10 dự án đoạt giải Nhất cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia, giáo viên nói gì?

Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm 2024 bế mạc tại Bắc Giang ngày 22/3 tại Bắc Giang. 10 dự án đoạt giải Nhất tại cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia 2024 đến từ học sinh các tỉnh thành: Hà Nội, Tuyên Quang, Hải Phòng, Quảng Trị, Thành phố Hồ Chí Minh và Lâm Đồng.

Giáo viên nói gì về các dự án đoạt giải Nhất Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia?

Chia sẻ với truyền thông, PGS.TS Trần Huy Hoàng, Trưởng ban Giám khảo, đánh giá các lĩnh vực nghiên cứu của thí sinh khá phong phú, nhiều đề tài phù hợp thực tiễn, được chuẩn bị công phu hơn, hàm lượng khoa học cao.

Theo PGS.TS Trần Huy Hoàng, nhiều học sinh hiểu biết tốt trong lĩnh vực nghiên cứu của mình, trình bày và trả lời lưu loát bằng tiếng Anh. Điều đó cho thấy các dự án của Việt Nam đủ tự tin tham gia vào cuộc thi quốc tế, sẽ diễn ra tại Mỹ trong thời gian tới.

Đó là đánh giá từ Ban Giám khảo, ban tổ chức, còn trên các diễn đàn, một ý kiến đã bày tỏ quan điểm về một số dự án đoạt giải như sau:

"Nhìn những dự án về mảng AI (trí tuệ nhân tạo) thì tôi tự hỏi do mình kém hay do mấy bạn học sinh quá tài năng. Để làm một mô hình AI thì phải tổng hợp kiến thức về phần mềm (distributed system) để thu thập thông tin, raw data, data engineering (để làm quá trình ETL-Extract, Transform, Load). Từ đó mới có đủ dữ liệu sạch để bắt đầu triển khai mô hình dữ liệu.

Tiếp theo là kiến thức về AI, thì phải biết kiến thức về thống kê, xa hơn nữa là kiến thức về toán cao cấp, để chọn ra những giải pháp (ứng dụng Neural network hay regression...) phù hợp cho mô hình dữ liệu. Sau đó thử sai, rồi tránh trường hợp overfit hay tối ưu thì phải làm sao.

Những đề tài trên thuộc dạng khá phức tạp, thậm chí chỉ cần xử lý tốt khâu hình ảnh (Image processing) đã là quá tốt cho một công ty chứ đừng nói về lứa tuổi học sinh. Nếu làm được những thứ kể trên thì khả năng Việt Nam trở thành top 10 trên trường thế giới không còn xa nữa."

Một số giáo viên cho biết, năm 2023, Bộ Giáo dục và Đào tạo không biết vì lí do gì mà không công khai các dự án đoạt giải quốc gia. Năm nay, ngành giáo dục chỉ công bố 10 dự án đoạt giải Nhất, còn các dự án đoạt giải Nhì, Ba, Tư và giải Triển vọng thì sao?

Hiện nay, nhiều thầy cô giáo vừa làm nhiệm vụ dạy học, giáo dục, vừa hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học kĩ thuật dự thi cấp tỉnh. Tuy vậy, không ít giáo viên gặp khó khăn trong việc hướng dẫn học sinh vì thầy cô giáo chỉ quen công việc dạy học chứ không phải làm khoa học thuần tuý.

Nhiều năm qua, một số dự án đoạt giải Nhất tại cuộc thi khoa học kĩ thuật cấp quốc gia được cho là quá sức so với trình độ của học sinh, ví dụ nghiên cứu về ung thư, nghiên cứu đặc tính hấp phụ protein….

Một giáo viên dạy môn Sinh học ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, học sinh lớp 12 chỉ học 2 bài có liên quan đến ung thư, nhưng cũng chỉ là "cưỡi ngựa xem hoa". Vậy thì, làm sao các em có thể nghiên cứu ung thư và đoạt giải. Trong khi y học thế giới vẫn đang đau đầu trước căn bệnh nan y này.

Một bác sĩ ở Nghệ An từng nói tường minh với báo chí rằng, đối với những vấn đề này (ung thư), thầy cô của các em còn không hiểu, bác sĩ không làm chuyên ngành ung thư cũng không hiểu.

Vậy nên, nhiều giáo viên mong muốn Bộ Giáo dục và Đào tạo công khai chi tiết các dự án đoạt giải cuộc thi khoa học kỹ thuật quốc gia để xã hội giám sát, phản biện và thầy và trò các trường học có thêm một kênh tài liệu tham khảo, học hỏi.