Sách có 580 trang, tập hợp 52 chân dung tiêu biểu trong nhiều lĩnh vực — từ chính trị, kinh tế, khoa học, văn hóa, nghệ thuật đến quốc phòng, an ninh — được Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nghệ An Nguyễn Như Khôi chủ biên, các nhà báo – nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại và nhà văn Bùi Ngọc biên soạn. Đây là một công trình không chỉ ghi chép, mà còn suy tư, chiêm nghiệm về con người và tinh thần Nghệ.

Một “bản biên niên tinh thần” của xứ Nghệ

Đọc “Người xứ Nghệ”, người ta không chỉ thấy những gương mặt cụ thể, mà còn cảm nhận được nhịp đập của một vùng đất — nơi gian khó trở thành chất men làm nên ý chí. 52 nhân vật trong sách như 52 “điểm sáng” góp phần tạo nên một bản đồ tinh thần của người Nghệ hôm nay: kiên cường mà lãng mạn, thẳng thắn mà giàu nhân ái, giản dị mà bền bỉ vươn lên.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, sau khi đọc xong cuốn sách, đã gọi đó là “một mùa nhân cách nở ra từ những trang sách”. Còn PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình Văn học nghệ thuật Trung ương, nhận xét: cuốn sách “gợi mở chiều sâu văn hóa và bản lĩnh tinh thần của người Nghệ – đoàn kết, nghĩa tình, dũng cảm, ham học, khí khái, nhân hậu”.

Những lời chia sẻ ấy phần nào phản chiếu giá trị cốt lõi của tác phẩm: tôn vinh cá nhân để soi chiếu cộng đồng, ghi chép hiện thực để gợi mở nhân cách.

Chân dung và bản sắc tâm hồn "người xứ Nghệ"

Từ những trang viết, người đọc gặp lại hình ảnh quen thuộc nhưng luôn mới mẻ của người con xứ Nghệ. Đó là những vị tướng lĩnh anh hùng như Nguyễn Quốc Thước, Hoàng Đan – biểu tượng của lòng quả cảm và trung trinh. Là những kiến trúc sư của chính sách hội nhập như Trương Đình Tuyển, Nguyễn Đình Lương, góp phần định hình vị thế Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu. Là học giả Nguyễn Trần Bạt – trí thức dấn thân với thời cuộc, hay nữ doanh nhân Thái Hương, người tiên phong mang tư duy phát triển bền vững đến nông nghiệp Việt.

Mỗi nhân vật là một mảnh ghép riêng biệt, nhưng khi đặt cạnh nhau, họ tạo nên một bức tranh hài hòa của cùng một mạch nguồn: ý chí, khát vọng và sự tận hiến cho quê hương.

“Người xứ Nghệ” vì thế không đơn thuần là tập hợp chân dung. Đó là hành trình khám phá chiều sâu của một “căn tính văn hóa” — nơi gian nan rèn nên nhân cách, nơi khắc nghiệt sản sinh ra những tâm hồn mạnh mẽ, giàu sáng tạo.

Cái “chất Nghệ” – khắc nghiệt mà nên thơ

Nhà báo – nhà thơ Nguyễn Sĩ Đại, người trực tiếp biên soạn, chia sẻ: “Điều làm nên nét đặc biệt của người xứ Nghệ không chỉ ở sự mạnh mẽ, bộc trực mà còn ở sự lãng mạn, tài hoa và giàu lòng trắc ẩn.”

Thật vậy, giữa vùng gió Lào và nắng lửa, người Nghệ vẫn biết nuôi dưỡng mình bằng thi ca, âm nhạc, và ký ức. Những tên tuổi như Nguyễn Tài Tuệ, An Thuyên, Nguyễn Trọng Tạo, Hoàng Trần Cương... là minh chứng cho vẻ đẹp ấy: một vẻ đẹp vừa khắc nghiệt, vừa nên thơ.

Chính điều này làm cho “Người xứ Nghệ” không chỉ kể chuyện của những con người thành đạt, mà còn kể chuyện của những tâm hồn nhân hậu, thủy chung, biết yêu và biết sống. Họ có thể đi xa, tiếp thu tinh hoa nhiều vùng miền, nhưng trong họ, “chất Nghệ” vẫn bền chặt — càng đi xa, càng tỏa sáng.

Từ ký ức đến cảm hứng trong "Người xứ Nghệ"

Trong lời mở đầu, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đức Trung khẳng định cuốn sách là “một sản phẩm tinh thần ý nghĩa, tiếp thêm niềm tự hào, lan tỏa tinh thần người xứ Nghệ tới các thế hệ hôm nay và mai sau”.

Quả đúng vậy. Bởi “Người xứ Nghệ” không chỉ là sách để đọc, mà là nguồn cảm hứng để sống. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi nhiều giá trị truyền thống có nguy cơ bị phai nhạt, việc được soi mình vào những tấm gương của thế hệ đi trước là một cách khơi dậy niềm tin và trách nhiệm.

Với thế hệ trẻ, cuốn sách này là lời nhắn gửi dịu dàng nhưng sâu sắc: hãy tin vào giá trị của sự kiên định, của nhân cách, và của lòng yêu quê hương.

Một công trình văn hóa mang dấu ấn tinh thần Việt

“Người xứ Nghệ” không ồn ào, không lên gân, nhưng lại có sức lan tỏa âm thầm và bền bỉ. Tác phẩm được Nhà xuất bản Nghệ An phát hành và nhanh chóng tái bản, cho thấy sức sống của nó trong lòng bạn đọc gần xa.

Bởi đằng sau từng chân dung là câu chuyện về một miền đất – nơi con người biết đứng dậy sau giông bão, biết gìn giữ nghĩa tình trong gian khó, và biết mỉm cười giữa thử thách. Đó cũng chính là sức mạnh Việt Nam – sức mạnh để đi qua thử thách, để vươn tới những thành công trong kỷ nguyên mới.

Khép lại cuốn sách, người đọc còn đọng lại một dư âm khó tả: rằng trên mảnh đất nhiều nắng gió ấy, luôn nảy nở những tâm hồn bất diệt — những con người vừa cứng cỏi, vừa tài hoa, vừa mộc mạc, đằm thắm, lại vừa tinh tế, lãng mạn.

Và có lẽ, đó chính là lý do khiến “Người xứ Nghệ” không chỉ là một cuốn sách về con người Nghệ, mà còn là cuốn sách về bản lĩnh Việt Nam – nơi hồn quê hòa vào hồn nước.