Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn

H.Ngọc
08:24 - 25/03/2023
Công dân & Khuyến học trên

Nhân dịp kỉ niệm ngày giải phóng thành phố Đà Nẵng (29/3), Trung tâm Lưu trữ quốc gia I phối hợp với Ủy ban nhân dân huyện Hoàng Sa (Đà Nẵng) tổ chức Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn” nhằm tái hiện bức tranh chân thực về truyền thống vươn khơi bám biển của tiền nhân.

Triển lãm "Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn" diễn ra từ ngày 24-31/3/2023 tại Nhà Trưng bày Hoàng Sa, đường Hoàng Sa, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng.

Triển lãm được chia thành 3 phần:

Phần I: Vịnh cảng vùng biển Đà Nẵng - Vị thế giao thương quan trọng thời Nguyễn.

Phần II: Hoạt động đảm bảo an ninh vùng biển Đà Nẵng - Quảng Nam thời Nguyễn.

Phần III: Thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa thời Nguyễn.

Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn - Ảnh 1.

Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn”.

Triển lãm lần đầu tiên công bố gần 100 văn bản lưu hình dấu và bút tích vua phê là những sử liệu tín thực góp phần làm sáng tỏ vai trò, vị thế của vùng biển Đà Nẵng trong lịch sử và nhiều thông tin giá trị tới công chúng. 

Đặc biệt, những châu bản, hình ảnh trưng bày tại triển lãm sẽ giúp các chiến sĩ hải quân, sinh viên, học sinh và đông đảo công chúng hiểu hơn về truyền thống và tinh thần gìn khơi giữ biển của ông cha ta.

Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn - Ảnh 2.

Quang cảnh vùng biển Đà Nẵng xưa. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I

Nhìn lại lịch sử, Đà Nẵng ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của nước ta. Giữa thế kỷ XVI, Đà Nẵng là tiền cảng trung chuyển hàng hóa, sửa chữa tàu thuyền nhưng sang thế kỉ XIX đã trở thành thương cảng lớn nhất miền Trung. 

Đà Nẵng vừa là tâm điểm của những chuyến hàng hải vừa là nơi diễn ra quan hệ ngoại giao không chính thức giữa triều đình Huế với các nước phương Tây. 

Đồng thời, Đà Nẵng là “hải cương trọng địa”, có cửa biển “tối vi xung yếu”, giữ vị trí chiến lược quan trọng trong quân sự, quốc phòng. Với vị thế đó, Đà Nẵng có vai trò đặc biệt về kinh tế, quân sự, quốc phòng dưới triều Nguyễn.

Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn - Ảnh 3.

Bản phụng dụ ngày 13/7/1837 (năm Minh Mạng thứ 18) của Hà Duy Phiên, Lý Văn Phức về việc ban thưởng cho các binh dân sai phái ra Hoàng Sa làm công vụ vì đã xông pha đường biển gian lao. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Châu bản triều Nguyễn

Bên cạnh đó, tiếp nối truyền thống vươn khơi bám biển, những binh dân thời Nguyễn đã không quản nơi đầu sóng ngọn gió, vượt vạn dặm hải lý đến với xứ Hoàng Sa. Câu chuyện về đội “hùng binh” hàng năm băng sóng vượt gió và sự quản lý vùng biển của nhà Nguyễn chính là lời khẳng định của tiền nhân về chủ quyền đối với quần đảo này.

Sau bao phen “biển động”, câu chuyện của tiền nhân với biển vẫn lưu dấu trên những trang sử liệu Châu bản triều Nguyễn. Đó không chỉ là câu chuyện của lịch sử mà còn là sợi chỉ gắn kết quá khứ với hiện tại và tương lai, như ngọn hải đăng soi tỏ hải trình cho hậu thế. 

Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn - Ảnh 4.

Cán bộ, chiến sĩ đồn biên phòng Sơn Trà tham quan triển lãm. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I

Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn - Ảnh 5.

Học sinh trường Trung học cơ sở Hoàng Sa tham quan triển lãm. Ảnh: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I

Châu bản triều Nguyễn là tập hợp toàn bộ các văn bản hành chính của triều Nguyễn từ khi vua Gia Long lên ngôi (1802) cho đến khi vua Bảo Đại thoái vị (1945). Châu bản triều Nguyễn bao gồm các tập tấu, sớ, phụng thượng dụ, chiếu, chỉ dụ, tư trình, bẩm, truyền, sai, phó, khiển... được đích thân vua ngự lãm hoặc ngự phê bằng mực màu son, truyền đạt ý chỉ hoặc giải quyết các vấn đề chính trị, quân sự, ngoại giao, kinh tế, văn hóa, xã hội.

Châu bản triều Nguyễn đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương vào năm 2014, Di sản tư liệu thế giới vào năm 2017.

Di sản tư liệu là những tài sản quan trọng của quốc gia, lưu giữ thông tin về lịch sử, văn hóa, kinh tế - chính trị và các lĩnh vực xã hội của quốc gia hay từng vùng, miền, dân tộc, ngành nghề...