Bài học về hình tượng "đá" qua bài thơ cùng tên của Nguyễn Minh Khiêm

Đá không thề gì cả

Nghị lực đã hiện trước mưa nắng

Đá không tuyên ngôn gì cả

Lòng đá cất giữ triệu năm không một tiếng ồn

Đá không tô vẽ gì cả

Mở đá ra là tinh hoa vũ trụ

Đá không nói gì về dáng vóc của mình

Trái Đất này chỗ nào cũng đá

Đá không trưng bày chữ nghĩa

Đá có tất cả mọi điều con người muốn biết.

Ý nghĩa hình tượng "đá"

Bằng cách nói liệt kê, nhân hóa, tác giả khắc họa hình tượng đá với các đặc điểm: lặng lẽ, khiêm nhường, kiên trì, bền bỉ (không thể, không tuyên ngôn, trước mưa nắng, triệu năm), giản dị, ẩn chứa bên trong nhiều giá trị (không tô vẽ, không nói gì, không trưng bày, tinh hoa vũ trụ, có tất cả mọi điều con người muốn biết).

Hình tượng đá là một ẩn dụ nghệ thuật về con người.

Bài học nhân sinh qua hình tượng "đá"

Hình tượng đá trong bài thơ gợi nhiều bài học khác nhau như: sống giản dị, khiêm tốn; sống kiên trì, nghị lực; lặng lẽ cống hiến; tự ý thức về giá trị bản thân…

Chẳng hạn, bài học tự ý thức về giá trị bản thân: Giá trị của bản thân chính là ý nghĩa của sự tồn tại của mỗi con người, là nội lực riêng trong mỗi con người. Đó là yếu tố để mỗi người khẳng định được vị trí trong cuộc đời.

Giá trị của bản thân là ưu điểm, điểm mạnh vượt trội của mỗi người so với những người khác khiến mình có một cá tính riêng, dấu ấn riêng không trộn lẫn với đám đông (dẫn chứng).

Ai cũng có những ưu khuyết điểm riêng, không mạnh về mặt này sẽ mạnh về mặt kia, bởi vậy mỗi người lại có giá trị khác nhau, không thể đem so sánh giữa người này với người khác.

Giá trị của bản thân không đơn thuần là điểm mạnh của bản thân mà còn là sự đóng góp, là vai trò của mỗi người với mọi người xung quanh (dẫn chứng).

Giá trị của mỗi con người luôn được soi chiếu trên những trục giá trị chung của nhân loại, mà trong đó trục giá trị mang ý nghĩa quyết định chính là nhân cách. Nghĩa là điều kiện tiên quyết để khẳng định giá trị là bạn phải sống đúng với nghĩa một con người (biết yêu thương, chia sẻ, nỗ lực, luôn hướng đến cái đẹp, cái thiện, ...)

Ý nghĩa của giá trị bản thân: Biết được giá trị bản thân sẽ biết được điểm mạnh để phát huy, điểm yếu để hạn chế, như vậy sẽ đạt nhiều thành công trong cuộc sống.

Mỗi người đều có giá trị của riêng mình, nhiều người trong xã hội cùng hòa vào sẽ tạo ra giá trị cuộc sống, xã hội ngày càng phát triển. Nếu bản thân mỗi người không biết cách trau dồi để tự tạo ra giá trị cho mình thì cuộc sống không còn có ý nghĩa, chỉ là sự tồn tại trên cuộc đời.

Có những người vốn có nội lực nhưng không tự nhận thức được giá trị của mình, thiếu tự tin về bản thân, sống không có quan điểm riêng, nên đánh mất nhiều cơ hội. Giá trị bản thân mỗi người không phụ thuộc vào địa vị hay tiền bạc họ có trong tay mà phụ thuộc vào sự nỗ lực của mỗi người trong cuộc sống.

Cần cố gắng bộc lộ hết khả năng của mình để khẳng định mình nhưng không tự tin thái quá về năng lực của bản thân, tự tin thái quá dễ dẫn đến thất bại vì không chịu học hỏi từ người xung quanh.

Cần nỗ lực học tập rèn luyện để làm tăng giá trị bản thân, trở thành người có ích cho xã hội. Không được "định giá" cho người khác khi chưa thấu hiểu họ bởi giá trị là sự tích lũy dài lâu, không phải ngày một ngày hai mà tạo ra.