Cảnh giác với chiêu trò giả mạo ngân hàng, lừa quét mã QR chiếm đoạt tiền trong tài khoản

Hồng Ngọc
16:36 - 20/08/2023
Công dân & Khuyến học trên

Với tiện ích và mức độ phổ biến ngày càng rộng rãi, mã QR đang bị khai thác bởi các nhóm tội phạm mạng nhằm lừa lấy tài khoản ngân hàng hoặc thông tin cá nhân người dùng để chiếm đoạt tài sản

Sử dụng mã QR giả để lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Hiện nay, bên cạnh hình thức gửi link đăng nhập website giả mạo nhằm chiếm đoạt tài khoản đăng nhập ngân hàng điện tử hoặc thu thập các thông tin liên quan tới thẻ tín dụng, trên không gian mạng đã xuất hiện phương thức lừa đảo gửi mã QR giả mạo qua mạng xã hội (Zalo, Facebook, Viber…) để chiếm đoạt tài sản của khách hàng.

Các ngân hàng và cơ quan công an nhiều địa phương đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo chiêu thức này. Cụ thể, đối tượng mạo danh là nhân viên ngân hàng, gọi điện từ số máy bàn có dãy số gần giống với số tổng đài của ngân hàng mời chào khách hàng nâng hạn mức thẻ tín dụng hoặc rút tiền mặt từ thẻ tín dụng hoặc một số dịch vụ tài chính khác. Tiếp đến, đối tượng sẽ gửi và yêu cầu khách hàng quét mã QR dẫn tới đường link website giả mạo. 

mã QR

Cảnh giác với thủ đoạn lừa quét mã QR để chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng. Ảnh: Doingmoretoday

Tại đây, khách hàng được yêu cầu nhập các thông tin như: họ và tên, số và ảnh chụp 2 mặt chứng minh nhân dân/căn cước công dân, số thẻ ngân hàng, mã bí mật CVV, ngày hết hạn thẻ và OTP gửi về số điện thoại khách hàng, thông tin đăng nhập tài khoản ngân hàng,…

Ngay sau khi khách hàng cung cấp thông tin, đối tượng lừa đảo sẽ chiếm được quyền sử dụng tài khoản Internet Banking hoặc thẻ tín dụng và thực hiện giao dịch chiếm đoạt tiền.

Ngoài ra còn có chiêu thức dán đè mã QR giả mạo tại các cửa hàng/điểm thanh toán. Tại nhiều cửa hàng, mã QR thường được in và đóng khung đặt trên quầy hay dán tại các khu vực trong cửa hàng. Đây cũng là kẽ hở khiến kẻ gian dán đè mã giả, tráo đổi địa chỉ nhận tiền và chiếm đoạt tiền chuyển khoản tới qua mã QR.

Theo ông Ngô Minh Hiếu - nhà sáng lập Dự án Chống lừa đảo trên không gian mạng, thời gian qua, hình thức giả mạo này đã được ghi nhận. Dù chưa phổ biến, nhưng sự nguy hiểm nằm ở việc kẻ xấu có thể dễ dàng thực hiện bằng cách dán mã QR mới chỉ trong vài giây. Bên cạnh đó, tài khoản nhận tiền thường là tài khoản không chính chủ, gây khó khăn cho việc truy tìm. Trên thị trường chợ đen, những tài khoản ngân hàng rác có thể mua được với giá chỉ 2-3 triệu đồng.

Cảnh giác khi thanh toán, giao dịch ngân hàng qua mã QR

Để tránh sập bẫy thủ đoạn lừa đảo tinh vi này, các ngân hàng khuyến cáo khách hàng cần hết sức cảnh giác với các yêu cầu quét mã QR hoặc truy cập đường link lạ. Các ngân hàng cũng khẳng định tuyệt đối không yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin số thẻ, số CVV2/CVC2 (3 số bảo mật ở mặt sau của thẻ tín dụng) hoặc bất kỳ thông tin bảo mật cá nhân nào khác của khách hàng qua zalo/số điện thoại không định danh.

Đồng thời, các ngân hàng cũng khuyến cáo khách hàng tuyệt đối không cung cấp mã xác thực OTP/Smart OTP cho bất kỳ ai kể cả nhân viên ngân hàng. Nếu lỡ quét mã QR, cần kiểm tra lại đường link để nhận diện link URL an toàn…

Khách hàng phải luôn kiểm tra lại thông tin số tài khoản, tên chủ tài khoản với chủ cửa hàng khi thực hiện quét mã QR để thanh toán. Chủ cửa hàng cũng phải luôn rà soát các mã QR chuyển tiền đặt tại cơ sở của mình để kịp thời phát hiện và gỡ bỏ các mã QR giả mạo này.

Nguyên tắc quan trọng mà người dùng mạng xã hội cần ghi nhớ thực hiện là: luôn nghi ngờ với mọi yêu cầu (cài phần mềm, quét mã QR, đăng nhập vào website, cung cấp thông tin, chuyển tiền…) trên mạng và luôn xác minh lại thông tin. Ngoài ra, không nên truy cập vào các địa chỉ website lạ, không cài đặt các phần mềm lạ không rõ nguồn gốc, những phần mềm đòi hỏi yêu cầu cấp quyền truy cập cao vào thông tin người dùng, truy cập thẻ nhớ, danh bạ, vị trí, chụp ảnh…

Mã QR (Quick response code - QR code) - mã phản hồi nhanh hay còn gọi là mã vạch ma trận (matrix-barcode) là dạng mã vạch hai chiều (2D) có thể được đọc bởi một máy đọc mã vạch hay điện thoại thông minh có chức năng chụp ảnh với ứng dụng chuyên biệt để quét mã vạch.

Mã QR hiện là một trong những hình thức thanh toán phổ biến tại Việt Nam. Thay vì nhập tên ngân hàng, số tài khoản như trước, người dùng chỉ cần quét là thông tin được tự động điền. Việc liên kết giữa các đơn vị cũng giúp thanh toán QR trở nên đơn giản, khi ứng dụng của ngân hàng này có thể quét QR của bên khác.

Theo Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, mã QR có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cả về số lượng và giá trị. Trong năm 2022, thanh toán qua mã QR tăng tới 225,36% về số lượng và 243,92% về giá trị so với năm 2021.

Trong 5 tháng đầu 2023, thanh toán qua phương thức quét mã QR tăng 151,14% về số lượng và 30,41% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguồn: VietnamFinance, TTXVN