ta ăn tốt hơn. Không phải đợi đến khi giảm cân thành công mới được gọi là khỏe. Lợi ích sức khỏe bắt đầu từ khoảnh khắc chúng ta thay đổi lựa chọn trên đĩa – không phải trên cân.