Trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực giáo dục: Cần bắt đầu ngay

Ứng dụng khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, đào tạo

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tổ chức hội nghị chuyên đề “Ứng dụng khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo” với sự tham dự của nhiều chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Theo thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn nhận định: Giáo dục là một trong những ngành chịu tác động nhiều nhất của chuyển đổi số nói chung, trí tuệ nhân tạo nói riêng; nhưng đồng thời cũng là ngành được hưởng lợi rất nhiều. Không chỉ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (trong quản lý, dạy học…), ngành Giáo dục còn tham gia phát triển nguồn nhân lực, tham gia nghiên cứu tạo ra những công nghệ, sản phẩm trong lĩnh vực này. 

Thứ trưởng đồng thời nhấn mạnh, “trong lĩnh vực giáo dục cần bắt đầu ngay”.

Hiện nay, khoa học dữ liệu (Data Science) và trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy mà còn tạo ra những trải nghiệm học tập cá nhân hóa, phù hợp với nhu cầu và khả năng của từng học viên. 

Với khả năng thu thập, phân tích và diễn giải dữ liệu một cách "thần tốc" để rút ra thông tin hữu ích, khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo có thể giúp con người thực hiện các nhiệm vụ gần như "không tưởng" so với trước đây. Thậm chí, nó còn tạo ra nhiều kết quả vượt xa trí tưởng tượng của trí não thông thường. Sự kết hợp giữa hai lĩnh vực này đã mang lại nhiều ứng dụng đa dạng trong cuộc sống, từ y tế, tài chính cho đến giáo dục.

Công nghệ đã thay đổi cách tiếp cận giáo dục. Trước đây, việc học chủ yếu diễn ra trong lớp học truyền thống với giáo viên đứng trên bục giảng. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, học viên có thể học mọi lúc, mọi nơi thông qua các nền tảng trực tuyến. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn tạo ra môi trường học tập linh hoạt hơn.

Lợi ích của việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quá trình học tập

Việc ứng dụng AI trong giáo dục mang lại nhiều lợi ích, từ việc giúp cá nhân hóa trải nghiệm học tập, cho phép học viên học theo tốc độ và phong cách riêng của mình đến hỗ trợ giáo viên trong phương pháp giảng dạy. AI còn có khả năng phân tích dữ liệu lớn để dự đoán hiệu suất học tập, từ đó "phát tín hiệu" cho giáo viên điều chỉnh kịp thời cung cách giảng dạy. Thậm chí, AI còn giúp tự động hóa các quy trình như chấm điểm và phản hồi, giúp tiết kiệm thời gian cho cả giáo viên và học viên.

Được biết, một trong những ứng dụng nổi bật nhất của AI trong giáo dục là khả năng cá nhân hóa lộ trình học tập. Các hệ thống học tập thông minh sử dụng dữ liệu về sở thích, nhu cầu và hiệu suất của từng học viên để tạo ra các khóa học và nội dung học tập phù hợp. Điều này không chỉ giúp học viên cảm thấy hứng thú hơn với việc học mà còn tăng cường khả năng tiếp thu kiến thức.

Học tập thích ứng là một khái niệm mới trong giáo dục, cho phép nền tảng học tập tự động điều chỉnh nội dung dựa trên hiệu suất của học viên. Ví dụ, nếu một học viên gặp khó khăn trong một chủ đề cụ thể, hệ thống có thể cung cấp thêm tài liệu bổ sung hoặc bài tập luyện tập để giúp họ cải thiện. Ngược lại, nếu học viên tiến bộ nhanh chóng, hệ thống có thể đưa ra các thử thách khó hơn để giữ cho họ luôn giữ được cảm hứng trong việc nghiên cứu và học tập.

Phân tích dữ liệu lớn cho phép các chuyên gia dự đoán hiệu suất học tập của học viên. Bằng cách sử dụng các thuật toán học máy, các hệ thống có thể phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như điểm số, thời gian học và mức độ tham gia, để xác định những học viên có nguy cơ không đạt yêu cầu. Điều này giúp giáo viên can thiệp kịp thời, cung cấp hỗ trợ cần thiết cho những học viên gặp khó khăn.

Sử dụng dữ liệu lớn để tối ưu hóa quá trình học tập là một trong những mục tiêu chính của khoa học dữ liệu trong giáo dục. Các nhà nghiên cứu có thể phân tích hành vi học tập của học viên để tìm ra những phương pháp giảng dạy hiệu quả nhất. Chẳng hạn, họ có thể so sánh hiệu quả của các phương pháp giảng dạy khác nhau hoặc đánh giá tác động của các tài liệu học tập đến kết quả học tập.

Công cụ nào của trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ tức thì trong giáo dục?

"Trợ lý ảo AI" là một khái niệm đã và đang ngày càng trở nên phổ biến trong giáo dục. Chúng có thể giúp học viên quản lý lịch học, nhắc nhở về bài tập và cung cấp tài liệu hữu ích. Đây là một công cụ có thể giúp tổ chức thời gian học tập hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, AI có khả năng tự động hóa quá trình chấm điểm, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian và công sức. Các hệ thống chấm điểm tự động có thể đánh giá bài kiểm tra trắc nghiệm, bài luận và thậm chí cả các bài thuyết trình bằng cách sử dụng các thuật toán phức tạp. Đây cũng là một chức năng phù hợp có thể sử dụng trong giáo dục.

"Chatbot" giáo dục là một ứng dụng thú vị của AI trong học tập. Chúng có thể hỗ trợ học viên ngoài giờ học, trả lời câu hỏi và cung cấp tài liệu liên quan đến môn học. Chatbot có thể hoạt động 24/7, giúp học viên giải đáp thắc mắc bất cứ lúc nào mà không cần phải chờ đợi giáo viên. 

Phân tích dữ liệu về hoạt động học tập giúp các nhà giáo dục hiểu rõ hơn về hành vi và nhu cầu của học viên. Bằng cách thu thập và phân tích dữ liệu từ các nền tảng học tập, giáo viên có thể xác định những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất học tập và từ đó đưa ra các biện pháp cải thiện chất lượng giáo dục.

Tương lai của giáo dục với khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo

Khoa học dữ liệu và AI đang mở ra những cơ hội mới cho việc phát triển các mô hình học tập. Học tập kết hợp (Blended Learning) là một ví dụ điển hình, kết hợp giữa học trực tuyến và học truyền thống. Các nền tảng học tập trực tuyến cá nhân hóa bằng AI có thể cung cấp trải nghiệm học tập độc đáo cho từng học viên, giúp họ tiếp cận kiến thức một cách hiệu quả hơn.

Đào tạo kỹ năng qua nền tảng trực tuyến đang trở thành xu hướng trong giáo dục hiện đại. Các chương trình đào tạo liên tục được thiết kế dựa trên nhu cầu thị trường, giúp học viên cập nhật kiến thức và kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu công việc. Việc theo dõi và đánh giá kỹ năng cũng trở nên dễ dàng hơn nhờ vào việc sử dụng dữ liệu.

Có thể nói, khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo đang cách mạng hóa giáo dục và đào tạo. Những ứng dụng của chúng không chỉ giúp cá nhân hóa trải nghiệm học tập mà còn nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Từ việc dự đoán hiệu suất học tập đến việc cung cấp phản hồi tức thì, AI và khoa học dữ liệu đang tạo ra những cơ hội mới cho cả giáo viên và học viên.

Theo các chuyên gia, tương lai cho giáo dục với sự phát triển của khoa học dữ liệu và AI là rất sáng sủa. Với sự phát triển không ngừng của khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, các hệ thống khóa học trực tuyến đại chúng mở (MOOCs) mang trong mình cả học liệu và công nghệ, đã và đang góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ người dạy và người học, giúp hành trình học tập và khám phá tri thức trở nên phong phú và hiệu quả hơn. 

Chúng ta có thể kỳ vọng rằng những công nghệ này sẽ tiếp tục được phát triển và ứng dụng rộng rãi trong thời gian tới. Với quyết tâm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cùng sự hỗ trợ đồng hành của các chuyên gia, sẽ có nhiều nghiên cứu và ứng dụng khoa học dữ liệu và AI được áp dụng trong giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo, giúp học viên phát huy tối đa tiềm năng của mình.