Công nghệ AI: Mỹ vượt trội nhưng cần phải học hỏi Trung Quốc

Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ công nghệ AI

Trung Quốc và Mỹ là hai cường quốc có vai trò quan trọng trong phát triển công nghệ AI, nhưng lại có những cách tiếp cận khác nhau. Trong khi Mỹ và các nước phương Tây vẫn chưa có một khung pháp lý thống nhất và hiệu quả để quản lý công nghệ AI, Trung Quốc lại đi trước trong việc ban hành các quy tắc và chính sách liên quan đến công nghệ AI, đặc biệt là trong lĩnh vực giám sát và tạo sinh nội dung.

Theo một bài báo của Washington Post, Trung Quốc đã có một hệ thống camera AI rộng khắp, từ giám sát đường phố đến sử dụng nhận dạng khuôn mặt để theo dõi việc dùng giấy trong nhà vệ sinh công cộng. 

Ngoài ra, chính quyền Trung Quốc cũng chủ động kiểm soát các hoạt động sử dụng công nghệ AI để tạo sinh nội dung của công chúng, yêu cầu phải gắn nhãn và xác thực danh tính khi đăng bài trên các nền tảng truyền thông xã hội. Một số công ty Trung Quốc cũng tự nguyện tuân thủ các quy tắc riêng, ví dụ như Douyin - phiên bản cho thị trường Trung Quốc của TikTok.

Ngược lại, Mỹ và các nước phương Tây vẫn chưa có một hướng đi rõ ràng trong việc quản lý công nghệ AI. Các mô hình AI tạo sinh, như chatbot hay trình tạo ảnh dựa trên văn bản, được phát triển và phổ biến mà không có sự giám sát hay kiểm duyệt. Điều này có thể gây ra những hậu quả tiêu cực, như lan truyền thông tin sai lệch, xâm phạm bản quyền hay kích động bạo lực.

Theo phó giáo sư Jeff Ding của Đại học George Washington, nguyên nhân của sự khác biệt này có thể liên quan đến mục tiêu và nguồn lực của các công ty AI ở hai nước. Các công ty Mỹ thường có nhiều vốn và thời gian để đầu tư vào phát triển công nghệ AI nền tảng, trong khi các công ty Trung Quốc lại tập trung vào các ứng dụng thương mại cụ thể, như hệ thống giám sát. Do đó, các công ty Trung Quốc phải tuân theo các quy định của chính quyền hoặc tự đưa ra các quy tắc riêng để bảo vệ lợi ích của mình.

Công nghệ AI: Mỹ khác biệt Trung Quốc về mục tiêu, phương tiện và điều kiện phát triển

Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) là một trong những lĩnh vực quan trọng của công nghệ AI. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu gần đây, các LLM do Trung Quốc phát triển đang bị tụt hậu so với Mỹ khoảng hai năm. Đây là một thách thức lớn cho AI Trung Quốc, không chỉ về mặt kỹ thuật mà còn về mặt chính trị và kinh tế.

Theo ông Ding, tác giả của nghiên cứu, Mỹ có lợi thế vượt trội trong việc thu hút nhân tài đẳng cấp thế giới về AI. Ngược lại, Trung Quốc gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ và chip tiên tiến để chạy các LLM. Điều này là do các biện pháp kiểm soát và hạn chế của chính quyền Mỹ đối với công ty Trung Quốc. Nhiều công ty Trung Quốc phải trả giá cao để có được chip, thậm chí phải mua trên thị trường chợ đen.

Tuy nhiên, Trung Quốc không phải là hoàn toàn bất lực. Các công ty Trung Quốc đã có những bước tiến trong các lĩnh vực như nhận dạng khuôn mặt hay dáng đi. Họ đã triển khai các hệ thống thông minh ở nhiều thành phố lớn trong và ngoài nước. Các ứng dụng này chủ yếu liên quan đến giám sát và kiểm soát, chứ không phải là sáng tạo hay giải trí.

Trong khi đó, Mỹ có một hướng đi khác biệt. Các công ty Mỹ tập trung vào việc phát triển các chatbot - những robot trò chuyện có khả năng sinh ra nội dung hấp dẫn và hữu ích cho người dùng. Họ cũng cung cấp các công cụ sáng tạo cho công chúng, cho phép họ tạo ra các sản phẩm như bài hát, bài thơ hay bài viết.

Một điểm khác biệt nữa giữa AI Trung Quốc và Mỹ là mức độ tự do của các nhà phát triển. Theo bà Helen Toner, một chuyên gia về AI, các nhà phát triển AI Trung Quốc phải tuân thủ các quy định kiểm duyệt nghiêm ngặt của chính quyền. Họ không thể xây dựng bất cứ thứ gì họ muốn. Ngược lại, các nhà phát triển AI Mỹ có nhiều tự do hơn trong việc thử nghiệm và sáng tạo.

Như vậy, AI Trung Quốc và Mỹ có những sự khác biệt rõ ràng về mục tiêu, phương tiện và điều kiện phát triển. Điều này có thể tạo ra những cơ hội và thách thức cho cả hai bên trong tương lai.

Trong khi Trung Quốc đang áp dụng những biện pháp nghiêm ngặt để kiểm soát AI, Mỹ vẫn chưa có những quy định rõ ràng về vấn đề này. Tuy nhiên, Mỹ có thể tham khảo một số cách làm của Trung Quốc để bảo vệ người dùng khỏi những rủi ro của AI. Theo Johanna Costigan, chuyên gia tại Viện Chính sách Xã hội châu Á, Mỹ có thể áp dụng những biện pháp sau:

- Gắn nhãn nội dung do AI tạo ra để người dùng biết được nguồn gốc và tính xác thực của nội dung.

- Cảnh báo cho chính phủ nếu AI phát triển những tính năng nguy hiểm hoặc vi phạm luật pháp.

- Thúc đẩy sự đổi mới và nghiên cứu trong lĩnh vực AI, nhưng cũng phải tuân theo những nguyên tắc đạo đức và trách nhiệm xã hội.