Côn Sơn - Kiếp Bạc: Di tích quốc gia đặc biệt và Di sản thế giới

Di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Phòng) được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt năm 2012. Nơi đây gắn bó mật thiết với cuộc đời, sự nghiệp của các danh tướng, danh nhân văn hóa như Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi...

Di tích không chỉ là trung tâm tôn giáo tín ngưỡng lớn mà còn là phòng tuyến quân sự quan trọng trấn giữ phía đông bắc của Kinh đô Thăng Long. 

Trong đó, Chùa Côn Sơn từ thế kỷ XIII, XIV là một trung tâm của Thiền phái Trúc Lâm. Đền Kiếp Bạc được xây dựng tại căn cứ quân sự Vạn Kiếp của Trần Hưng Đạo, trở thành một trong những trung tâm nội đạo thờ Đức Thánh Trần.

Ra đời và tồn tại lâu dài cùng lịch sử, hội tụ văn hóa của các vùng miền, Côn Sơn - Kiếp Bạc trở thành kho tàng văn hóa vật thể, phi vật thể đa dạng về loại hình, phong phú về nội dung, là kết tinh của biết bao công sức, tư tưởng, trí tuệ, tình cảm... của các thế hệ cha ông đã dày công vun đắp, giữ gìn bảo vệ đến ngày nay.

Chùa Côn Sơn có kiến trúc theo kiểu chữ công, gồm Tiền đường, Thiêu lương, Thượng điện là nơi thờ Phật, trong đó có những tượng Phật từ thời Lê cao tới 3 mét. Đến nơi đây bạn sẽ thấy ngỡ ngàng với đường vào Tam quan lát gạch, chạy dài dưới hàng thông trăm năm phong trần xen lẫn những tán vải thiều xum xuê xanh thẫm. 

Được khởi công xây dựng vào cuối năm 2000, Đền thờ Nguyễn Trãi tọa lạc trên khuôn viên đất rộng gần 10.000 mét vuông, tại chân núi Ngũ Nhạc. 

Khu đền được dòng suối Côn Sơn chảy từ Bắc xuống Nam, uốn lượn từ phải qua trái, ôm trọn. Đền chính tựa lưng vào Tổ Sơn, hai bên tì vào hai dãy núi Ngũ Nhạc và Kỳ Lân là tả Thanh long và hữu Bạch hổ. Phía trước có hồ nước rộng, tiếp theo là núi Trúc Thôn đối diện với núi Phượng Hoàng. Xa xa là dãy núi An Lạc.

Đền Kiếp Bạc là nơi thờ phụng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. 

Kiếp Bạc là tên ghép của hai vùng Vạn Yên (làng Kiếp) và Dược Sơn (làng Bạc). Đây là di tích quan trọng thuộc khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc. 

Toàn bộ khu vực đền là một thung lũng trù phú ba phía có dãy núi Rồng bao bọc, một phía là Lục Đầu Giang. Phía trước đền có cổng lớn có ba cửa ra vào nguy nga, đồ sộ. Trên trán cổng mặt ngoài có bốn chữ "Hưng thiên vô cực", dưới có 5 chữ "Trần Hưng Đạo Vương từ".

Có thể nói, Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc cùng tồn tại, phát triển trên một vùng đất, thờ tự 2 tôn giáo, tín ngưỡng khác nhau, nhưng hòa đồng tạo nên một bản thể văn hóa tâm linh hoàn chỉnh, thống nhất. 

Chính vì thế, hơn 7 thế kỷ đã qua, khu di tích này luôn là một trong những trung tâm văn hóa tâm linh lớn của đất nước, đi vào tâm thức người dân.

Ban Quản lý di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc vừa xây dựng 4 tour du lịch mới gồm: hành trình di sản (1 ngày); hành trình di sản (1 ngày, 1 đêm); hành trình chinh phục Bàn Cờ Tiên; hành trình khám phá bí ẩn của Ngũ Nhạc linh từ. 

Dựa trên những lợi thế sẵn có, Ban Quản lý di tích mong muốn tạo ra những nét mới, thú vị cho du khách trong hành trình về với Côn Sơn - Kiếp Bạc.