Nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá

Hồng Ngọc
21:04 - 25/05/2023
Công dân & Khuyến học trên

Những năm gần đây, xuất hiện nhiều sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thiết kế đa đạng với nhiều kiểu dáng và nhiều hương vị rất hấp dẫn với giới trẻ. Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở lứa tuổi trẻ.

Hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5

Theo đánh giá của Bộ Y tế, những năm gần đây xuất hiện nhiều sản phẩm được gọi là thuốc lá thế hệ mới (điện tử, nung nóng,...). Các sản phẩm này hiện nay chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước. Tuy nhiên, việc mua bán đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên môi trường mạng Internet, vi phạm pháp luật về phòng, chống buôn lậu. Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng trà trộn thêm các loại chất cấm, ma túy thì vi phạm luật về phòng, chống ma túy.

Khói thuốc lá chứa 7.000 hợp chất độc hại, 69 hợp chất gây ung thư. Đặc biệt là nicotine gây nghiện, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ. Khói thuốc tác động nghiêm trọng tới trẻ từ khi thụ thai, thơ ấu và thanh thiếu niên. Việc sử dụng thuốc lá sớm ở trẻ em và thanh thiếu niên gây nghiện sớm, khó cai hơn, ảnh hưởng sớm đến sức khỏe, sự phát triển não bộ, khả năng học tập, khả năng lao động, chất lượng giống nòi.

Nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá - Ảnh 1.

Không có sản phẩm thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe. Ảnh: AdobeStock

Việt Nam trong số quốc gia có số người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới. Giai đoạn 2010 - 2020 tỉ lệ hút thuốc người trưởng thành giảm chậm, tỉ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động vẫn ở mức cao.

Theo điều tra của Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, tỉ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành tại Việt Nam đã tăng 18 lần từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020. Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm tuổi học sinh từ 13-15 tuổi là 3,5%.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định, không có sản phẩm thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe. Ước tính, sử dụng thuốc lá gây ra 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới, trong đó có khoảng 1 triệu ca tử vong do hút thuốc lá thụ động. Tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỉ USD.

Để kêu gọi các quốc gia chung tay và đẩy mạnh hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, WHO đã lấy ngày 31/5 hàng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá.

Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay được WHO phát động với thông điệp: "Chúng ta cần thực phẩm, không cần thuốc lá" nhằm kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá tới sức khỏe, kinh tế, môi trường, an ninh lương thực và dinh dưỡng; đề cập đến mối liên hệ giữa sử dụng, trồng cây thuốc lá và đói nghèo; kêu gọi bỏ thuốc lá để tăng chi cho thực phẩm.

Tại Việt Nam, Tuần lễ quốc gia không thuốc lá được tổ chức từ ngày 25-31/5 hàng năm. Hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá, Bộ Y tế đã tổ chức chiến dịch truyền thông phòng chống tác hại thuốc lá về một số nội dung cụ thể nhằm tăng cường phổ biến thông tin về tác hại của các loại thuốc lá tới cộng đồng, ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm này.

Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá

Ngày 25/5/2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030.

Mục tiêu cụ thể của Chiến lược như sau:

Giai đoạn 2023 - 2025: giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 39%; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1,4%. Ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trong cộng đồng.

Giai đoạn 2026 - 2030: giảm tỉ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 25%; tại nhà hàng xuống dưới 65%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 70%, tại khách sạn xuống dưới 50%;...

Chiến lược cũng đề ra các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để phòng, chống tác hại của thuốc lá như: xây dựng lộ trình tăng thuế và quy định mức giá bán tối thiểu đối với các sản phẩm thuốc lá.

Đồng thời, hạn chế, kiểm soát chặt chẽ việc bán các sản phẩm thuốc lá tại cửa hàng miễn thuế; đề xuất ban hành quy định về ngăn ngừa các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trong cộng đồng. Đồng thời, xây dựng chương trình, kế hoạch thông tin, truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá phù hợp với từng giai đoạn.

Ngăn chặn, xử lý hành vi kinh doanh thuốc lá giả, nhập lậu

Mới đây, Bộ Y tế đã có văn bản gửi các bộ, ngành đề nghị thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra và xử lý hành vi kinh doanh thuốc lá nhập lậu, thuốc lá giả. Đồng thời, phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển, khuyến mại, tiếp thị sản phẩm thuốc lá phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của bộ, ngành.

Thời gian gần đây, lực lượng chức năng các tỉnh, thành phố trên cả nước liên tiếp phát hiện và triệt phá nhiều vụ buôn lậu thuốc lá điện tử.

Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu thuốc lá nói chung, Tổng cục Quản lý thị trường đã chỉ đạo cục quản lý thị trường các địa phương tăng cường kiểm tra cơ sở kinh doanh thuốc lá, trong đó tập trung kiểm tra về giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá, nhãn thuốc lá, niêm yết giá bán, hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ...