Hà Nội: Không để làng nghề truyền thống bị mai một

Hoạt động sản xuất kinh doanh của làng nghề còn gặp nhiều khó khăn

Phát biểu tại Hội thảo, ông Trần Sỹ Tiến, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, cho biết hiện thành phố Hà Nội có 1.350 làng nghề, đã mai một 544 làng còn 806 làng đang hoạt động (số liệu điều tra 2020).

Trong 806 làng có 318 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận thuộc 23 quận, huyện và thị xã; trong đó, có 270 làng được công nhận danh hiệu làng nghề, 48 làng được công nhận danh hiệu làng nghề truyền thống. 

"Các làng nghề, làng nghề truyền thống đã và đang góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho lao động tại các địa phương, tạo tiền đề thực hiện thành công chương trình mỗi xã, một sản phẩm và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố", ông Trần Sỹ Tiến nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các đại biểu cho rằng các sản phẩm của làng nghề đa dạng nhiều chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt. Một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, như sản phẩm may mặc; sản phẩm gốm sứ; sản phẩm dệt và thêu ren truyền thống; đồ gỗ phục vụ tiêu dùng và xây dựng; sản phẩm cơ khí; chế biến nông sản thực phẩm (bánh, bún, kẹo, giò chả, bánh chưng, chè…).

Tuy nhiên, ảnh hưởng của dịch COVID-19 kéo dài khiến hoạt động sản xuất và kinh doanh của nhiều làng nghề Hà Nội bị đình trệ, đặc biệt là hoạt động xuất khẩu hàng hóa và du lịch làng nghề. Hầu hết, các cơ sở sản xuất làng nghề đang phải đối mặt với nhiều khó khăn từ nguồn nguyên liệu đầu vào, nhân lực, nguồn vốn cho đến đầu ra sản phẩm. Bên cạnh đó, số lao động nghỉ việc nhiều, thu nhập bình quân của người lao động ở các làng nghề giảm mạnh (nhưng vẫn cao hơn so với lao động thuần nông).

Theo các chuyên gia kinh tế, mặc dù đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, nhưng việc bảo tồn và phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Cùng với đó là một số khó khăn như: Thiếu mặt bằng để sản xuất tập trung, thiếu đội ngũ lao động có tay nghề cao, thiếu vốn để đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị máy móc…

Bảo tồn, khôi phục và chấn hưng làng nghề

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho biết, thành phố mong muốn khôi phục và chấn hưng làng nghề, không để các làng nghề truyền thống bị mai một, nghề quý bị "thất truyền", tạo sự bứt phá trong sản xuất, xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ và phát triển du lịch làng nghề. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, làm cho mô hình phát triển sản xuất gia đình, doanh nghiệp làng nghề mà hạt nhân là các nghệ nhân ngày càng phát triển.

Để bảo tồn và phát triển làng nghề, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã chỉ đạo triển khai công nhận danh hiệu làng nghề, làng nghề truyền thống Hà Nội; đồng thời, xét đề nghị nhà nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân Hà Nội.

Hà Nội đã chỉ đạo triển khai xây dựng quy hoạch phát triển nghề và làng nghề Hà Nội; ban hành kế hoạch bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề đến năm 2030; các chương trình đề án, kế hoạch phát triển làng nghề kết hợp với du lịch, phát triển sản phẩm xuất khẩu, sản phẩm OCOP Hà Nội…

Chi cục Phát triển nông thôn cũng yêu cầu các đơn vị, làng nghề cần nâng cao hiệu quả đào tạo nhân lực cho lao động nông thôn như dạy nghề, truyền nghề, tập huấn nâng cao năng lực các làng nghề; đồng thời, triển khai có hiệu quả Đề án bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống kết hợp du lịch, Đề án bảo vệ môi trường làng nghề, Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP); thực hiện tốt các nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất khác thuộc lĩnh vực phát triển ngành nghề nông thôn theo quy định.

Ngoài ra, Chi cục tăng cường hơn nữa đào tạo nghề theo hình thức truyền nghề, nhân cấy nghề, xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các nghệ nhân, thợ giỏi tham gia đào tạo nghề, truyền nghề chú trọng các nghề truyền thống, cổ truyền. Mặt khác, tổ chức các cuộc thi tay nghề thợ giỏi phong tặng danh hiệu nghệ nhân, hội thi sản phẩm làng nghề...