Độc đáo nghề khảm trai làng Chuôn Ngọ
Nghề khảm trai làng Chuôn Ngọ, xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội. Nơi đây làm ra những sản phẩm khảm trai nổi tiếng khắp cả nước.
Nghề khảm trai làng Chuôn Ngọ, xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội. Nơi đây làm ra những sản phẩm khảm trai nổi tiếng khắp cả nước.
Nghề khảm trai nơi đây phát triển vào khoảng thế kỷ XI-XVI. Từ những vỏ trai, vỏ ốc, qua bàn tay của những người thợ làng Chuôn Ngọ đã trở thành những sản phẩm nổi tiếng khắp cả nước.
Để làm ra một sản phẩm phải qua rất nhiều công đoạn. Trước tiên, lấy lớp tinh khiết ở giữa, sau đó mài nhẵn, sau đó lấy cưa chuyên dụng cắt mảnh ốc thành các chi tiết tinh xảo.
Các chi tiết được đo theo bản vẽ nên luôn đảm bảo tính chính xác và nhất quán.
Để cắt và dũa chi tiết nhỏ và tinh xảo, người thợ cần có tay nghề giỏi và sự tập trung cao độ. Nguyên liệu khảm trai ở Chuôn Ngọ không chỉ có vỏ trai, vỏ ốc trong nước mà còn nhập ngoại từ Hồng Kông, Singapore, Indonesia.
Các chi tiết cắt xong được ghép nổi tạm thời trên gỗ. Đặc biệt, các chi tiết được đánh dấu để lắp đúng chiều, nhằm tạo ra màu sắc theo ý đồ của người thợ. Vỏ trai dùng để khảm cũng có nhiều loại, như: Trai cánh mảnh nhỏ có màu sẫm, trai thịt trắng có vỏ dày, trai có nhiều vân, nhưng được ưa chuộng nhất vẫn là trai ngọc môi vàng.
Sau khi hoàn thiện phần thô, sản phẩm sẽ được tỉa thành các chi tiết cực kì tỉ mỉ.
Việc tỉa các chi tiết được thực hiện bằng dao chuyên dụng. Thường được thực hiện bởi những người thợ chính, đây là một công đoạn rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản phẩm.
Nét nổi bật của tranh khảm trai Chuôn Ngọ là những mảnh trai không vỡ, luôn phẳng, được gắn xuống gỗ rất khít. Chi tiết trang trí trên khảm trai rất sinh động, đặc sắc. Các chi tiết cắt xong được ghép nổi tạm thời như tranh hoàn chỉnh trên gỗ.
Anh Nguyễn Thanh Tuấn, một nghệ nhân trẻ đang tỉa một bức tranh chân dung truyền thần khảm trai ốc, thể loại này đòi hỏi chuyên môn rất cao ở mỗi người thợ.
"Làm tranh chân dung truyền thần khảm trai đòi hỏi người thợ phải có tay nghề rất cao, và có một ít kiến thức về mỹ thuật. Bản thân tôi đã phải tự học các kiến thức về vẽ chân dung và ánh sáng. trung bình mỗi sản phẩm như này tôi phải mất 2 tuần để hoàn thiện", anh Tuấn cho biết.
Bức tranh Đại Tướng Võ Nguyên Giáp bằng khảm trai ốc rất chân thật.
Qua đôi bàn tay tài hoa của nghệ nhân ở làng Chuôn Ngọ, những mảnh trai vô tri, vô giác được gắn vào gỗ trở thành sản phẩm, có giá trị văn hóa, nghệ thuật cao. Sản phẩm khảm trai Chuôn Ngọ mang trong mình nhiều giá trị nghệ thuật. Nhiều sản phẩm tại đây đã được xuất khẩu đi Châu Âu và một số nước Châu Á.
