Tình trạng thất nghiệp năm 2024 sẽ tiếp tục trầm trọng?

Báo cáo mới nhất về "Triển vọng Việc làm và Xã hội thế giới: Xu hướng 2024" của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã đưa ra dự báo về tỉ lệ khoảng cách việc làm và tỉ lệ thất nghiệp năm 2024 cùng với những cảnh báo về bất bình đẳng trong thu nhập.

Theo báo cáo, tỉ lệ thất nghiệp toàn cầu năm 2023 ở mức 5,1%, chỉ cải thiện khiêm tốn so với mức 5,3% hồi 2022. Khoảng cách việc làm toàn cầu và tỉ lệ tham gia thị trường lao động cũng được cải thiện vào năm 2023.

Tuy nhiên, ILO dự đoán triển vọng thị trường lao động và tình trạng thất nghiệp toàn cầu sẽ dần trở nên tồi tệ hơn. Vào năm 2024, dự kiến sẽ có thêm 2 triệu người lao động tìm kiếm việc làm, khiến tỉ lệ thất nghiệp toàn cầu tăng từ 5,1% vào năm 2023 lên 5,2% vào năm nay. 

Thu nhập khả dụng đã giảm ở phần lớn các nước G20. Nhìn chung, sự xói mòn mức sống do lạm phát “khó có thể được bù đắp nhanh chóng", trở thành điềm báo xấu về tổng cầu và sự phục hồi kinh tế bền vững. 

Hơn nữa, sự khác biệt lớn vẫn tồn tại giữa các quốc gia có thu nhập cao và các quốc gia có thu nhập trung bình thấp hơn. Trong khi tỉ lệ khoảng cách việc làm vào năm 2023 là 8,2% ở các nước thu nhập cao, thì tỉ lệ này ở nhóm các quốc gia thu nhập thấp hơn là 20,5%.

Cùng với đó, nếu tỉ lệ thất nghiệp năm 2023 duy trì ở mức 4,5% ở các nước thu nhập cao, thì ở các nước thu nhập thấp con số này là 5,7%.

Số lượng người lao động sống trong tình trạng nghèo ở mức vừa phải (kiếm được ít hơn 3,65 USD mỗi ngày/người tính theo sức mua tương đương) tăng 8,4 triệu người vào năm 2023.

Về mặt tích cực, số lượng lao động phi chính thức đã tăng lên tới 2 tỉ người vào năm 2023. Tỉ lệ việc làm phi chính thức dự kiến sẽ không thay đổi trong năm 2024, chiếm khoảng 58% lực lượng lao động toàn cầu.

Tỉ lệ thanh niên thất nghiệp năm 2024 vẫn là thách thức lớn

Báo cáo cũng cảnh báo, bất bình đẳng trong thu nhập ngày càng gia tăng. Cùng với đó, tỉ lệ thất nghiệp ở thanh niên tiếp tục là một thách thức. Ngoài ra, tỉ lệ người được xác định là NEET (không được đào tạo, không học hành hoặc không có việc làm) vẫn ở mức cao, đặc biệt là ở phụ nữ trẻ, đặt ra thách thức cho triển vọng việc làm lâu dài.

Báo cáo cũng cho thấy những người tái gia nhập thị trường lao động sau đại dịch có xu hướng không làm việc với số giờ như trước, trong khi số ngày nghỉ ốm đã tăng lên đáng kể. Năng suất lao động ở mức thấp nhất trong thập kỷ. Sự chậm lại này diễn ra bất chấp sự tăng tốc rõ rệt của tiến bộ công nghệ, đặc biệt là công nghệ số. 

Trong thời kỳ năng suất tăng trưởng chậm, thu nhập thực tế khả dụng và tiền lương thực tế thường khó chống đỡ trước những cú sốc giá đột ngột. Do hầu hết người lao động không thể yêu cầu tăng thu nhập khi chỉ số ít công ty tăng lợi nhuận trong thời kỳ kinh tế ảm đạm.

Tổng giám đốc ILO Gilbert Houngbo cảnh báo “mức sống giảm, năng suất trì trệ kết hợp với lạm phát cao, chính là nguyên nhân khiến bất bình đẳng gia tăng và cản trở mọi nỗ lực đạt được công bằng xã hội". 

Theo ông Houngbo, "không cải thiện công bằng xã hội, thế giới sẽ không bao giờ đạt được sự phục hồi bền vững", đồng thời kêu gọi giải quyết nhanh chóng và hiệu quả các thách thức về lực lượng lao động.