Quy định chuẩn nghề nghiệp giảng viên giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học

Theo dự thảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chuẩn nghề nghiệp giảng viên sẽ kế thừa và cập nhật từ Thông tư 40/2020, quy định về tiêu chuẩn đạo đức, trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ. Khi có hiệu lực, Thông tư mới sẽ thay thế các điều khoản liên quan trong văn bản cũ, đảm bảo tính thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc xây dựng chuẩn nghề nghiệp được xem là bước đi cần thiết sau khi Luật Nhà giáo 2025 được Quốc hội thông qua, trong đó giao Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chuẩn nghề nghiệp cho toàn bộ đội ngũ nhà giáo. Dự thảo này sẽ áp dụng cho cả giảng viên công lập và ngoài công lập – điểm mới so với trước đây chỉ giới hạn trong khu vực công.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, chuẩn nghề nghiệp không chỉ là căn cứ để các cơ sở đại học tuyển dụng, bố trí và đánh giá giảng viên, mà còn giúp mỗi giảng viên xác định rõ kế hoạch học tập, bồi dưỡng kỹ năng theo yêu cầu vị trí việc làm. Đây cũng là công cụ để cơ quan quản lý nhà nước hoàn thiện chính sách phát triển đội ngũ, đảm bảo giảng viên được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ phù hợp.

Bổ sung trách nhiệm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học 

Dự thảo Thông tư đồng thời bổ sung trách nhiệm cho người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học trong việc đánh giá, bố trí và phát triển đội ngũ giảng viên theo tiêu chuẩn nghề nghiệp. Hiệu trưởng và lãnh đạo các đơn vị trực thuộc sẽ phải xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng định kỳ, gắn việc nâng cao năng lực giảng dạy với tiêu chí đánh giá chức danh nghề nghiệp.

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị khẳng định “nhà giáo là động lực quyết định chất lượng giáo dục”. Vì vậy, chuẩn nghề nghiệp mới được kỳ vọng sẽ trở thành thước đo quan trọng, giúp đội ngũ giảng viên chủ động hơn trong phát triển nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học trong giai đoạn hội nhập.

Nếu được ban hành, chuẩn nghề nghiệp giảng viên đại học mới không chỉ là bộ tiêu chí hành chính mà còn được kỳ vọng trở thành “kim chỉ nam” cho quá trình phát triển nghề nghiệp của giảng viên. Mỗi tiêu chí trong chuẩn sẽ gắn với yêu cầu cụ thể về năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, năng lực nghiên cứu khoa học và khả năng ứng dụng công nghệ trong giảng dạy.

Theo các chuyên gia giáo dục, việc áp dụng chuẩn nghề nghiệp đồng nghĩa với việc các trường đại học cần đầu tư mạnh hơn vào công tác bồi dưỡng đội ngũ. Thay vì đánh giá giảng viên chủ yếu dựa trên thâm niên hay bằng cấp, chuẩn mới mở ra cơ hội để nhìn nhận năng lực theo hướng toàn diện – kết hợp giữa giảng dạy, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và cống hiến xã hội.

Đặc biệt, quy định này sẽ góp phần chuẩn hóa chất lượng giảng viên giữa các khối trường công lập và tư thục, giúp người học được thụ hưởng nền giáo dục đại học chất lượng đồng đều hơn. Khi tiêu chuẩn nghề nghiệp được thực thi hiệu quả, giảng viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là nhà nghiên cứu, nhà tư vấn, người dẫn dắt sinh viên bước vào môi trường sáng tạo – đúng như tinh thần “nhà giáo là động lực của đổi mới giáo dục” mà Nghị quyết 71-NQ/TW đã khẳng định.