Đơn thuốc điện tử - một ứng dụng kỹ thuật số trong chăm sóc sức khỏe

Không gian dữ liệu y tế châu Âu - chia sẻ dữ liệu, bảo đảm tính liên tục của việc chăm sóc người bệnh

Trao đổi và tiếp cận thông tin lâm sàng là yếu tố quan trọng để điều trị và chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân tốt hơn. Đó là lý do tại sao số hóa và chia sẻ dữ liệu hiện được coi là những công cụ quan trọng cho các hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Đại dịch COVID-19 càng cho thấy rõ hơn tầm quan trọng to lớn của việc chăm sóc sức khỏe bằng ứng dụng kỹ thuật số. 

Liên minh châu Âu đã đưa số hoá trong chăm sóc sức khoẻ trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của mình. Không gian Dữ liệu y tế châu Âu của EU đã ra mắt và sẽ được triển khai dần dần trong những năm tới tại các quốc gia thành viên. 

Việc cơ sở dữ liệu được kết nối với nhau cho phép truy cập thông tin sức khỏe của bệnh nhân và đảm bảo tính liên tục của công tác chăm sóc, ngay cả khi người bệnh không ở trong đất nước mình mà đang ở một quốc gia châu Âu khác. 

Không gian Dữ liệu y tế châu Âu được kỳ vọng rằng, với những hoạt động của mình sẽ thúc đẩy nghiên cứu khoa học, cho phép các công ty châu Âu chế tạo ra các loại thuốc, thiết bị và dịch vụ y tế phù hợp hơn, cũng như giúp cho việc hoạch định chính sách hiệu quả hơn và đầy đủ hơn. Đồng thời, việc chia sẻ dữ liệu sức khỏe của công dân trên khắp lục địa cũng giúp cho mục đích nghiên cứu khoa học.

Đơn thuốc điện tử - ứng dụng của công nghệ y tế kỹ thuật số  

Bồ Đào Nha đã gần như ngừng sử dụng kê đơn thuốc trên giấy. Hiện nay, khoảng 98% bệnh viện của Bồ Đào Nha cung cấp dịch vụ kỹ thuật số. Các tập tin lâm sàng cũng được lưu trữ trực tuyến. Bệnh nhân có thể truy cập thông tin sức khỏe của mình thông qua một trang web và một ứng dụng điện thoại thông minh. Qua ứng dụng này, họ có thể kết nối với bác sĩ để được tư vấn từ xa, hoặc liên lạc với Bộ Y tế để được giải đáp các thắc mắc chung. Ngoài tiếng Bồ Đào Nha, các câu trả lời được thực hiện bằng tiếng Anh và ngôn ngữ ký hiệu. Chỉ trong vài tháng đầu năm 2022 đã có hơn 4,5 triệu người Bồ Đào Nha sử dụng ứng dụng này.

Trí tuệ nhân tạo cũng khai thác dữ liệu để giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cải thiện hoạt động của mình, đặc biệt trong việc phân tích chẩn đoán và điều trị.

Pedro Marques, điều phối viên bộ phận dữ liệu, SPMS cho biết: "Thông qua các cơ chế trí tuệ nhân tạo, chúng tôi đang được trợ giúp trong quá trình đưa ra quyết định, cho cả bác sĩ và người dùng, liên quan đến bất kỳ bệnh lý nào có thể mắc phải, cũng như có thể dễ dàng phát hiện hơn".

Tại Estonia, hệ thống kê đơn điện tử do Cơ quan Công nghệ thông tin công cộng Tehik của nước này xây dựng dựa trên cơ sở hạ tầng dịch vụ kỹ thuật số eHealth của châu Âu. Mạng lưới này cung cấp dịch vụ chăm sóc dịch vụ y tế xuyên biên giới cho những người đi du lịch khắp châu Âu với hai nền tảng chính - ePrescription và eDispensation. Trong đó có bản tóm tắt về bệnh sử của bệnh nhân.

Estonia, Phần Lan, Croatia và Bồ Đào Nha là những quốc gia đầu tiên triển khai dịch vụ kê đơn điện tử. Theo kế hoạch, các nước EU khác sẽ dần tham gia vào hệ thống này trong vài năm tới.

Với việc sử dụng nền tảng ePrescription, dược sĩ chỉ cần nhập chứng minh thư điện tử của bệnh nhân là có thể dễ dàng kiểm tra đơn thuốc và cấp phát thuốc chính xác cho người bệnh. Hơn thế nữa, chỉ vài phút sau khi thanh toán hoá đơn, bệnh nhân sẽ được gửi thông báo về hệ thống y tế nước mình, để hỗ trợ giảm trừ chi phí trong trường hợp có bảo hiểm y tế. 

Dược sĩ Aleksandr Vares của Estonia giải thích "Khi nhập thông tin vào hệ thống, dược sĩ sẽ có thể xem đơn thuốc mà bác sĩ đã kê cho bệnh nhân. Đồng thời đơn thuốc của người bệnh cũng được tự động dịch sáng ngôn ngữ mà dược sỹ sử dụng". Aleksandr Vares cho biết thêm, dịch vụ này rất tiện lợi, bởi người bệnh có thể "mua hầu hết các loại thuốc theo đơn, chỉ trừ thuốc an thần, thuốc gây nghiện".

Trong tương lai, các dịch vụ y tế xuyên biên giới ở châu Âu sẽ tương tự như chuyển vùng điện thoại di động khi đi qua các nước. Dữ liệu y tế và đơn thuốc của bệnh nhân sẽ được theo dõi khi người bệnh ở nước ngoài, vì thế, sẽ giúp cho việc chăm sóc và điều trị được liên tục.  

Bảo mật thông tin cá nhân của người bệnh

Bên cạnh những thuận lợi rất lớn, việc chia sẻ dữ liệu sức khỏe toàn cầu cũng làm dấy lên mối lo ngại về việc các thông tin này có thể bị rò rỉ và khai thác dưới nhiều hình thức.

Artur Novek, chuyên gia công nghệ thông tin của Tehik cho biết, việc kết nối các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác nhau trên khắp châu Âu sẽ yêu cầu mức độ bảo mật cao và khả năng tương tác dựa trên các mã chung giữa các quốc gia thành viên.

Emmanuel Bacry, Giám đốc Khoa học của Trung tâm Dữ liệu y tế chia sẻ "Chúng tôi hiểu rằng đây là loại dữ liệu nhạy cảm, cần phải được "bảo mật" tuyệt đối. Vì vậy, giải pháp duy nhất là phải có quy định hiệu quả, cho phép truy cập dữ liệu một cách linh hoạt và an toàn". Trên thực tế, các dữ liệu sẽ được mã hoá ở cấp độ cao. "Chúng tôi mở các "bong bóng an toàn" cho mỗi dự án nghiên cứu hoạt động trên nền tảng của chúng tôi. Các "bong bóng" này được niêm phong cẩn thận và hoàn toàn độc lập với nhau. Các nhà nghiên cứu chỉ có quyền truy cập vào dữ liệu mà họ cần khi có mật khẩu. Không có cách nào để lấy dữ liệu ra khỏi "bong bóng". Đồng thời châu Âu cũng có luật hình sự nghiêm ngặt, cấm đánh cắp những thông tin y tế liên quan đến người bệnh này.