Hướng tới giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu xuống 10 năm

Cần thiết giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu

Theo Cổng Thông tin điện tử Quốc hội, trong khuôn khổ Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại diện các bộ, ngành, các doanh nghiệp đã tập trung đóng góp ý kiến vào một số nội dung như: giảm số năm bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm; giải quyết việc lao động rút bảo hiểm xã hội; vấn đề nợ đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội...

Về điều kiện hưởng lương hưu, dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) quy định giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, vấn đề này đang còn có 2 luồng ý kiến khác nhau: tán thành giảm xuống 15 năm và đề nghị giữ 20 năm như Luật hiện hành.

Nêu quan điểm về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao nhiều điểm mới trong dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), đặc biệt là việc cân nhắc giảm thời gian người lao động đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống 15 năm để được hưởng lương hưu. 

Trước đây, thời gian đóng bảo hiểm xã hội quá dài nên nhiều người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần. Những lúc khó khăn như trong dịch COVID-19, giữa việc phải đóng 20 năm sau mới được hưởng lương hưu với cái trước mắt, đôi khi người lao động bắt buộc phải chọn cái trước mắt vì thời gian đóng bảo hiểm xã hội quá dài.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội hướng tới lộ trình đóng bảo hiểm xã hội 10 năm sẽ được hưởng lương hưu, nhưng cũng có đoạn trung gian là 15 năm. Vì thế, dự án Luật lựa chọn giảm thời gian đóng từ 20 năm xuống 15 năm là cần thiết để hướng tới mục tiêu sau này là 10 năm. 

Không có khái niệm "vỡ quỹ bảo hiểm xã hội"

Về Quỹ Bảo hiểm xã hội, theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách nhưng thông với ngân sách, là quỹ tập trung lớn nhất chỉ sau ngân sách Nhà nước. Tính chất của Quỹ này là do Nhà nước bảo trợ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Nghị quyết số 28-NQ/TW đã xác định lập Quỹ Bảo hiểm xã hội với nguyên tắc an toàn đặt lên hàng đầu, bền vững là thứ hai, thứ ba mới đến hiệu quả. 

Chủ tịch Quốc hội khẳng định không có khái niệm vỡ Quỹ Bảo hiểm xã hội, vì đã có các chính sách thiết kế cân đối để đảm bảo.

Về quy định nâng cấp mô hình hoạt động Quỹ, trước đây Bộ trưởng Bộ Tài chính là Chủ tịch Hội đồng Quỹ, song dự án Luật đề xuất Phó thủ tướng Chính phủ sẽ đảm nhận Chủ tịch Hội đồng Quỹ. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đánh giá kỹ việc sửa đổi mô hình này, bởi Hội đồng quản lý Quỹ phải có bộ máy giúp việc, có tính chất độc lập.

Nghiên cứu một phương án tối ưu về quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Về phương án về rút bảo hiểm xã hội một lần, qua nghiên cứu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề xuất phương án như sau: đối với những người tham gia sau khi Luật có hiệu lực, không được rút bảo hiểm xã hội 1 lần khi đang trong độ tuổi lao động. Với người tham gia trước khi Luật sửa đổi có hiệu lực thì được rút nhưng chỉ rút phần đã đóng, còn một phần vẫn là tích lũy, lưu trong hệ thống bảo hiểm. Việc làm này vừa để giúp người lao động giải quyết khó khăn trước mắt nhưng vẫn lưu lại trong hệ thống và có thể quay trở lại đóng và đảm bảo mạng lưới an sinh xã hội.

Về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, hiện nay có nhiều đối tượng lao động mới tham gia như mô hình 4.0 về kinh tế chia sẻ, quan hệ lao động rất khác. Trước đây chỉ là giữa người lao động và người sử dụng lao động, nhưng hiện nay là 3 bên vì thêm công ty nền tảng như Grab. Ngoài ra, có các đối tượng lao động tự do, lao động từ xa, nên phải tính lương tối thiểu theo giờ.

Cần quy định thời hạn được nợ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động

Về việc thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Phạm Tấn Công đồng thuận với quan điểm của Chính phủ, Quốc hội về việc có giải pháp xử lý nghiêm việc doanh nghiệp nợ đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên, trong dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cần khôi phục, quy định lại việc chậm đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp. Bởi vì việc đóng bảo hiểm của doanh nghiệp cũng phụ thuộc rất nhiều vào những yếu tố khách quan như thiên tai, hỏa hoạn, hạn hán, dịch bệnh...

Theo Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Phạm Tấn Công, trong dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cần quy định thời hạn được nợ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động như thế nào. Điều này cũng là tạo điều kiện cho doanh nghiệp có điều kiện sắp xếp hoạt động kinh doanh để có thể đóng đủ bảo hiểm xã hội cho lao động. Nếu doanh nghiệp không thực hiện theo đúng thời gian theo quy định thì trong Luật cũng cần đưa ra chế tài xử lý rõ ràng.

Bảo đảm các chính sách có cơ sở vững chắc, tính thuyết phục cao

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, đây là dự án Luật khó, có tác động lớn, nên đề nghị các cơ quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến dự án Luật có chất lượng, trong đó lưu ý đến các vấn đề liên quan đến lĩnh vực thuộc Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính, Ngân sách.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Xã hội tiếp tục thẩm tra dự án Luật này, Thường trực Ủy ban Xã hội chủ động tiếp tục tổ chức tọa đàm, hội thảo lấy ý kiến rộng rãi để nắm bắt dư luận đối với dự án Luật, bảo đảm trình Quốc hội dự án Luật có chất lượng. Hội đồng Dân tộc, các cơ quan của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục tham gia thẩm tra.

Đối với các nội dung có sự tác động lớn, nhạy cảm, cần xem xét báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét trước khi trình Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe Chính phủ báo cáo lại trước khi trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 diễn ra vào tháng 10/2023.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra, các cơ quan của Quốc hội, các ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan có liên quan; hoàn thiện Hồ sơ, bảo đảm các chính sách được giải trình thấu đáo, có cơ sở vững chắc, có tính thuyết phục cao.