Bộ trưởng Y tế: Đề nghị Quốc hội ra nghị quyết cấm thuốc lá điện tử

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan minh họa thuốc lá điện tử tại nghị trường khi trả lời chất vấn

Đại biểu Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) chất vấn: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang là mối nguy hiểm cho sức khỏe con người, nhất là đối với thanh thiếu niên. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đánh giá về thực trạng này và giải pháp kiểm soát tình hình này?

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan: "Có ai nghĩ đây là thuốc lá điện tử không?" - Bộ trưởng giơ sản phẩm thuốc lá điện tử đã chuẩn bị sẵn trước nghị trường Quốc hội để minh họa, đồng thời nhấn mạnh các sản phẩm này rất bắt mắt, hấp dẫn và thu hút giới trẻ.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là đối với giới trẻ.

Qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố vào năm 2020 cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành từ 15 tuổi trở lên tăng 18 lần từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020, trong đó tập trung cao nhất ở nhóm tuổi từ 15 đến 24 tuổi. Kết quả điều tra liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng theo các nhóm tuổi thấy rằng, nhu cầu và việc sử dụng trong giới trẻ, đặc biệt là đối với phụ nữ trẻ em gái cũng tăng lên.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng phân tích về những tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đặc biệt là đối với giới trẻ. Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá trình Quốc hội xem xét, trong đó có các quy định cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Tại phiên chất  vấn, đại biểu Lê Thị Song An (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An) chất vấn về việc Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể xuất hiện trong tương lai; Đại biểu Đỗ Thị Lan (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh) chất vấn về thời gian ban hành giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng?

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Việt Nam đã tham gia vào công ước khung phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bên cạnh giảm thiểu tác hại của thuốc lá thông thường, với những hình thức xuất hiện mới của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ngành y tế cũng đã có rất nhiều giải pháp tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng, Bộ Y tế phối hợp với ngành giáo dục, các cơ quan liên quan tăng cường truyền thông và phòng chống tác hại thuốc lá nói chung, trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, qua lấy ý kiến của các bộ, ngành đa phần rất ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có những giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. 

Bộ Y tế đã tổ chức đánh giá tác động làm căn cứ khoa học; đã tổ chức công bố tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ra công chúng. Các giải pháp này là những giải pháp mang tính chất căn cơ để cung cấp các bằng chứng, căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định các giải pháp phòng chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.

Về câu hỏi của đại biểu về triển khai Công điện 47 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ Y tế đã hoàn thành báo cáo trình Chính phủ cho ý kiến, trình Ủy ban Thường vụ cho ý kiến và ban hành nghị quyết.

Trả lời chất vấn của đại biểu Trần Khánh Thu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình) về việc cấm thuốc lá mới đưa vào trong Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy, Bộ trưởng Đào Hồng Lan mong muốn sớm có giải pháp mạnh về vấn đề này. Đây là nội dung mà các Đại biểu Quốc hội có thể nghiên cứu, xin ý kiến Quốc hội vì tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử thời gian qua đã thấy rõ.

Cũng theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trình tại Kỳ họp thứ 8 đã đề xuất đến nội dung tính thuế đối với thuốc lá mới trong phần tổ chức thực hiện, Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế đã có 3 văn bản gửi Bộ Tài chính và Văn phòng Chính phủ đề xuất cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Bởi trên cơ sở đánh giá của Hiệp hội kinh tế y tế, nếu thu được 1 đồng thuế liên quan tới các loại thuế này, chúng ta phải mất 5 đồng để giải quyết các vấn đề liên quan tới sức khỏe của người dân, chưa kể các hệ lụy gây ra đối với sức khỏe tinh thần, thể chất của người dân.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương) về việc có thể xây dựng và nhân rộng mô hình hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, chất kích thích cho trẻ em ở địa phương hay không? Liệu có thể thực hiện được việc xây dựng và nhân rộng mô hình hỗ trợ cai nghiện thuốc lá và chất kích thích cho trẻ em ở các địa phương hay không? - Bộ trưởng Đào Hồng Lan nêu rõ: triển khai Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Chính phủ đã thành lập Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá với 9 nhóm nhiệm vụ được thực hiện trong thời gian vừa qua. Trong các nhóm nhiệm vụ của Quỹ, có nhóm nhiệm vụ về thành lập, tổ chức mạng lưới cai nghiện thuốc lá để thiết lập việc hỗ trợ người dân thực hiện cai nghiện thuốc lá.

Về phía Bộ Y tế, Bộ đã tổ chức được 24 điểm tham gia vào mạng lưới cai nghiện thuốc lá. Đó là các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế. Trong đó có rất nhiều bệnh viện chuyên khoa có số lượng bệnh nhân lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Trung ương Huế…Riêng Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức 1 Trung tâm cai nghiện thuộc bệnh viện và thực hiện nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, hỗ trợ các bệnh viện trong cả nước về vấn đề này.

Quan điểm của Bộ trưởng Bộ Công Thương: Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là sản phẩm có hại cho sức khỏe, phải sớm có khung khổ pháp lý để cấm sản phẩm này

Cũng tại phiên chất vấn chiều 11/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên giải trình làm rõ các vấn đề được nêu tại phiên chất vấn. Về nội dung liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, được quy định rõ trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật. Do vậy, trong thời gian dài vừa qua, chúng ta có khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm này.

Từ những năm 2019, 2020, do thiếu công cụ quản lý thuốc lá công nghệ mới trong khi các sản phẩm này đã len lỏi, phát triển mạnh trên thị trường, Bộ Công Thương lúc bấy giờ đã đề xuất Chính phủ và được Chính phủ khóa trước xây dựng đề án thí điểm quản lý loại hình thuốc lá này. Khi lấy ý kiến của bộ, ngành, nhiều bộ, ngành đồng thuận với đề xuất của Bộ Công Thương, chỉ đạo của Chính phủ, nhưng cũng có những bộ, ngành phản đối, đặc biệt là Bộ Y tế, với quan điểm rằng đó là sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Công Thương đã đồng ý với đề xuất này của Bộ Y tế, thống nhất rằng đây là sản phẩm có hại cho sức khỏe, phải sớm có khung khổ pháp lý để cấm sản phẩm này. Bộ Công Thương và cá nhân Bộ trưởng không đề xuất tiếp tục thí điểm đề án này. Thực tế, thời gian qua, Bộ Công Thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh, cấp đăng ký thông báo cho website thương mại điện tử kinh doanh thuốc lá thế hệ mới. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra và xử lý hàng trăm vụ việc đối với việc kinh doanh sản phẩm này.

Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành chính sách, hoàn thiện khung pháp lý để quản lý chặt chẽ, rõ ràng đối với loại sản phẩm này. Trong khi chưa sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo Quản lý thị trường phối hợp với cơ quan chức năng, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, phối hợp chặt chẽ lực lượng chức năng để tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Bộ trưởng cũng lưu ý, nguồn hàng sản phẩm này chủ yếu do nhập lậu, nên các lực lượng chức năng cần ngăn chặn tốt ngay từ các cửa khẩu, biên giới.