Vì sao cần một liên minh "vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà?

Lợi thế của vùng du lịch liên kết - cộng hưởng các tiêu chí chung vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà

Trước hết, việc IUCN hiến kế thành lập liên minh vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà phù hợp với xu hướng mở rộng diện tích di sản thiên nhiên thế giới để cùng hưởng lợi ích mà một thắng cảnh tự nhiên có thể mang lại. 

Hồ sơ về liên minh mới sẽ tái đề cử Di sản thiên nhiên thế giới mở rộng bao gồm vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà, tức là bên cạnh di sản thiên nhiên thế giới - vịnh Hạ Lọng của tỉnh Quảng Ninh đã được công nhận, sẽ có diện tích mở rộng sang quần đảo Cát Bà của Hải Phòng. 

Về đề cử này, vấn đề quản lý du lịch cũng như các khuyến nghị về rác thải tại Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - Cát Bà là các mục tiêu quan trọng - hiện nay là 2 vấn đề trọng điểm mà 2 khu du lịch này đang phải đối mặt. 

Một là việc quản lý các tour tuyến, hệ thống tàu du lịch và dịch vụ trên vịnh Hạ Long và Cát Bà không đồng bộ. Từng xảy ra việc tranh chấp, mất an toàn, hoặc là những lệch chuẩn không đáng có khi 2 vùng du lịch hoạt động không có sự ăn khớp về hành trình, kết cấu tuyến du lịch biển.

Thứ 2, vấn đề xử lý rác thải trên vịnh luôn phải đặt lên hàng đầu vì đó là sự sống còn của một khu du lịch biển nằm bên cạnh 2 trung tâm kinh tế đô thị, cảng biển lớn của miền Bắc là Quảng Ninh và Hải Phòng.

Các chuyên gia nhận định, tổng lượng nước thải từ các tàu du lịch tại Hạ Long thải ra lên tới 502m3/ngày. Vùng vịnh Hạ Long lặng sóng và êm đềm, khả năng tồn đọng nước thải làm chết và tiêu diệt rạn san hô, hệ sinh thái thực vật động vật ven bờ rất dễ xảy ra.

Mục tiêu siết chặt quản lý trước khi hệ sinh thái bị xâm hại

Muốn bảo tồn được nguyên vẹn các giá trị của di sản thiên nhiên, nhằm phát triển kinh tế - xã hội thì trước hết, phải bảo vệ được môi trường du lịch văn minh, hệ sinh thái xanh. Đưa ra cảnh báo về nguy cơ suy giảm dẫn tới mất dần đa dạng sinh học là việc cần làm ngay. 

Hơn thế nữa, hiếm có khu du lịch nào sở hữu cả rừng mưa nhiệt đới, vịnh biển và quần đảo như Cát Bà. Vườn quốc gia Cát Bà được đánh giá là có hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới đặc sắc, bên cạnh vịnh Lan Hạ trong xanh và hệ thống núi đá trên mặt nước ngoạn mục tương tự như vịnh Hạ Long. 

Cần phải siết chặt quản lý trước khi hệ sinh thái bị xâm hại - các chuyên gia tư vấn nhận định. Xét về nguồn gốc, ngay từ khi thành lập Ban quản lý các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà, UBND huyện Cát Bà, thành phố Hải Phòng đã xác định nhiệm vụ sắp xếp và quản lý quy hoạch các bè nuôi hải sản trên vịnh Lan Hạ. Nhưng, cùng với thời gian, các bè nuôi xuất hiện ngày càng nhiều ở những vụng, áng, chỗ các bóng núi rải rác trên vịnh. 

Mới đây, du khách thăm vịnh Lan Hạ đã từng đăng nhiều ảnh trên mạng xã hội phản ánh, có những buổi sáng, sau một đêm ngủ trên mặt vịnh, họ ngỡ ngàng thấy phao xốp trôi trắng bồng bềnh trắng mặt vịnh. Một bè lồng nuôi hải sản nào đó đã dỡ bè ngay trong đêm do làm ăn thua lỗ và hải sản chết.

Đáng nói là các tình nguyện viên dọn rác trên biển nhận định, rác thải trôi dạt từ vịnh Cát Bà sang vịnh Hạ Long rất nhiều do hướng gió và thủy triều dâng. Bản thân vịnh Hạ Long đã chịu đựng nguồn nước thải và chất thải nhựa quá tải, thêm rác từ các vùng lân cận thì dọn dẹp là không xuể.

Vì cơ chế quản lý mặt vịnh không khắt khe như đối với Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long nên ô nhiễm rác thải tại Cát Bà trở nên cấp bách hơn. Chất thải từ lồng bè nuôi, phao xốp (loại dùng để nâng bè nuôi trên mặt vịnh), chất thải nhựa đang tràn lan trên mặt biển.

Lần thứ 3, vịnh Hạ Long được kỳ vọng được đề cử vào danh mục Di sản thế giới về giá trị khảo cổ học và đa dạng sinh học. Như vậy, việc mở rộng di sản thành liên minh vùng là hoàn toàn phù hợp về mặt tiêu chí cũng như chiến lược bảo tồn, khai thác. 

Liên minh vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là một giải pháp cấp thiết để các vùng du lịch liên kết và nâng nhau lên  

Sự đa dạng của khu rừng nhiệt đới ẩm trên đảo được coi là báu vật của Cát Bà. Trong khi đó, hành trình khám phá rừng chưa thực sự hấp dẫn. Nếu vòng tour được khép kín với vịnh Hạ Long - Tuần Châu - Cát Bà thì du khách có thể tận hưởng một sản phẩm du lịch đa dạng và hoàn hảo với các hoạt động đi bộ trên rừng, ngắm cảnh vịnh, vào hang động, tắm biển và sử dụng dịch vụ du lịch cao cấp. 

Cần thiết phải có một cơ chế quản lý đồng bộ giữa Hải Phòng và Quảng Ninh về việc khai thác di sản thiên nhiên và bảo vệ nó dưới dạng một ban quản lý chung đủ mạnh và có chế tài quản lý. Tất cả nhằm mục tiêu tạo ra một môi trường du lịch văn minh, đời sống xã hội, dịch vụ du lịch và cộng đồng dân cư sống nhờ biển, ngư dân được bảo vệ, không xâm hại di sản và tiến tới mục tiêu chung về phát triển vùng kinh tế du lịch trọng điểm của phía Bắc.