Ngắm 3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam

Minh Châu
19:00 - 20/09/2023
Công dân & Khuyến học trên

Đến nay Việt Nam đã có 3 di sản được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới và 1 Di sản Hỗn hợp, bên cạnh 5 Di sản Văn hóa Thế giới. Các Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam mang những giá trị thẩm mỹ, giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất - địa mạo.

Vịnh Hạ Long - Di sản Thiên nhiên Thế giới năm 1994, 2000

Năm 1994, Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới về giá trị thẩm mỹ và được tái công nhận lần thứ 2, với giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất - địa mạo vào năm 2000.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 1.

Năm 1994, Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới về giá trị thẩm mỹ và được tái công nhận lần thứ 2, với giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất - địa mạo vào năm 2000. Ảnh: Ban quản lý vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam, thuộc địa phận tỉnh Quảng Ninh, cách thủ đô Hà Nội 165km. Vịnh Hạ Long có diện tích 1.553km2 bao gồm 1.969 hòn đảo (trong đó 980 hòn đảo đã có tên). Phía Bắc và Tây Bắc của vịnh Hạ Long kéo dài từ thị xã Quảng Yên đến hết phần biển đảo huyện Vân Đồn, phía Đông Nam và phía Nam giáp bờ Tây vịnh Bắc Bộ, phía Tây Nam giáp đảo Cát Bà (thành phố Hải Phòng).

Khu Di sản thế giới được UNESCO công nhận có diện tích 434km2, bao gồm 775 hòn đảo, trong đó có 411 hòn đảo đã được đặt tên. Đây là nơi tập trung rất nhiều đảo đá, hang động và bãi tắm đẹp nổi tiếng.

Vịnh Hạ Long đã trải qua lịch sử địa chất gần 400 triệu năm với quá trình tích tụ tầng đá vôi dày, nhiều lần sụt chìm và bị xâm thực bởi nước biển. Ảnh: Ban quản lý vịnh Hạ Long

Để có một Di sản Thiên nhiên Thế giới như ngày nay, Vịnh Hạ Long đã trải qua lịch sử địa chất gần 400 triệu năm với quá trình tích tụ tầng đá vôi dày, nhiều lần sụt chìm và bị xâm thực bởi nước biển.

Bên cạnh giá trị địa chất và giá trị thẩm mỹ độc đáo toàn cầu, trong khu vực Vịnh Hạ Long hiện nay còn lưu giữ được nhiều hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới như: đồi núi, hang động, rừng ngập mặn, tùng áng, rạn san hô, cỏ biển…

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 3.

Để có một Di sản Thiên nhiên Thế giới như ngày nay, Vịnh Hạ Long đã trải qua lịch sử địa chất gần 400 triệu năm với quá trình tích tụ tầng đá vôi dày, nhiều lần sụt chìm và bị xâm thực bởi nước biển. Ảnh: Ban quản lý vịnh Hạ Long

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 4.

Trong khu vực Vịnh Hạ Long hiện nay còn lưu giữ được nhiều hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới như: đồi núi, hang động, rừng ngập mặn, tùng áng, rạn san hô, cỏ biển… Ảnh: Ban quản lý vịnh Hạ Long

Các hệ sinh thái đó được phân bố trong một khu vực có khí hậu tương đối ôn hòa, nhiệt độ nước biển trung bình từ 19 - 25 độ C, là môi trường sống rất thuận lợi đối với các loài sinh vật.

Kết quả nghiên cứu những năm qua cho thấy trong vùng Vịnh Hạ Long có mặt trên 300 loài cá, 545 loài động vật đáy biển, 154 loại san hô, 35 loài sinh vật phù du, 139 loài rong biển, 5 loài cỏ biển và 31 loài thực vật vùng ngập mặn… Các hệ sinh thái đó đã tạo nên giá trị đa dạng sinh học tương đối nổi bật của Vịnh Hạ Long.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 5.

Khu Di sản thế giới được UNESCO công nhận có diện tích 434km2, bao gồm 775 hòn đảo, trong đó có 411 hòn đảo đã được đặt tên. Ảnh: Ban quản lý vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long đã được chọn làm bối cảnh cho nhiều bộ phim nổi tiếng thế giới như: Indochine, Người cộng sự, Kong Skull Island...

Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình) - Di sản Thiên nhiên Thế giới năm 2003, 2015

Nằm ở miền Trung Việt Nam, cách thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình 50km về phía Tây Bắc, cách thủ đô Hà Nội khoảng 500km về phía Nam, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng là một di tích và danh thắng hội tụ được nhiều giá trị nổi bật.

Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nằm ở miền Trung Việt Nam, cách thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình 50km về phía Tây Bắc. Ảnh: UNESCO, Wikipedia

Dãy núi đá vôi Kẻ Bàng là hoang mạc đá vôi lớn nhất thế giới. Đó là kết quả tiến hóa tự nhiên cách đây gần 400 triệu năm. Quá trình tạo sơn phức tạp đã tạo cho Phong Nha - Kẻ Bàng địa thế hiểm trở, ẩn chứa một quần thể hang động kỳ vĩ, những tượng thạch nhũ đẹp nhất và những dòng sông tối ngầm dài nhất thế giới.

Hệ thống hang động Phong Nha - Kẻ Bàng thuộc loại cổ nhất Đông Nam Á, được hình thành do các đứt gãy kiến tạo trong kỷ Đệ Tam (35 triệu năm), đồng thời với pha tách giãn hình thành Biển Đông. Hệ thống hang động ở đây được phát triển trên một khối đá vôi lớn nhất Đông Nam Á, từ kỷ Devon muộn (377 triệu năm) đến kỷ Permi (250 triệu năm).

Quá trình tạo sơn phức tạp đã tạo cho Phong Nha - Kẻ Bàng địa thế hiểm trở, ẩn chứa một quần thể hang động kỳ vĩ, những tượng thạch nhũ đẹp nhất và những dòng sông tối ngầm dài nhất thế giới. Ảnh: UNESCO

Bao quanh khối đá vôi là các tầng địa hình phi carbonat, là điều kiện thu nước tốt cho khối đá vôi hình thành hang động, đồng thời tăng tính đa dạng sinh học trong khu vực. Có 2 hệ thống hang chính: Hang Phong Nha, với tổng chiều dài 5.076m; hang Vòm, với tổng chiều dài 36.063m, hầu hết còn mang tính nguyên sơ.

Sự phong phú của địa chất, địa mạo đã tạo cho Phong Nha - Kẻ Bàng có 15 kiểu sinh cảnh rộng lớn, với 10 kiểu thảm thực vật quan trọng. Độ che phủ của rừng đạt tới 93,57%, trong đó diện tích rừng nguyên sinh đạt trên 83,74%, lớn nhất trong các khu bảo tồn thiên nhiên ở Việt Nam.

Sự phong phú của địa chất, địa mạo đã tạo cho Phong Nha - Kẻ Bàng có 15 kiểu sinh cảnh rộng lớn, với 10 kiểu thảm thực vật quan trọng. Ảnh: UNESCO, Wikipedia

Những giá trị nổi bật trong quá trình phát triển về địa chất, địa mạo, khí hậu, thủy văn đã tạo môi trường lý tưởng cho đa dạng sinh học và giúp Phong Nha - Kẻ Bàng trở thành một trong 200 trung tâm có giá trị đặc biệt về đa dạng sinh học trên thế giới. Phong Nha và Kẻ Bàng được Tổ chức Bảo tồn Chim quốc tế đánh giá là 2 trong số 60 vùng chim quan trọng của Việt Nam.

Ngày 5/7/2003, tại kỳ họp thứ 27, Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) đã công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng của Việt Nam là Di sản Thiên nhiên Thế giới với tiêu chí giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất, địa mạo.

Ngày 5/7/2003, tại kỳ họp thứ 27, Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) đã công nhận Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng của Việt Nam là Di sản Thiên nhiên Thế giới với tiêu chí giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất, địa mạo. Ảnh: Wikipedia, UNESCO

Các nhà khoa học khẳng định rằng, Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng còn nhiều tiềm ẩn về đa dạng sinh học cho công tác nghiên cứu khoa học. Từ cuối thế kỷ XX đến nay, không một khu bảo tồn nào gây được sự chú ý với các nhà sinh học như Phong Nha - Kẻ Bàng.

Quần thể Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà - Di sản Thiên nhiên Thế giới năm 2023

Ngày 16/9/2023, tại Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO đã thông qua hồ sơ đề cử, công nhận quần thể Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hải Phòng) là Di sản Thiên nhiên Thế giới.

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà có 1.133 hòn đảo đá vôi muôn hình, muôn vẻ được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích. Ảnh: UNESCO

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận Di sản Thế giới, bởi nơi đây chứa đựng các khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên bao gồm các đảo đá vôi có thảm thực vật che phủ và các đỉnh nhọn núi đá vôi nhô lên trên mặt biển cùng với các đặc điểm karst liên quan như các mái vòm và hang động. Cảnh trí ngoạn mục không bị tác động của các đảo có thảm thực vật che phủ, hồ nước mặn, đỉnh nhọn núi đá vôi với các vách dựng đứng nhô lên trên biển.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 11.

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận Di sản Thế giới. Ảnh: UNESCO

Với 1.133 hòn đảo đá vôi muôn hình, muôn vẻ (775 đảo đá vôi thuộc Vịnh Hạ Long và 358 đảo đá vôi thuộc Quần đảo Cá Bà) được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý; nước non trùng điệp, thanh bình; những bãi cát trắng mịn, tinh khôi.

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý; nước non trùng điệp, thanh bình; những bãi cát trắng mịn, tinh khôi. Ảnh: UNESCO

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được xem là bảo tàng địa chất, chứa đựng những di sản với giá trị nổi bật toàn cầu, nơi chứng kiến những thay đổi đặc trưng trong lịch sử phát triển của Trái đất. Vùng biển Hạ Long - Cát Bà gồm nhiều hệ tầng trầm tích lục nguyên và cacbonat, có tuổi từ nguyên đại Cổ sinh đến Tân sinh. Nhiều hệ tầng trầm tích ở khu vực này chứa đựng các vết tích cổ sinh vật dưới các dạng hóa thạch khác nhau, trong đó có những nhóm ngành động, thực vật đã tuyệt diệt hoặc gần như tuyệt diệt trên trái đất.

Sự hiện diện của rừng nguyên sinh, vịnh và những hòn đảo trên vịnh là những minh chứng độc đáo về quá trình vận động, phát triển liên tục của dạng địa hình karst, hệ fengcong (cụm đỉnh chóp nón) và fenglin (các đặc điểm tháp bị cô lập) hình thành qua hàng triệu năm trong điều kiện nhiệt đới, ẩm, diễn tiến lớn từ các dãy núi cao xuống đến biển, nơi địa hình karst cuối cùng đạt tới mực xâm thực cơ bản.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 13.

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà sở hữu 7 hệ sinh thái biển - đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển. Ảnh: UNESCO

Với sự giao thoa của núi rừng và biển đảo, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là một khu vực tiêu biểu, có mức độ đa dạng cao của Châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển - đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển bao gồm: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh; hệ sinh thái hang động; hệ sinh thái rừng ngập mặn; hệ sinh thái bãi triều; hệ sinh thái rạn san hô; hệ sinh thái đáy mềm; hệ sinh thái hồ nước mặn. Các hệ sinh thái này đại diện cho các quá trình sinh thái và sinh học vẫn đang tiến hóa và phát triển, thể hiện qua sự đa dạng của các quần xã động thực vật.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 14.

Diện tích rừng nguyên sinh khoảng 1.045,2ha trên đảo Cát Bà là một trong những nhân tố quan trọng làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của di sản. Ảnh Vườn Quốc gia Cát Bà: Wikipedia

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà còn là nơi chứa đựng một môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000ha cùng các hệ sinh thái đa dạng, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển, trong số này có tới 198 loài thuộc Danh mục Đỏ IUCN, 51 loài đặc hữu. Diện tích rừng nguyên sinh khoảng 1.045,2ha trên đảo Cát Bà là một trong những nhân tố quan trọng làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của di sản.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 15.

Voọc Cát Bà là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới. Ảnh: Vườn Quốc gia Cát Bà

Đặc biệt, Voọc Cát Bà (Trachypithecus poliocephalus) là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới. Đến nay, còn khoảng 60-70 cá thể phân bố duy nhất ở Cát Bà, không còn nơi nào khác trên thế giới xuất hiện loài này.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 16.

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000ha cùng các hệ sinh thái đa dạng. Ảnh: Wikipedia

Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận tại Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban Di sản Thế giới (tháng 9/2023), trở thành Di sản Thế giới liên tỉnh, thành phố đầu tiên ở Việt Nam, là bài học kinh nghiệm hữu ích trong việc kết hợp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới nói riêng, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh nói chung ở Việt Nam trong những năm tới.

Quần thể Danh thắng Tràng An (Ninh Bình) - Di sản hỗn hợp năm 2014

Ngày 23/6/2014, tại Kỳ họp lần thứ 38, Ủy ban Di sản Thế giới đã chính thức Quyết định đưa Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) vào Danh mục Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 17.

Ngày 23/6/2014, tại Kỳ họp lần thứ 38, Ủy ban Di sản Thế giới đã chính thức Quyết định đưa Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) vào Danh mục Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới. Ảnh: Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An

Nằm ở cực Nam của đồng bằng châu thổ sông Hồng, cách Hà Nội khoảng 90km về phía Đông Nam, Quần thể danh thắng Tràng An có diện tích 6.172ha, vùng đệm có diện tích 6.079ha, với ba khu vực liền kề nhau là: Di tích quốc gia đặc biệt Cố Đô Hoa Lư, Khu danh thắng Tràng An - Tam Cốc - Bích Động và Rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư, thuộc địa bàn các huyện Hoa Lư, Gia Viễn, Nho Quan, thị xã Tam Điệp và thành phố Ninh Bình (tỉnh Ninh Bình).

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 18.

Quần thể danh thắng Tràng An có diện tích 6.172ha, vùng đệm có diện tích 6.079ha. Ảnh: Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 19.

Hòa quyện với cấu trúc và vẻ đẹp của cảnh quan các-xtơ là thảm rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm khắp cảnh quan, quanh năm có sương sớm, mây chiều, khí núi. Ảnh: CNN

Chiếm gần như toàn bộ khối đá vôi Tràng An, với tuổi địa chất hơn 250 triệu năm, một khu vực hòa lẫn giữa thiên nhiên và văn hóa, Quần thể danh thắng Tràng An là vùng bán sơn địa có hướng phát triển chung Tây bắc - Đông Nam, thấp dần về phía Nam và Đông Nam. Đan xen trong các dải đá vôi Tràng An là hệ thống đa dạng các thung lũng, hố sụt các-xtơ cùng phương hoặc vòng cung, vách dựng đứng, đáy khá bằng phẳng ở các độ cao khác nhau. 

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 21.

Khu Trũng, Đồng Báng thuộc xã Sơn Lai, là điểm di tích cách mạng thuộc Khu căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu, tỉnh Ninh Bình. Đây là nơi ghi đậm dấu ấn của các phong trào cách mạng tại Quỳnh Lưu đồng thời được coi là quê hương của phong trào cách mạng ở Ninh Bình. Ảnh: Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An

Nhiều thung lũng, hố sụt như ở đền Trần - Tràng An, Trường Yên, Bái Đính… đã phát triển đến tận cơ sở xâm thực địa phương, trở thành các trũng các-xtơ đầm lầy, thông với nhau bởi mạng lưới thủy văn khá phát triển với nhiều hang động xuyên thủy. Thảm thực vật nguyên sinh phát triển rậm rạp trên đá vôi, trong đó, đáng kể nhất là rừng đặc dụng Hoa Lư ở phía Tây và Tây Nam.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 20.

Chiếm gần như toàn bộ khối đá vôi Tràng An, với tuổi địa chất hơn 250 triệu năm, Quần thể danh thắng Tràng An là vùng bán sơn địa có hướng phát triển chung Tây bắc - Đông Nam, thấp dần về phía Nam và Đông Nam. Ảnh: Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An

Hòa quyện với cấu trúc và vẻ đẹp của cảnh quan các-xtơ là thảm rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm khắp cảnh quan, quanh năm có sương sớm, mây chiều, khí núi. Những ngôi chùa, đền, phủ tựa mình bên vách đá với mái ngói cổ kính, rêu phong, thâm trầm tạo ra một yếu tố văn hóa tâm linh, chứa đựng những giá trị bản địa đồng điệu với cảnh quan. Chính những rặng núi cổ kính, các hang động bí ẩn và nhiều địa điểm linh thiêng của Tràng An đã truyền cảm hứng cho con người qua nhiều thế hệ.

3 Di sản Thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam - Ảnh 21.

Những ngôi chùa, đền, phủ tựa mình bên vách đá với mái ngói cổ kính, rêu phong, thâm trầm tạo ra một yếu tố văn hóa tâm linh, chứa đựng những giá trị bản địa đồng điệu với cảnh quan. Ảnh: Ban quản lý Quần thể danh thắng Tràng An

Tràng An - một hình mẫu nổi bật về sự tương tác giữa con người và môi trường qua thời gian ở khu vực Ðông - Nam Á trải qua hơn 30.000 năm phát triển, là nơi có giá trị lịch sử và văn hóa vô giá, kho thông tin nguyên vẹn về truyền thống cư trú của loài người; là một trong số ít các địa điểm có giá trị ở Ðông - Nam Á giữ được các đặc điểm ban đầu mà không bị ảnh hưởng lớn bởi con người và các tác nhân khác.


Bình luận của bạn

Bình luận