Giáo dục hoà nhập cho học sinh khuyết tật ở Nhật Bản

Nhật Bản thiếu lớp dành cho học sinh khuyết tật

Ngay cả khi Nhật Bản đang nỗ lực mở rộng các lớp học dành cho học sinh khuyết tật thì đất nước này vẫn phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Họ đưa ra những lời kêu gọi quốc tế về việc giúp học sinh khuyết tật được hòa nhập và học tập với các bạn cùng lứa trong các lớp học bình thường.

Hệ thống giáo dục của Nhật Bản dành cho những học sinh có nhu cầu đặc biệt như vậy đã bị một hội đồng của Liên Hợp Quốc đặt ra nghi vấn và dư luận trong nước cũng lên tiếng phản đối.

Một chuyên gia cho biết: "Điều nguy hiểm là nếu giáo dục dành cho học sinh có nhu cầu đặc biệt trở thành tiêu chuẩn, nó sẽ đi một chặng đường dài so với dự định ban đầu".

Vào một ngày trong tháng 10, tiếng reo hò của học sinh vang lên từ lớp học Âm nhạc được tổ chức ở hành lang tầng một tại Trường Giáo dục Đặc biệt tại thành phố Isesaki, tỉnh Gunma, Nhật Bản. Tổng cộng có 10 học sinh lớp 5 đã mang ghế từ lớp học ra hành lang để nghe các bài đồng dao và nói lên cảm nhận của mình.

Mặc dù các em rất thích thú với tiết học nhưng tiếng nhạc vang vọng khắp trường đôi khi sẽ làm gián đoạn sự tập trung của những học sinh khác đang học trong lớp.

Trường hiện có tổng số 167 học sinh theo học từ lớp 1 đến lớp 9. Trong thập kỷ qua, số lượng học sinh đã tăng từ khoảng 110 học sinh, trong đó môn Thể dục nằm trong số các môn học được tổ chức ở hành lang.

Tòa nhà của trường đã trở nên xuống cấp trầm trọng và chính quyền tỉnh Gunma đang có kế hoạch cải tạo một phần và xây dựng một khu mới dành cho học sinh trung học, nhưng việc triển khai dự kiến cho năm tài chính 2027 còn rất lâu mới có thể thực hiện được.

Theo Bộ Giáo dục Nhật Bản, trong khi số lượng học sinh tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên toàn quốc đang giảm thì số lượng học sinh có nhu cầu đặc biệt lại tăng lên hàng năm, tổng cộng có hơn 150.000 học sinh tính đến tháng 5 năm nay.

Tính đến tháng 10 năm 2021, Nhật Bản thiếu 3.740 phòng học tại tất cả các trường công lập dành cho trẻ khuyết tật trên toàn quốc.

Học sinh khuyết tật có nên học lớp riêng? 

Để đáp ứng sự gia tăng số lượng học sinh có nhu cầu đặc biệt, một số trường học ở Nhật Bản đang tái cơ cấu để hòa nhập học sinh khuyết tật với các bạn cùng lứa trong các lớp học giáo dục phổ thông - một xu hướng ngày càng được nhận thấy trên phạm vi quốc tế.

Ví dụ, tại trường học dành cho học sinh có nhu cầu đặc biệt ở thành phố Kanazawa, tỉnh Ishikawa đang có kế hoạch chuyển một số học sinh khuyết tật cấp trung học đến địa điểm của một trường trung học bình thường trong thành phố và tổ chức một số lớp học chung.

Tuy nhiên, phụ huynh của một số học sinh bị buộc phải chuyển trường đang cân nhắc vấn đề này khi con họ phải thích nghi với môi trường mới. 

Việc học sinh khuyết tật có nên hòa nhập với các bạn khác trong các lớp học bình thường ngay từ đầu hay không vẫn là một vấn đề gây tranh cãi ở Nhật Bản.

Mặc dù Bộ Giáo dục Nhật Bản đã nói rằng, họ "sẽ cải thiện hệ thống để học sinh có thể được giáo dục cùng nhau nhiều nhất có thể" nhưng vào tháng 9 năm ngoái, Ủy ban về Quyền của Người khuyết tật của Liên hợp quốc đã khuyến nghị Nhật Bản ngừng giáo dục có nhu cầu đặc biệt vì trẻ em khuyết tật đang bị tách biệt khỏi học sinh trong các lớp học bình thường.

Bộ Giáo dục Nhật Bản cho biết lý do tăng số lượng học sinh có nhu cầu đặc biệt là do giáo dục dựa trên khuyết tật đã được mở rộng. Một số trẻ khuyết tật không còn lựa chọn nào khác ngoài việc theo học tại các trường có nhu cầu đặc biệt.

Các nhóm tình nguyện cho những đứa trẻ như vậy cho biết họ đã nhận được hàng loạt khiếu nại từ các bậc phụ huynh cho biết hội đồng nhà trường sẽ không cho phép họ đưa con vào các trường tiểu học địa phương ngay cả khi họ đã yêu cầu làm như vậy.

Yoshihiro Kokuni, Giáo sư Lịch sử giáo dục tại Đại học Nhật Bản, cho biết: "Điểm cốt yếu của giáo dục hòa nhập là không tách biệt các nhóm người luôn ở bên nhau, chẳng hạn như trong lớp, không nên phân biệt học sinh dựa trên việc họ có khuyết tật hay không". 

Giáo sư Kokuni lo ngại rằng, việc tách học sinh ở cấp trường "có thể trở thành cửa ngõ dẫn đến một xã hội phân biệt người khuyết tật".

Thay vào đó, ông Kokuni kêu gọi chuyển sang phát triển nguồn nhân lực và tạo ra một môi trường trong đó học sinh có thể học tập mà không bị phân biệt đối xử.