Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, hội nghị năm nay diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi ngành Giáo dục đang đồng thời triển khai nhiều nhiệm vụ lớn, trong đó có việc xây dựng các văn bản luật quan trọng như Luật Nhà giáo, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), cùng các nghị định, thông tư sẽ có tác động trực tiếp đến toàn ngành.

Theo đó, đề nghị các đại biểu lắng nghe, tiếp thu đầy đủ và triển khai hiệu quả tại từng cấp học, nhất là trong bối cảnh năm học 2025–2026 là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố – tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng mong muốn lãnh đạo các Sở Giáo dục và Đào tạo thẳng thắn nêu lên những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc, dự báo để cùng Bộ tìm giải pháp tháo gỡ. 

Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và sử dụng hiệu quả kết quả kiểm tra để nâng cao hiệu lực quản lí nhà nước. Các Sở Giáo dục và Đào tạo cũng cần trao đổi, thảo luận, rút ra những bài học, kinh nghiệm từ thực tiễn sau một chu kì triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018; đẩy mạnh công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3–5 tuổi; nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo.

Năm học 2024 - 2025, ngành giáo dục và đào tạo từng bước tháo gỡ các nút thắt, những vướng mắc từ thực tiễn đặt ra

Theo báo cáo tình hình năm học 2024 - 2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, toàn ngành đã tổ chức triển khai Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29; hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, từng bước tháo gỡ các nút thắt, những vướng mắc từ thực tiễn đặt ra.

Ngành Giáo dục đã tham mưu trình Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo và 02 Nghị quyết quan trọng (về phổ cập dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi và miễn và hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông); trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các nghị định, nghị quyết, đề án, kế hoạch, chính sách về phát triển giáo dục và đào tạo. Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực hoàn thiện 03 dự án Luật để trình Quốc hội.

Công tác phổ cập giáo dục mầm non, giáo dục tiểu học, giáo dục trung học cơ sở và xoá mù chữ tiếp tục được các địa phương quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để huy động tối đa trẻ em trong độ tuổi đến trường, nhất là trẻ em có hoàn cảnh khó khăn và trẻ em khuyết tật.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo, hướng dẫn công tác bảo đảm an toàn cho trẻ về thể chất và tinh thần cho trẻ em; phòng, chống tai nạn thương tích và bạo lực học đường. Chú trọng đổi mới nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em, nâng cao chất lượng thực hiện Chương trình giáo dục mầm non...

Cũng trong năm học 2024-2025, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với nhiều điểm mới đã được triển khai đồng bộ với đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục các lớp từ lớp 1 đến lớp 12 trên phạm vi cả nước. Việc thực hiện “một chương trình, nhiều sách giáo khoa” đã được triển khai hiệu quả, phát huy được ưu điểm nổi bật giúp thay đổi từ gốc việc chuyển từ dạy học truyền thụ kiến thức sang dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Khó khăn, vướng mắc trong việc phân công giáo viên và tổ chức dạy học các môn học mới đã cơ bản được tháo gỡ. Việc đổi mới phương pháp giáo dục được thực hiện ở tất cả các cơ sở giáo dục; học sinh phát huy tính chủ động, sáng tạo, giáo viên đóng vai trò là người tổ chức, kiểm tra, định hướng; hình thức tổ chức dạy học đa dạng, từng bước ứng dụng công nghệ tiên tiến.

Chất lượng giáo dục mũi nhọn tiếp tục được khẳng định. Kết quả thi chọn học sinh giỏi quốc gia, Cuộc thi khoa học, kỹ thuật học sinh trung học năm học 2024 - 2025 cấp quốc gia, quốc tế và các Kỳ thi Olympic quốc tế và khu vực tiếp tục đạt kết quả cao.

Tổ chức thành công Kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông năm 2025 với hơn 1,1 triệu thí sinh dự thi. Công tác đề thi được thực hiện nghiêm túc, an toàn, bảo mật từ Trung ương đến địa phương. Đề thi năm nay có nhiều điểm mới, bảo đảm mức độ phân hóa phù hợp để xét công nhận tốt nghiệp và làm cơ sở tuyển sinh đại học, giáo dục nghề nghiệp.

Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp Trung học cơ sở và Trung học phổ thông được triển khai đúng lộ trình theo Chương trình 2018, áp dụng cho các lớp từ 6 đến 12. Năm học này, Chương trình Giáo dục thường xuyên cấp Trung học phổ thông đã được triển khai đồng bộ tại các trung tâm Giáo dục thường xuyên , Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên cho cả 3 khối lớp 10, 11 và 12, đảm bảo thực hiện đầy đủ nội dung và thời lượng theo quy định.

Quy mô giáo dục nghề nghiệp tăng nhanh, chất lượng đào tạo có chuyển biến rõ rệt. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp duy trì, đẩy mạnh gắn kết với doanh nghiệp để nâng cao chất lượng đào tạo, tăng nguồn lực đầu tư, tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận với hoạt động sản xuất.

Năm học 2024 -2025, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục quốc phòng an ninh và giáo dục thể chất, y tế trường học được quan tâm, chú trọng. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong ngành giáo dục; tăng cường các hoạt động quản lý, giáo dục và đảm bảo an toàn cho trẻ em, học sinh, sinh viên trong dịp hè năm 2025; tăng cường công tác theo dõi, quản lý, chỉ đạo phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình; tăng cường nắm bắt tư tưởng học sinh, sinh viên qua mạng xã hội...

Việc thực hiện dạy học lồng ghép giáo dục quốc phòng và an ninh tại các cơ sở giáo dục đã được triển khai linh hoạt, sáng tạo phương pháp.

Về đội ngũ nhà giáo, năm học 2024 – 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát, báo cáo đề xuất Trung ương bổ sung 10.304 biên chế giáo viên. Các địa phương đã tích tuyển dụng biên chế được giao, theo đó đội ngũ giáo viên đã tiếp tục khắc phục tình trạng thiếu số lượng và bất cập về cơ cấu.

Tính đến hết năm học 2024 - 2025, tổng số giáo viên mầm non, phổ thông là 1.273.355 người, bao gồm cả công lập và ngoài công lập, tăng 21.978 giáo viên so với năm học 2023 - 2024. Công tác đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ nhà giáo tiếp tục được quan tâm, thực hiện thường xuyên.

Mạng lưới, quy mô trường, lớp tiếp tục được quan tâm đầu tư. Số phòng học kiên cố, bán kiên cố tăng lên, cùng với đó, trang thiết bị, đồ dùng học tập được quan tâm, đầu tư mua sắm.

Năm học 2024-2025, toàn ngành tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và trong hoạt động dạy và học. Đến nay, đã hoàn thành việc xây dựng 100% các cơ sở dữ liệu của ngành giáo dục từ mầm non, phổ thông, kết nối Cơ sở dữ liệu ngành Giáo dục với các Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và bảo hiểm.

Các địa phương, cơ sở giáo dục đã tích cực triển khai phần mềm quản trị nhà trường, học liệu số, ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức dạy học theo hướng hiện đại, linh hoạt và hiệu quả.

Tăng cường thúc đẩy công tác hợp tác và hội nhập quốc tế, ký kết các điều ước, thỏa thuận quốc tế trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, năm học 2024 - 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì và ký kết 19 điều ước, thỏa thuận quốc tế hợp tác về lĩnh vực giáo dục và phát triển nguồn nhân lực với 14 quốc gia trên thế giới.

Công tác truyền thông giáo dục được tăng cường và đạt hiệu quả, góp phần thông tin kịp thời và lan tỏa các chính sách, hoạt động giáo dục và đào tạo; tạo sự đồng thuận trong thực hiện chính sách và triển khai các nhiệm vụ, hoạt động của ngành.

Yêu cầu Giám đốc các Sở Giáo dục và Đào tạo sau sáp nhập đổi mới trong tư duy và phương thức điều hành, phân cấp, phân quyền để đáp ứng yêu cầu phát triển

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng đề nghị trong khuôn khổ hội nghị từ ngày 28-29/7, các đại biểu tiếp tục phát huy tinh thần xây dựng, đóng góp ý kiến xuất phát từ thực tiễn, nhằm hoàn thiện chính sách, tháo gỡ bất cập, nâng cao hiệu quả quản lí.

Thứ trưởng cũng lưu ý vai trò của các Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo – nhất là tại các địa phương sau sáp nhập – cần có sự đổi mới trong tư duy và phương thức điều hành, phân cấp, phân quyền hiệu quả để đáp ứng yêu cầu phát triển.

Theo đó, các Giám đốc Sở cần chủ động đổi mới cách nghĩ, cách làm. Không chỉ điều hành bộ máy lớn hơn, phức tạp hơn, mà còn phải tổ chức thực hiện chính sách một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện địa phương, đảm bảo tính thống nhất nhưng không cứng nhắc.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, chuyển động chính sách sẽ không có ý nghĩa nếu không có chuyển động trong cách làm.

Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cũng yêu cầu rất cụ thể với đội ngũ quản lý các cấp: phải phân cấp đi đôi với phân quyền, trách nhiệm phải rõ, vai trò của giám đốc sở phải được thể hiện như một "tư lệnh ngành" tại địa phương. Từ tổ chức đội ngũ, xây dựng mô hình trường mới, đến thực hiện chuyển đổi số, triển khai chương trình giáo dục – tất cả đều cần phương thức quản lý mới, tư duy hành động mới.

Xây dựng thể chế và hoàn thiện chính sách là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành trong thời gian tới. Nhưng đó không thể là công việc chỉ của Bộ hoặc các Vụ, Cục. Theo đó, chất lượng thể chế sẽ tốt hơn nếu được bồi đắp từ thực tiễn. Mỗi Sở Giáo dục phải là một "phòng thí nghiệm chính sách" với các phản hồi rõ ràng, chân thực, kịp thời. Có như vậy, luật pháp và chính sách mới đi vào cuộc sống một cách mạch lạc, đồng bộ. 

"Từng Giám đốc Sở, từng cán bộ quản lý cần chủ động thay đổi tư duy, cách làm – bởi chính sự chuyển động từ cơ sở mới là chìa khóa cho thành công của mọi cải cách giáo dục" - Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng nói.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng mong muốn các ý kiến tại Hội nghị sẽ góp phần nâng cao chất lượng văn bản pháp luật, đồng thời thúc đẩy các giải pháp thiết thực, khả thi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.