Hà Nội nói gì về tuyến buýt nhanh BRT?

Theo đó, cử tri Hà Nội cho rằng được thực hiện nhằm giảm tải ùn tắc giao thông tại các tuyến đường, nhưng sau 5 năm triển khai, BRT vẫn không đạt được kỳ vọng, đề nghị thành phố đánh giá lại hiệu quả dự án để từ đó có giải pháp khắc phục.

Hà Nội đánh giá buýt nhanh BRT giúp giảm ùn tắc

Tại văn bản trả lời kiến nghị của cử tri liên quan Dự án tuyến xe buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đánh giá tuyến buýt nhanh BRT có ưu điểm là giảm ùn tắc giao thông cá nhân ra vào nội đô, giảm chi phí đi lại cho hành khách, chất lượng phục vụ tốt, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội đối với các khu vực có tuyến đi qua

Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội cho biết, sau khi đi vào khai thác, tuyến buýt nhanh BRT được người dân đánh giá tạo được hình ảnh mới về phương thức vận tải hành khách công cộng theo hướng văn minh hiện đại, tạo cho người dân có ý thức khi sử dụng vận tải hành khách công cộng theo hướng xanh, sạch đẹp.

Theo báo cáo đánh giá kết quả hoạt động tuyến BRT sau hơn 5 năm đi vào hoạt động (từ năm 2017 đến hết tháng 6/2022), tuyến buýt nhanh BRT đã mang lại những kết quả tích cực, được nhân dân tin tưởng sử dụng và đánh giá tốt. Chất lượng phục vụ được duy trì ổn định, sản lượng hành khách ngày càng tăng và doanh thu luôn được duy trì ở mức cao.

Doanh thu của tuyến BRT được đánh giá tốt so với các tuyến xe buýt thường, nhưng tỷ lệ trợ giá có xu hướng ngày càng tăng. Theo đó, năm 2017 doanh thu tuyến BRT đạt 25 tỷ đồng, năm 2018 tăng lên 27,5 tỷ đồng, năm 2019 gần 25 tỷ đồng. Tỷ lệ trợ giá từ hơn 26% năm 2016 lên trên 36% năm 2019 và năm 2021 là trên 65%.

Cụ thể, giai đoạn từ 2017-2019, khi chưa chịu tác động của dịch COVID-19, tổng hành khách vận chuyển năm 2017 đạt 4,9 triệu lượt; năm 2018 đạt 5,3 triệu lượt; năm 2019 đạt 5,5 triệu lượt. Năm 2017, khách bình quân đạt 40,1/lượt; năm 2018 đạt 42,6/lượt; năm 2019 đạt 42,8/lượt. Khách bình quân giờ cao điểm trong điều kiện bình thường đạt 70 hành khách/lượt, nhiều lượt xe vận chuyển tới trên 100 hành khách. Sản lượng khách đi vé tháng 1 tuyến của tuyến BRT cao nhất năm 2017 là 1,6 ngàn người/tháng; năm 2018 là 2,2 ngàn người/tháng; năm 2019 là 2,1 ngàn người/tháng.

Doanh thu thực hiện của tuyến luôn ở mức cao. Năm 2017 đạt 25 tỉ đồng; năm 2018 đạt 27,5 tỉ đồng; năm 2019 đạt 24,8 tỉ đồng. Tỉ lệ trợ giá/chi phí năm 2018 chỉ là 26,6%; năm 2019 là 36,6%.

Từ năm 2020 đến nay, do chịu tác động của đại dịch COVID-19, sản lượng và doanh thu thực hiện trên tuyến BRT sụt giảm so với giai đoạn trước. Tổng hành khách vận chuyển năm 2020 đạt 5,35 triệu lượt; năm 2021 đạt 1,82 triệu lượt; 6 tháng đầu năm 2022 đạt 2,44 triệu lượt. Khách bình quân/lượt năm 2020 đạt 45,6/lượt; năm 2021 đạt 23/lượt; 6 tháng đầu năm 2022 đạt 45,5 hành khách/lượt. Doanh thu năm 2020 đạt 15,2 tỉ đồng; năm 2021 đạt 7,9 tỉ đồng. Tỉ lệ trợ giá/chi phí năm 2020 là 48,6%; năm 2021 là 65,2%.

Giao thông công cộng là một phần rất quan trọng trong mạng lưới hạ tầng giao thông ở Hà Nội, và BRT là một phần trong mạng lưới đó. Trong mục tiêu quy hoạch mạng lưới giao thông của Hà Nội đến năm 2030 với 50-55% khối lượng vận chuyển sẽ được thực hiện bằng phương tiện công cộng, trong khi hiện tại mới khoảng 12%.

Hiện tại có nhiều ý kiến trái chiều về hiệu quả của BRT vì trên thực tế tuyến đường di chuyển của buýt nhanh qua Kim Mã - Lê Văn Lương - Tố Hữu luôn bị ùn tắc vào giờ cao điểm.

Thành phố cho rằng tuyến buýt nhanh BRT còn một số bất cập như bị lấn làn ưu tiên, một số đoạn chạy chung các phương tiện khác làm ảnh hưởng tốc độ, một số nhà chờ chưa được tiếp cận bằng cầu đi bộ, chưa có hệ thống vé điện tử; Nhưng tuyến buýt nhanh BRT đã giúp giảm ùn tắc giao thông, xe cá nhân ra vào nội đô, giảm chi phí đi lại cho hành khách, chất lượng phục vụ tốt, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đối với các khu vực có tuyến buýt nhanh đi qua.

Trả lời báo chí, đại diện Ngân hàng Thế giới (WB), đơn vị hỗ trợ về vốn và tư vấn giải pháp, kinh nghiệm cho tuyến BRT Kim Mã - Yên Nghĩa, đánh giá "dù không đạt mục tiêu về lượng hành khách như dự kiến, tuyến BRT đặt nền móng cho loại hình dịch vụ vận tải công cộng mới có tiêu chuẩn cao hơn so với buýt thông thường".

Theo thiết kế ban đầu, BRT của Hà Nội sẽ có hai tuyến với tổng chiều dài 23 km thay vì một tuyến 14,7 km như hiện nay. Tuyến hiện tại gồm 2,5 km phần giao thông hỗn hợp, nơi BRT không có làn đường riêng. Trong khi đó, thiết kế ban đầu yêu cầu phần dành riêng của BRT phải có dải phân cách cứng và biển báo.

Mạng lưới giao thông công cộng không đồng bộ cũng là một trong những nguyên nhân khiến BRT không thể phát huy hết tiềm năng. Bản thân BRT không thể đáp ứng nhu cầu vận tải vì nó không bao phủ hết điểm đầu và điểm cuối người dân muốn đến.