Mức phí trên 4 tuyến cao tốc sẽ tăng như thế nào trong năm 2024?

Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) vừa có văn bản kiến nghị Bộ Giao thông vận tải chấp thuận chủ trương điều chỉnh mức phí sử dụng đường cao tốc trên 4 tuyến đường do đơn vị này đầu tư và quản lý khai thác.

VEC hiện là chủ đầu tư của các dự án đường cao tốc gồm các tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây đã đi vào khai thác và Bến Lức - Long Thành đang trong quá trình triển khai xây dựng.

Trong đó, cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đã khai thác được 12 năm, mức phí sử dụng hiện hành là 1.500 đồng/km/xe tiêu chuẩn (PCU).

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai đã khai thác 9 năm, mức giá hiện tại là 1.500 đồng/km/PCU cho đoạn 4 làn xe (Km0 - Km123) và 1.000 đồng/km/PCU đối với đoạn 2 làn xe (Km123 - Km245).

Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi có mức giá hiện hành là 1.500 đồng/km/PCU. Riêng cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây có mức phí sử dụng là 2.000 đồng/km/PCU.

Theo lộ trình được phê duyệt, 4 tuyến đường cao tốc do VEC quản lý khai thác sẽ tăng mức thu theo lộ trình 3 năm/lần, mỗi lần tăng 15%.

Cụ thể, năm 2017, cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình tăng mức thu lần thứ nhất, lần tăng thứ 2 được thực hiện vào năm 2020 và lần thứ 3 được thực hiện vào năm 2023. 

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai và tuyến Thành Phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây tăng mức thu lần đầu vào năm 2018, lần 2 trong năm 2021 và lần 3 trong năm 2024.

Các kịch bản tăng phí sử dụng đường cao tốc do VEC đề xuất

Theo Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 và chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải về việc chưa tăng phí sử dụng đường bộ, từ năm 2017 đến năm 2023, VEC chưa tăng mức thu theo lộ trình theo quy định tại phương án tài chính.

Năm 2021, Bộ Giao thông vận tải đã ban hành Quyết định 2323/QĐ-BGTVT ngày 31/12/2021 phê duyệt phương án tài chính 5 dự án đường cao tốc do VEC là chủ đầu tư, phục vụ việc thẩm định sử dụng vốn của ADB lần 2 cho dự án xây dựng cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Theo đó, các tuyến đường cao tốc do VEC quản lý khai thác sẽ tăng mức thu theo lộ trình 3 năm/lần, mỗi lần tăng 12%, thời điểm tăng mức phí sử dụng lần đầu tiên là vào năm 2024.

Tính đến hết năm 2023, VEC chưa thực hiện tăng mức giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc do đơn vị này làm chủ đầu tư. Theo VEC, chi phí trả nợ của doanh nghiệp này từ năm 2024 sẽ tăng liên tục, ngoài ra các dự án sau thời gian đưa vào khai thác đã đến thời hạn phải sửa chữa trung tu, đại tu. Do đó, VEC kiến nghị 3 kịch bản tăng phí:

Kịch bản 1: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc từ năm 2024 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần, mỗi lần 12%. Tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 - 2030 (bao gồm VAT) đạt 50.798 tỉ đồng.

Lũy kế dòng tiền hòa chung 5 dự án luôn dương, VEC đảm bảo khả năng trả nợ, có đủ nguồn lực đầu tư đưa cao tốc Bến Lức - Long Thành vào khai thác đúng tiến độ.

Kịch bản 2: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc từ năm 2025 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần với tỉ lệ tăng là 12%. Khi đó, tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 - 2030 đạt 48.428 tỉ đồng (bao gồm VAT), giảm 2.371 tỉ đồng so với kịch bản 1.

Lũy kế dòng tiền hòa chung 5 dự án giai đoạn 2026 - 2034 thiếu hụt lớn nhất 1.261 tỉ đồng vào năm 2033, phương án tài chính bị phá vỡ.

Kịch bản 3: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc từ năm 2027 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần với tỉ lệ tăng là 12%. Khi đó, tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 - 2030 đạt 46.750 tỉ đồng (bao gồm VAT), giảm 4.048 tỉ đồng so với kịch bản 1, với mức thiếu hụt lớn nhất 2.301 tỉ đồng vào năm 2034, phương án tài chính 5 dự án bị phá vỡ.

Trên cơ sở đó, VEC kiến nghị Bộ Giao thông vận tải chấp thuận phương án tăng giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc các dự án do VEC làm chủ đầu tư với thời gian thực hiện điều chỉnh từ tháng 1 năm 2024.