Năm 2022, lượng vũ khí nhập khẩu của Ukraine tăng hơn 60 lần

Nhập khẩu vũ khí của châu Âu tăng mạnh trong những năm gần đây

Năm 2022, nhập khẩu vũ khí của châu Âu tăng 93% so với năm 2021, chủ yếu nhờ nhập khẩu từ Ukraine. Theo SIPRI, sự gia tăng này một phần là do các nước trong khu vực tăng chi tiêu quân sự, trong khi nhập khẩu vũ khí tiếp tục tăng.

Khác với châu Âu, nhập khẩu vũ khí từ các châu lục khác đã giảm trong 5 năm qua. Sự sụt giảm lớn nhất là ở Châu Phi, với mức giảm 40%. Bắc và Nam Mỹ giảm 20%, Châu Á giảm 7%, Trung Đông giảm 9%.

Trong giai đoạn 2018-2022, hoạt động buôn bán vũ khí trên thị trường quốc tế chỉ giảm hơn 5% so với giai đoạn 2013-2017. Ngược lại, nhập khẩu vũ khí của các nước châu Âu – phần lớn do Mỹ cung cấp – tăng 47% và của các nước NATO trong khu vực. Châu Âu lên đến 65%.

Pieter D Wezeman, một thành viên cao cấp tại Dự án Chuyển giao Vũ khí của SIPRI, cho biết trong khi chuyển giao vũ khí đã giảm trên toàn cầu, chúng đã tăng lên đáng kể ở châu Âu do các mối quan hệ. Căng thẳng giữa Nga và hầu hết các nước châu Âu khác.

"Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, các quốc gia châu Âu muốn nhập khẩu nhiều vũ khí hơn, nhanh hơn" – ông Pieter nói.

Ukraine chiếm 1/3 lượng vũ khí nhập khẩu của châu Âu

Theo dữ liệu của SIPRI, vào năm 2022, lượng vũ khí nhập khẩu của Ukraine, bao gồm cả vũ khí viện trợ, tăng hơn 60 lần, chủ yếu là vũ khí viện trợ do nhiều nước dự trữ.

Riêng Ukraine đã chiếm 31% lượng vũ khí nhập khẩu của châu Âu và 8% tổng doanh số bán vũ khí toàn cầu.

Trong quá khứ, Ukraine không phải là một bên tham gia chính trong buôn bán vũ khí quốc tế. Phần lớn thiết bị quốc phòng của quốc gia Đông Âu được sản xuất tại thị trường trong nước, phần còn lại có từ thời Liên Xô.

Tuy nhiên, trong báo cáo mới nhất của SIPRI, Ukraine đã tăng lên vị trí thứ 14 trong danh sách các nhà nhập khẩu vũ khí toàn cầu và vị trí thứ 3 nếu chỉ tính đến năm 2022.

Để giải thích cho sự thay đổi, SIPRI viện dẫn việc chuyển giao vũ khí, vốn đã trở thành nguồn cung cấp vũ khí chính cho Ukraine. Loại viện trợ quân sự này thường bao gồm các thiết bị cũ hoặc kho dự trữ dư thừa từ các nước tài trợ.

Cũng vì lý do này, giá trị vũ khí chuyển giao cho Ukraine thấp hơn giá trị bán mới. Ví dụ, trong khi Hoa Kỳ giao số vũ khí đáng kể cho Ukraine vào năm 2022 đồng thời Washington vẫn gửi các đơn hàng lớn hơn cho Kuwait, Ả Rập Saudi, Qatar và Nhật Bản.

Mỹ là quốc gia hiện chiếm 40% lượng chuyển giao vũ khí toàn cầu

Theo đánh giá của SIPRI, 5 nước xuất khẩu vũ khí hàng đầu là: Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức. Mặc dù bảng xếp hạng này không thay đổi nhưng vẫn có sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia.

Phân tích cụ thể của SIPRI cho thấy quốc gia đứng đầu là Mỹ, quốc gia có lượng xuất khẩu vũ khí tăng 14% và hiện chiếm 40% lượng chuyển giao vũ khí toàn cầu.

Trong khi đó, Pháp ghi nhận mức tăng thậm chí còn lớn hơn 44%, chiếm vị trí thứ ba. Tuy nhiên, theo SIPRI, những thay đổi đột ngột như vậy không phải là hiếm, vì các đơn đặt hàng lớn và sinh lợi bất thường.

Hiện nay, theo đánh giá của SIPRI, 5 nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất là Mỹ, Nga, Pháp, Trung Quốc và Đức chiếm 3/4 tổng lượng xuất khẩu vũ khí toàn cầu.