Tài năng trẻ là chìa khóa cho khoa học, đổi mới công nghệ

Tài năng trẻ cần được hỗ trợ nhiều hơn 

Trung Quốc luôn ủng hộ sự cần thiết phải phát triển lực lượng sản xuất mới nhằm thúc đẩy đổi mới và phát triển chất lượng cao. Nghiên cứu khoa học là một hoạt động có tính đổi mới, phức tạp và không chắc chắn, đòi hỏi nguồn lực đầu vào lớn.

Theo ông Lin Rupeng - Bí thư Đảng ủy Đại học Tế Nam, Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, các tài năng khoa học công nghệ trẻ chính là động lực của nghiên cứu và đổi mới. Và nếu không có nguồn nhân lực, vật chất, tài chính liên tục thì khó có thể đạt được những đột phá trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Do đó, các tài năng trẻ cần được hỗ trợ nhiều hơn nữa 

Tại sao các tài năng khoa học công nghệ trẻ cần được hỗ trợ nhiều hơn?

Thứ nhất, trong các cuộc cạnh tranh về nguồn lực, các tài năng khoa học và công nghệ trẻ vẫn ở thế bất lợi do thiếu sự hỗ trợ bền vững. Ví dụ, trong những năm gần đây, do số lượng người nộp đơn tăng nhanh, tỷ lệ tài trợ trung bình cho Quỹ khoa học trẻ của Quỹ khoa học tự nhiên quốc gia đã giảm.

Sự hỗ trợ và bao phủ của các quỹ nghiên cứu cơ bản dành cho các trường đại học thuộc trung ương dành cho các tài năng khoa học và công nghệ trẻ cần được cải thiện hơn nữa. Và trong khi có rất ít cơ hội để dẫn đầu trong các dự án và nền tảng nghiên cứu lớn, trọng điểm thì cơ hội để các tài năng trẻ đảm nhận những trách nhiệm lớn cũng rất ít.

Thứ hai, cần cải thiện môi trường học thuật cho các tài năng khoa học và công nghệ trẻ. Một số tài năng trẻ phải làm một lượng lớn công việc không liên quan đến nghiên cứu và giảng dạy, điều này tiêu tốn rất nhiều thời gian và sức lực của họ, khiến họ có ít thời gian hơn để tham gia vào nghiên cứu thực sự cũng như khó tạo ra những tác phẩm gốc, chất lượng cao.

Ngoài ra, phụ cấp hoặc tiền lương và phân bổ nguồn lực cho những tài năng trẻ chưa đạt được danh hiệu nhất định là tương đối thấp. Kết quả là, một số tài năng trẻ cuối cùng đã dành nhiều thời gian và sức lực quý báu của mình để theo đuổi những danh hiệu này. Chẳng hạn như kết giao và "tôn trọng tiền bối" một cách không cần thiết, khiến họ khó tập trung vào nghiên cứu.

Thứ ba, năng lực hành chính chưa đủ để phát triển tài năng trẻ. Để tiến hành nghiên cứu nghiêm túc và tập trung, các tài năng trẻ cần phải tham gia vào rất nhiều công việc chuẩn bị, bao gồm: xin tài trợ, mua sắm thiết bị và bổ sung thêm đồ dùng trong phòng thí nghiệm. Mỗi thủ tục này đều yêu cầu sự hỗ trợ từ các tổ chức sử dụng lao động, vốn dường như đang bị thiếu hụt nghiêm trọng.

Thứ tư, cơ chế đánh giá toàn diện nhằm khuyến khích các tài năng trẻ tham gia các nghiên cứu đầy thách thức vẫn chưa được thiết lập. Ví dụ, ngày càng nhiều trường đại học đang triển khai hệ thống tuyển dụng trước hoặc làm thuê cho các nhà nghiên cứu trẻ. Nếu một tài năng trẻ không có đủ bài báo hoặc dự án được xuất bản, người đó có thể không được thăng chức làm phó giáo sư và không thể gia hạn hợp đồng.

Cuối cùng, hầu hết các tài năng trẻ vẫn phải vật lộn để kiếm sống và do đó không thể tập trung hoàn toàn vào nghiên cứu. Mặc dù những tài năng trẻ có thể đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản từ mức lương nhận được nhưng chỉ những "nhân tài cao cấp" đạt được danh hiệu nhất định mới được trả mức lương xứng đáng. Những người còn lại vẫn phải đối mặt với áp lực tài chính và những áp lực khác như mua hoặc thuê nhà, trả tiền học cho con cái họ.

Thu hút và sử dụng nhân tài nước ngoài để xây dựng đất nước hùng mạnh

Để giải quyết những vấn đề này, cần tập trung vào nhu cầu chiến lược quốc gia, áp dụng cách tiếp cận giải quyết vấn đề và xây dựng hệ thống thể chế toàn diện, có hệ thống để nâng cao năng lực độc lập của các tài năng trẻ.

Trong kỷ nguyên mới, cần tập trung vào việc thu hút nhân tài từ khắp nơi trên thế giới và huy động họ một cách có hệ thống để xây dựng đất nước hùng mạnh và trẻ hóa đất nước.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, dòng vốn trí tuệ ngày càng tăng tốc. Vì vậy, để giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh nhân tài quốc tế, cần áp dụng cách tiếp cận cởi mở hơn trong việc thu hút và sử dụng nhân tài ở nước ngoài, đồng thời thiết lập hệ thống giới thiệu nhân tài ở nước ngoài để đáp ứng nhu cầu của đất nước.

Thiết lập cơ chế phát hiện tài năng khoa học công nghệ trẻ

Bên cạnh đó, cần tập trung xây dựng hệ thống đào tạo nhân tài độc lập mang tính chiến lược nhằm nâng cao năng lực đổi mới độc lập và có thể kiểm soát của nhân tài. 

Về vấn đề này, cần thiết lập cơ chế phát hiện tài năng trẻ sử dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các công cụ công nghệ thông tin khác. Đồng thời chuẩn bị danh sách đầy đủ các tài năng tiềm năng dựa trên trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc, thành tích giảng dạy và nghiên cứu, năng lực, tiềm năng phát triển.

Ý tưởng là mang lại cho các tài năng trẻ quyền lựa chọn hướng hoặc con đường nghiên cứu, cung cấp cho họ sự hỗ trợ đầy đủ về nguồn lực và giúp họ tham gia vào các cuộc thi khoa học và công nghệ toàn cầu để kiểm tra,trau dồi khả năng nghiên cứu và đổi mới của bản thân.

Điều này có thể đòi hỏi phải cải cách sâu rộng hơn nữa và thực hiện các chính sách, biện pháp mới dành cho nhân tài, bao gồm: tăng cường hỗ trợ lâu dài cho các tài năng khoa học và công nghệ trẻ; cấp số tiền cao hơn cho các dự án nghiên cứu ở mọi cấp độ; cung cấp hỗ trợ bền vững cho các tài năng trẻ; thực hiện mô hình quản lý tài trợ "trọn gói" cho một số dự án nhất định và cải thiện hệ thống "dẫn đầu nhờ cạnh tranh" cho các dự án nghiên cứu.

Cũng cần cung cấp dịch vụ một cửa cho các tài năng khoa học và công nghệ trẻ như sau: các kênh tăng trưởng, tiến hành đánh giá ít hơn và trung thực hơn, đồng thời giảm bớt gánh nặng hành chính của họ. Điều này sẽ kích thích tiềm năng đổi mới của các tài năng trẻ và cho phép họ tập trung vào nghiên cứu.

Đối với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu, họ nên nới lỏng quản lý các tài năng trẻ và cung cấp cho các dịch vụ và hỗ trợ cần thiết, bao gồm cả tài trợ khởi nghiệp để giải quyết những bất bình và đáp ứng nhu cầu thực sự của họ.

Cải thiện hệ thống đánh giá tài năng trẻ tham gia nghiên cứu ứng dụng

Cải thiện hệ thống đánh giá và khuyến khích các tài năng trẻ cũng là cần thiết. Quá trình đánh giá các tài năng trẻ tham gia nghiên cứu ứng dụng nên tập trung vào khả năng nghiên cứu và phát triển cũng như ứng dụng công nghiệp các kết quả nghiên cứu của họ. Ví dụ, để giữ chân nhân tài, cần thực hiện các biện pháp nhằm cung cấp cho họ một môi trường nghiên cứu thoải mái hơn.

Để đảm bảo các tài năng trẻ phát huy hết tiềm năng của mình, chính quyền cần xây dựng cơ chế coi trọng sự đổi mới và công việc nghiên cứu xuất sắc thông qua các hành động như thăng chức và tăng lương, để các tài năng trẻ ở giai đoạn đầu của sự nghiệp không phải lo lắng về các vấn đề sinh kế. Từ đó họ có thể tập trung vào nghiên cứu, khai thác tốt hơn tiềm năng của bản thân và phục vụ đất nước.