Làm rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước về phòng, chống thuốc lá điện tử

Tỷ lệ sử dụng các loại thuốc lá điện tử ngày càng tăng, nhất là ở giới trẻ, đặc biệt là đối với học sinh

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, qua hơn 10 năm thực hiện, Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá đã đạt nhiều kết quả đáng kể, các ngành, các cấp đã tập trung tổ chức triển khai Luật và các văn bản dưới Luật, nhận thức người dân từng bước được nâng lên. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thúy Anh, những năm gần đây, bên cạnh thuốc lá “truyền thống,” xuất hiện những loại hình thuốc lá mới như thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử và loại kết hợp giữa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Tình hình trở nên phức tạp khi tỷ lệ sử dụng các loại thuốc lá này ngày càng tăng, nhất là ở giới trẻ, đặc biệt là đối với học sinh - nhóm đối tượng hiểu biết chưa đầy đủ và dễ bị tác động, lôi kéo.

Trong khi đó, thị trường hiện xuất hiện tình trạng pha trộn, tẩm ướp các chất gây nghiện trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Việc quảng cáo, mua bán qua mạng xã hội tràn lan, thiếu kiểm soát chất lượng, nhất là các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu. 

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nhiều bằng chứng khoa học cho rằng, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe thể chất và tinh thần, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh các tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội. Việc sử dụng các sản phẩm được tẩm ướp ma túy và các chất gây nghiện, chất kích thích còn tăng gánh nặng kinh tế đối với cá nhân, gia đình khi vừa phải mất tiền mua thuốc lá, đồng thời phải chi tiền để điều trị bệnh gây ra bởi chính sản phẩm. Không chỉ vậy, người sử dụng còn bị giảm khả năng và năng suất lao động.

Theo đó, về lâu dài, có nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng dân số, ở các đối tượng trẻ -  tương lai đất nước.

Trước thực trạng này, công tác quản lý Nhà nước trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có những khó khăn, bất cập, hạn chế.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, từ thực tiễn nêu trên, qua ý kiến của đông đảo cử tri, của các vị Đại biểu Quốc hội, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đã tổ chức khảo sát thực tế, nghiên cứu, rà soát hệ thống văn bản pháp luật hiện hành, làm việc với các chuyên gia về các vấn đề liên quan đến thuốc lá mới.

Hai Ủy ban đã thống nhất tổ chức Phiên giải trình - diễn đàn có sự tham gia của nhiều bên - nhằm mục đích công khai, minh bạch trước đồng bào, cử tri về nhận diện tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; thực trạng tình hình việc mua bán, sử dụng, xử lý và phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; làm rõ những tồn tại, hạn chế và trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan.

Qua đó, tìm sự thống nhất về các giải pháp nâng cao nhận thức, hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường trách nhiệm quản lý Nhà nước trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Cần có thông điệp rõ ràng về thuốc lá điện tử

Ông Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng, phiên giải trình có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra các kiến nghị, giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đồng thời, thể hiện trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đối với việc phòng ngừa, bảo vệ thanh niên, thiếu niên khỏi các chất gây nghiện, góp phần hoàn thiện tốt hơn công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị, cần có giải pháp khắc phục những mặt hạn chế như báo cáo Ủy ban Xã hội đã nêu, qua đó, cần nhận diện đúng về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đánh giá tác hại của các loại thuốc lá này; có thông điệp rõ ràng, cụ thể đến người dân và chính kiến về trách nhiệm của Nhà nước đối với vấn đề này.

Bên cạnh đó, làm rõ tồn tại, hạn chế trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; xác định cụ thể nguyên nhân và trách nhiệm của từng bộ, ngành.

Ông Trần Thanh Mẫn cũng lưu ý các cơ quan chức năng cần đưa ra những kiến nghị cụ thể, rõ ràng. Đối với những kiến nghị về hoàn thiện pháp luật cần phải bảo đảm về tính khả thi, tính thống nhất của hệ thống pháp luật và có các giải pháp thực hiện phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Cùng với đó, quản lý nhưng phải trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, bằng chứng thực tiễn, cũng như trên cơ sở phân tích các tác động đến người tiêu dùng, doanh nghiệp và năng lực cơ quan quản lý Nhà nước.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu sau phiên giải trình này, lãnh đạo các Bộ cần nghiêm túc triển khai các kiến nghị; Ủy ban Xã hội phải giám sát về tình hình quản lý, sử dụng Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá hằng năm gửi kỳ họp Quốc hội.