Tại sao các tỷ phú công nghệ đầu tư vào khả năng kết nối trực tiếp máy tính với não?

Ý tưởng kết nối trực tiếp máy tính với bộ não của chúng ta đang trong giai đoạn chuyển từ tưởng tượng thành hiện thực, và một số người đàn ông giàu có, quyền lực nhất hành tinh đang đổ tiền vào hoạt động này. Họ theo đuổi viễn cảnh ngày nào đó công nghệ sẽ đảo lộn hoạt động chăm sóc y tế và cả cuộc sống thường nhật như chúng ta vẫn biết tới.

Các tỷ phú đều nhắm tới hoạt động nghiên cứu giao diện não - máy tính (BCI)

Cụ thể, thông qua các quỹ đầu tư mạo hiểm của mình, Jeff Bezos và Bill Gates gần đây đã ủng hộ công ty khởi nghiệp Synchron ở Brooklyn, New York. Đây là công ty đã thử nghiệm đặt stent não ở bảy người.

Trong khi đó, Elon Musk đã trở thành gương mặt đại diện của hoạt động nghiên cứu giao diện não - máy tính (BCI), thông qua những tuyên bố gây chú ý về tiềm năng của công ty khởi nghiệp Neuralink thuộc sở hữu của ông.

Peter Thiel, tỷ phú đồng sáng lập PayPal, năm ngoái đã đầu tư vào Blackrock Neurotech ở tiểu bang Utah. Đây là một công ty khởi nghiệp BCI và họ đang hy vọng sẽ sớm nộp đơn xin Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) cho sản phẩm của mình ra thị trường.

BCI đã tồn tại được khoảng 50 năm. Nhưng cho đến gần đây, công nghệ này vẫn chỉ dành cho các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và các thử nghiệm diễn ra một lần. Thông tin này có thể khiến bạn ngạc nhiên, nhưng cách nay hơn một thập kỷ, người ta đã đội mũ BCI và chơi trò pinball chỉ bằng việc dùng sức mạnh suy nghĩ. Vài năm qua, BCI đã chuyển từ phòng thí nghiệm sang đầu của con người, vào các ngôi nhà, thâm nhập vào cuộc sống của chúng ta, trở thành thiết bị hỗ trợ thực sự.

Synchron hiện đang phát triển một trong những BCI hào nhoáng và ít xâm lấn nhất. Sản phảm là một một ống stent nhỏ gắn các điện cực đọc suy nghĩ, được đưa tới vị trí xác định trong não qua một mạch máu chính. Nó sẽ nằm ngay cạnh và giao tiếp với một khu vực của não bộ được sử dụng để tạo ra các chuyển động tự nguyện. Giám đốc thương mại của Synchron nói với Business Insider rằng thiết bị của công ty sẵn sàng ra mắt thương mại trong vài năm tới, nếu quá trình nghiên cứu lâm sàng diễn ra suôn sẻ.

Christopher Moore, một nhà thần kinh học và phó giám đốc Viện Khoa học não Carney của Đại học Brown, cho biết: "Mỗi ngày, chúng ta lại đạt được vài hiểu biết tuyệt vời, mới mẻ, thực sự mạnh mẽ. Thật tuyệt khi được trở thành một phần của lĩnh vực này ngay từ bây giờ".

Mặc dù các nghiên cứu ngày nay tập trung chủ yếu vào việc sử dụng thiết bị BCI trên não của các bệnh nhân mắc các bệnh nghiêm trọng như liệt, hoặc thử nghiệm cách thức mới để điều trị các bệnh như Parkinson, khả năng liên kết não với máy tính hiện đã vượt xa giới hạn của lĩnh vực y tế.

Một giao diện não - máy tính sẽ cắt đứt yếu tố trung gian nằm giữa máy tính và tâm trí của bạn. Bằng cách nhận ra các tín hiệu não, BCI về cơ bản sẽ đọc suy nghĩ của bạn để thực hiện các hành động cụ thể, chẳng hạn như nhấp chuột.

Đó là cách Philip O'Keefe, một người Australia được cấy thiết bị của Synchron vào năm 2020, đã sử dụng BCI để chơi trò chơi trực tuyến, trao đổi tin nhắn WhatsApp cũng như bật và tắt đèn ở nhà.

O'Keefe mắc bệnh ALS, một tình trạng thoái hóa thần kinh khiến ông khó sử dụng các ngón tay và bàn tay của mình. Nhưng nay ông đã không gặp khó khăn gì khi sử dụng sức mạnh trí óc để truy cập mạng Internet.

"Bất cứ điều gì bạn có thể làm trên máy tính, tôi cũng có thể làm được", O'Keefe gần đây đã nói với Business Insider bằng BCI của ông. "Ở giai đoạn này, tôi chậm hơn bạn một chút. Nhưng tôi vẫn có khả năng làm hầu hết mọi thứ, nếu muốn".

Người dùng sẽ phải mất nhiều tháng đào tạo để học cách sử dụng BCI. Trong quá trình đó, cả BCI và người sử dụng nó phải học cách thực hiện và diễn giải những suy nghĩ chạy trong não như: nhấn vào đây, di chuyển ra đây.

Cơ hội mở ra cho các ứng dụng từ BCI là quá lớn

Tuy nhiên, khả năng của BCI không chỉ giới hạn trong việc nhấp chuột máy tính, hoặc thực hiện các chuyển động cơ học. BCI còn đang được phát triển để chẩn đoán các vấn đề về não và điều trị các bệnh khác nhau, bao gồm trầm cảm, thông qua kích thích não sâu. Chúng cũng có thể tham gia giải mã những bí mật về cách thức hoạt động của bộ não, giúp các nhà khoa học có cơ hội nhìn sâu vào bên trong đầu chúng ta và xem xét mạch thần kinh hoạt động theo thời gian thực. Ngoài ra còn có các ứng dụng vượt ra ngoài lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như trò chơi điện tử, bảo mật và thậm chí là tạo ra các siêu chiến binh.

Những tiềm năng lớn của BCI đã khiến nó thu hút sự quan tâm, đầu tư từ nhiều ông trùm công nghệ, bao gồm Musk, Gates, Bezos, Thiel và Vinod Khosla. Dù phần lớn các tỷ phú này đều đã bỏ tiền vào nhiều công ty công nghệ sinh học khác, những người đang hoạt động mạnh trong lĩnh vực công nghệ lại đầu tư rất nhiều vào BCI.

Arch's Nelsen cho biết yếu tố điện toán của BCI dường như là "cầu nối rõ ràng" cho lĩnh vực này với những người giàu có nền tảng công nghệ. Dữ liệu từ các dự án nghiên cứu của BCI có thể dễ dàng thu hút các giám đốc điều hành vốn quen với việc xem mã máy tính hơn là diễn giải các thí nghiệm sinh học.

Kurt Haggstrom, giám đốc thương mại của Synchron, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: "Mọi người coi bộ não là máy tính tiên tiến nhất hiện có. Những người trong ngành công nghệ ai mà chẳng muốn học và tìm cách thấu hiểu cách thức não bộ hoạt động, để khai thác nó?"

Bất chấp sự phấn khích, Moore cho biết BCI không thể thu thập dữ liệu cho thấy toàn bộ hoạt động của não bộ chúng ta. BCI hầu như chỉ tập trung vào các tín hiệu điện phát ra từ não. Nhưng có nhiều thành phần liên quan tới cách thức hoạt động của não chúng ta không thể đo được thông qua BCI, dù chúng vẫn đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của não, cũng như cách thức suy nghĩ của chúng ta biến thành hành vi.

Mặc dù BCI có thể quan sát, diễn giải và thậm chí điều chỉnh hoạt động của các tế bào thần kinh trong não của chúng ta, hệ thống không thu được toàn bộ bức tranh phức tạp về tất cả các mạng tế bào động, phi điện (và vẫn chưa được hiểu rõ) nằm trong đầu chúng ta, với khả năng gây ảnh hưởng đến cách chúng ta xử lý thông tin và hành xử.