Thủ tướng Phạm Minh Chính: Khuyến học - khuyến tài để hiện thực hóa khát vọng đất nước phồn vinh, hạnh phúc

Tạp chí Công dân và Khuyến học ghi lại bài phát biểu Phát động phong trào "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023-2030" của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính:

Học tập, làm việc, cống hiến và hưởng thụ là nhu cầu tất yếu, khách quan của mỗi cá nhân trong quá trình phát triển xã hội. Mọi công dân có trách nhiệm và quyền lợi được học tập thường xuyên, học tập suốt đời, tận dụng mọi cơ hội học tập để trở thành công dân số, công dân học tập toàn cầu.

Với ý nghĩa đó, hôm nay, tại Trường Đại học Phenikaa, chúng ta cùng nhau phát động phong trào "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023-2030". Đây là phong trào quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của nhân dân về ý nghĩa chiến lược của chủ trương xây dựng xã hội học tập, thúc đẩy việc học tập suốt đời cho mọi người.

Thay mặt Chính phủ, tôi gửi tới các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương; các thầy cô giáo, các cháu học sinh cùng toàn thể quý vị những tình cảm thân thiết, lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Thưa các đồng chí và quý vị!

Dân tộc Việt Nam ta có truyền thống cần cù, hiếu học và có nghị lực vươn lên trong cuộc sống.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu – anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, người đặt nền móng cho tư tưởng học tập suốt đời, từng căn dặn: "… Muốn biết thì phải thi đua học. Học không bao giờ cùng. Học mãi để tiến bộ mãi. Càng tiến bộ, càng thấy càng phải học thêm".

Phát huy truyền thống của dân tộc và thấm nhuần tư tưởng của Bác, những năm qua, sự nghiệp "trồng người" đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập đã thu hút được sự quan tâm của toàn xã hội và phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.

Nền giáo dục nước ta đã có những chuyển biến quan trọng; mạng lưới giáo dục được mở rộng trên khắp mọi miền của đất nước, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc ít người; nhiều điểm "lõm" về giáo dục đã được khắc phục; có nhiều loại hình đào tạo phong phú, đa dạng, phù hợp, mang lại cơ hội học tập cho người dân ở mọi lứa tuổi.

Vai trò các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp và của xã hội, nhất là Tổ chức Hội Khuyến học được tăng cường, góp phần quan trọng vào việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Ý thức học tập suốt đời đã và đang thấm sâu vào từng gia đình, từng dòng họ, từng khu dân cư, từng cơ sở đào tạo, từng vùng, miền... Nhiều phong trào dòng họ, làng, xã thi đua học tập được khôi phục và phát triển mạnh. Nhiều nơi đã xây dựng và duy trì có hiệu quả "quỹ khuyến học", có các hình thức tuyên dương, động viên, khen thưởng tinh thần học tập - một nét đẹp trong cộng đồng, khu dân cư, tạo nên phong trào to lớn, có sức lan tỏa rộng rãi.

Xuất hiện nhiều phong trào học ngoại ngữ, khiêu vũ ở thành phố; học kỹ năng trồng trọt, chăn nuôi của người cao tuổi ở nông thôn; lớp học trên ghe, thuyền cho các cháu làng chài miền sông nước; lớp học tiếng phổ thông cho người dân tộc thiểu số; lớp học tiếng Anh ở vùng cao do các cô giáo dưới xuôi giảng dạy thông qua các phương tiện nghê nhìn hiện đại; lớp học tình thương dành cho các cháu mồ côi, khuyết tật… Có nhiều làng trở thành hiện tượng xã hội như làng hội họa, làng của những người nông dân chơi vĩ cầm, chơi ghi-ta, làng của những chị em nông dân chơi trống, làng của văn hóa đọc... Có những tấm gương trẻ nhiều năm liền đi quyên góp sách, xây dựng thư viện, cổ vũ phòng trào đọc sách ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng khó khăn. Đặc biệt là phong trào học tập từ xa thông qua internet thời điểm có dịch COVID-19. 

Có những bác trên 60, 70 tuổi vẫn hàng ngày cắp sách đến trường; thậm chí có cụ gần 90 tuổi, vượt qua cả tuổi tác để hoàn thành chương trình phổ thông trung học, lấy bằng thạc sĩ để thực hiện ước mơ của cuộc đời mà tuổi trẻ không có điều kiện thực hiện.

Đây thực sự là những mô hình mới, những tấm gương sáng về tinh thần học không bao giờ muộn, "học, học nữa, học mãi"; "Học để làm việc, làm người, làm cán bộ, học để phụng sự tổ chức, đoàn thể, phục vụ Tổ quốc, dân tộc và nhân loại".

Thay mặt Chính phủ, tôi ghi nhận, biểu dương những nỗ lực, cố gắng và nhiệt liệt chúc mừng những thành tựu mà các cấp, các ngành, các địa phương đã đạt được những năm qua trong công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập; đặc biệt là vai trò quan trọng của Hội Khuyến học Việt Nam.

Thưa các đồng chí và quý vị!

Chúng ta đang sống trong một thế giới không ngừng biến đổi nhanh chóng, một kỷ nguyên toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đòi hỏi trình độ, hiểu biết, kỹ năng, tay nghề và khả năng thích ứng cao. Vì thế, vai trò của học tập, rèn luyện, tự trau dồi kiến thức, nâng cao trình độ là đặc biệt quan trọng. Lời căn dặn của Bác Hồ: "Thế giới tiến bộ không ngừng, ai không học là lùi" đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Thực tế đã chứng minh, không có quốc gia phát triển nào mà không bắt đầu từ giáo dục. Xu hướng học tập suốt đời đã được chú trọng triển khai ở nhiều nước phát triển như Canada, Úc, Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore, Israel… Đến nay đã có hơn 1.000 thành phố trên thế giới phấn đấu trở thành "thành phố học tập", trong đó có Việt Nam.

Để tạo chuyển biến mạnh mẽ trong xây dựng xã hội học tập, bảo đảm mọi người dân đều bình đẳng trong học tập, tôi đề nghị tập trung thực hiện một số nhiệm vụ sau:

1. Tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục, đào tạo, khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, nhất là Chỉ thị số 11 ngày 13/4/2007 của Bộ Chính trị, Kết luận số 49 ngày 10/5/2019 của Ban Bí thư và Nghị quyết số 29 ngày 4/11/2013 của Trung ương. Xây dựng hệ thống giáo dục mở, đa dạng, linh hoạt, liên thông, hiện đại, công bằng, hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, các địa phương, các tổ chức xã hội và của từng người dân về vị trí, vai trò của xã hội học tập và phong trào học tập suốt đời.

2. Rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách về xây dựng xã hội học tập theo hướng đa dạng hóa, học kết hợp với hành phù hợp với từng địa phương thông qua các mô hình mới, các làm hay; đẩy mạnh hoạt động của các cơ sở giáo dục, các thiết chế văn hóa cơ sở; hỗ trợ các trung tâm học tập cộng đồng, nhất là ở các xã biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả những ai có nhu cầu học tập đều được thỏa mãn; hỗ trợ những người hết tuổi lao động, người nội trợ, người khuyết tật có điều kiện thuận lợi để học tập suốt đời.

3. Huy động sự chung tay đóng góp toàn xã hội để tạo sức mạnh tổng hợp cả về nguồn lực, sức mạnh về vật chất, ý chí và quyết tâm để tạo sự đột phá trong phát triển xã hội học tập. Khuyến khích phát triển bình đẳng theo quy định của pháp luật đối với các loại hình đào tạo, không phân biệt công lập, ngoài công lập, liên doanh, liên kết,… Triển khai toàn diện, đồng bộ, hiệu quả các giải pháp phù hợp, trong đó tập trung củng cố hệ thống thư viện; hình thành các thư viện sách cố định và di động ở từng khối xóm, khu phố, khuyến khích văn hóa đọc ở mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp nhân dân; phát triển các trung tâm học tập cộng đồng, hệ thống giáo dục thường xuyên; tăng cường chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin.

4. Xây dựng và phát huy hiệu quả vai trò của các quỹ, hương ước, quy ước trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, cơ quan, đơn vị để đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời; thực hiện tốt Chương trình "Đẩy mạnh các hoạt động phục vụ học tập suốt đời trong thư viện, bảo tàng, trung tâm văn hóa đến năm 2030".

5. Có hình thức khen thưởng kịp thời đối với cá nhân tổ chức thực hiện tốt, có hiệu quả, lan tỏa tấm gương sáng đến mọi người, cộng đồng,

6. Tăng cường tuyên truyền, tạo động lực, truyền cảm hứng, phổ biến những mô hình hay, cách làm hiệu quả; tạo sự lan tỏa trong xã hội để khích lệ tinh thần nhà nhà học tập, người người học tập, thôn học tập, xã học tập, tỉnh học tập, cả đất nước học tập; khuyến khích, nhân rộng những tấm gương cần cù, kiên trì, say mê học tập; đặt giá trị của tri thức, của hiểu biết, của nhân văn, nhân ái, vị tha, của giá trị tinh thần lên trên giá trị vật chất, sống có mục tiêu, lý tưởng; bảo đảm tri thức đi cùng văn hóa và đạo đức góp phần phát triển và chấn hưng nền văn hóa dân tộc Việt Nam để cuộc sống có ý nghĩa hơn, hạnh phúc hơn.

7. Đẩy mạnh hợp tác, học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong việc xây dựng và phát triển xã hội học tập, ứng dụng công nghệ đào tạo mở, từ xa, xây dựng thành phố học tập.

Nhân dịp này, tôi đề nghị và kêu gọi Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp và tổ chức xã hội, các đoàn thể, cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tích cực tham gia, cùng chung tay, đóng góp, hưởng ứng hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập để góp phần thiết thực để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Tôi chính thức phát động phong trào: "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023-2030".