Tái nhiễm COVID-19 nguy hiểm như thế nào và có thể bị bao nhiêu lần?

Trước khi có Omicron, rất hiếm khi có người tái nhiễm COVID-19. Nhưng sau khi Omicron xuất hiện, việc bị nhiễm coronavirus trước đó chỉ bảo vệ khoảng 50% chống lại sự tái nhiễm, theo nghiên cứu của Abu-Raddad. Coronavirus đã có rất nhiều đột biến trong protein đột biến của nó đến mức các phiên bản mới hơn trở nên dễ lây truyền hơn và có khả năng né tránh miễn dịch tốt hơn.

Theo New York Times, nguyên nhân chính là nCoV đã thành thạo hơn việc tái tạo lại bên trong chính cơ thể con người. Hiện tại, những người bị nhiễm biến chủng Omicron gốc bắt đầu báo cáo về lần mắc COVID-19 thứ 2, thậm chí thứ 3. Chủng mà họ nhiễm sau đó là các biến chủng phụ mới của Omicron như BA.2, BA.2.12.1 tại Mỹ, hoặc BA.4, BA.5 ở Nam Phi.

Các chuyên gia nhấn mạnh những người này có thể tiếp tục mắc COVID-19 lần thứ 3 hoặc 4, thậm chí chỉ trong năm nay. Không ít bệnh nhân sẽ gặp phải tình trạng triệu chứng kéo dài hàng tháng đến hàng năm không dứt. Hội chứng hậu COVID đang dần phổ biến.

Tái nhiễm COVID-19 tác động như thế nào đến sức khỏe?

Trên thực tế, đây vẫn là câu hỏi không có đáp án. Nhiều dữ liệu đã được công bố về mức độ nguy hiểm của lần mắc COVID-19 thứ 2, 3. Tuy nhiên dường như các kết quả nghiên cứu không đưa ra cùng một câu trả lời.

Một nghiên cứu của Mỹ trên 39.000 ca tái nhiễm từ Bộ Cựu chiến binh cho thấy "tái nhiễm làm tăng nguy cơ tử vong đến từ mọi nguyên nhân và các kết quả có hại cho sức khỏe".

Giám đốc Y tế của Healthdirect Australia, tiến sĩ Nirvana Luckraj, cho biết: "Các nghiên cứu đang chỉ ra tái nhiễm có nguy cơ gây hại cho sức khỏe cao hơn, đặc biệt với người có vốn có nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe. Nó cũng kéo theo những vấn đề hậu COVID-19. Bạn có thể nhiễm biến chủng mới khiến trải nghiệm mắc COVID-19 hoàn toàn khác và quá trình hồi phục khó hơn, lâu hơn".

Tháng 10/2020, một người đàn ông 25 tuổi ở Nevada, Mỹ, mắc COVID-19 lần 2 với lần sau nghiêm trọng hơn rất nhiều. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet, không giống lần đầu, bệnh nhân phải nhập viện và thở oxy vì khó thở, SpO2 thấp mức báo động, kèm theo triệu chứng đau cơ, ho… Mặc dù trước đó, người này không có tiền sử bệnh lý nền, không bị suy giảm hệ miễn dịch.

Nhóm chuyên gia phát hiện nam bệnh nhân nhiễm 2 biến chủng nCoV khác nhau. Các giả thuyết được đưa ra là người này tiếp xúc liều lượng virus cao nên dẫn đến tái nhiễm, lần sau nặng hơn lần trước. Giả thuyết thứ 2 là phiên bản virus sau đó có thể mang độc lực mạnh hơn. Giả thuyết thứ 3 là các kháng thể phản ứng quá mạnh trong lần mắc thứ 2 khiến triệu chứng biểu hiện nghiêm trọng hơn.

Tuy nhiên, nhà dịch tễ học John Ioannidis, Đại học Stanford, đồng tác giả của nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet Regional Health - Europe, cho biết dữ liệu tại tỉnh Vojvodina, Serbia, cho thấy dường như tác động sức khỏe ở người tái nhiễm ít nghiêm trọng hơn.

Ông nói: "Những gì chúng tôi thấy, ít nhất là trong phân tích này, là khi tái nhiễm, nguy cơ nhập viện thấp hơn 4 lần so với lần mắc đầu tiên. Nguy cơ tử vong thấp hơn 10 lần. Đến nay, có vẻ như tái nhiễm rất thường xuyên nhưng không nghiêm trọng", ABC News dẫn lời.

Kết quả này trùng với quan điểm của Giáo sư Paul Hunter, Đại học East Anglia, Anh. Trên The Conversation, vị chuyên gia nhận định lần mắc COVID-19 thứ 2 thường ít nghiêm trọng hơn ở nhóm chưa được tiêm chủng. Đây là lý do tỉ lệ nhập viện thấp, có thể kết luận xu hướng tái mắc COVID-19 thường là bệnh nhẹ.

Ngoài ra, sau khi khỏi COVID-19, người bệnh được tiêm thêm vaccine, điều này giúp nâng cao khả năng miễn dịch, mang đến cho họ khả năng bảo vệ tốt hơn trước sự tấn công của virus.

Khả năng chống lại nguy cơ bị nhiễm virus suy giảm, song kháng thể từ vaccine và lần mắc COVID-19 trước đó vẫn bảo vệ F0 khỏi bị bệnh nặng, tử vong. Do đó, nhìn chung, mắc COVID-19 lần 2 thường nhẹ hơn, mặc dù số lượng và tần suất triệu chứng có vẻ nhiều lên.

Một bài viết đăng trên Economicstime dẫn lời của Shane Crotty, một chuyên gia về virus tại Viện Miễn dịch học La Jolla ở California cho biết: "Hệ thống miễn dịch của bạn có tất cả các loại vũ khí để cố gắng và ngăn chặn virus ngay cả khi nó vượt qua cửa trước". Theo Crotty, nhiều tế bào miễn dịch trong số này xây dựng các biện pháp bảo vệ của chúng lặp đi lặp lại. Điều đó có nghĩa là những người được chủng ngừa và tăng cường đặc biệt được trang bị tốt để loại bỏ nó với coronavirus. Tương tự như vậy, những người đã bị nhiễm trước đó có thể giữ cho virus không nhân lên ở mức cao nếu họ bị tái nhiễm. Kết quả là nhiễm coronavirus lần thứ hai, hoặc thứ ba có thể ngắn hơn và ít nghiêm trọng hơn. 

"Nhưng tái nhiễm ít nghiêm trọng hơn không có nghĩa là việc tái nhiễm không khủng khiếp. Bạn vẫn có thể bị sốt và đau nhức cơ thể, sương mù não và các triệu chứng khác. Và không có cách nào để biết liệu các triệu chứng của bạn có kéo dài và trở thành COVID kéo dài hay không", chuyên gia Abu-Raddad, người đã theo dõi tình trạng tái nhiễm coronavirus giữa các nhóm lớn người ở Qatar, nói.

Có thể từng nhiễm coronavirus buộc bạn phải tham gia trò chơi cò quay kiểu Nga, mặc dù một số nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng nguy cơ mắc bệnh cao nhất ngay sau lần lây nhiễm đầu tiên của bạn. Abu-Raddad cho biết, một trong những yếu tố nguy cơ gây ra COVID kéo dài là có mức độ virus cao trong hệ thống của bạn sớm khi bị nhiễm trùng và bạn có thể có tải lượng virus cao như vậy trong lần đầu tiên bị nhiễm bệnh, Abu-Raddad nói. Trong những lần nhiễm trùng tiếp theo, cơ thể bạn được chuẩn bị tốt hơn để chống lại coronavirus, vì vậy bạn có thể giữ virus ở mức thấp cho đến khi hoàn toàn bị loại bỏ, ông nói.

Sẽ tái nhiễm COVID-19 bao nhiêu lần?

Nhưng điều đáng lo hơn lúc này là mỗi lần mắc COVID-19 đều mang theo nguy cơ gặp di chứng cho người bệnh. Họ phải sống với hàng loạt triệu chứng có thể tồn tại nhiều tháng, hoặc nhiều năm. Thế giới còn quá sớm để biết mức độ thường xuyên nhiễm Omicron có dẫn đến hậu COVID-19 hay không, đặc biệt ở những người đã tiêm phòng.

Các chuyên gia khác cho rằng để bắt kịp với sự phát triển của virus, vaccine COVID-19 nên được cập nhật nhanh hơn, thậm chí phải nhanh hơn vaccine cúm hàng năm.

Nhà virus học Kristian Andersen, Viện nghiên cứu Scripps ở San Diego, Mỹ, chia sẻ: "Mỗi lần chúng ta nghĩ mình đã vượt qua được đại dịch, đang thắng thế trước virus, nó lại có "mánh khóe" mới. Chúng ta không thể kiểm soát nó bằng cách cho tất cả mắc bệnh và hy vọng điều tốt hơn sẽ đến".

Ông nói thêm nếu kiểm soát dịch bệnh theo cách hiện tại, hầu hết người dân sẽ nhiễm COVID-19 ít nhất một vài lần trong một năm.

Bao giờ tái nhiễm COVID-19 kết thúc?

Với sự gia tăng đột biến sau mỗi lần omicron phát triển và làn sóng tái nhiễm, mối quan tâm hàng đầu của các chuyên gia y tế là sự tiến hóa tiếp theo của COVID-19.

Tiến sĩ Luckraj nhận định các biến chủng phụ BA.4 và BA.5 có thể không phải là dấu chấm hết của virus. "Lịch sử tự nhiên của virus chứng minh nó liên tục phát triển để tồn tại. Vì vậy, tôi nghĩ chúng ta có thể sẽ phải chứng kiến ngày càng nhiều biến chủng phụ xuất hiện", bà nói.

Trong khi đó, Giáo sư Ioannidis trấn an người dân không nên quá hoảng sợ: "Không có gì đảm bảo biến chủng tiếp theo sẽ trông như thế nào nhưng những gì chúng ta đã thấy cho đến nay đang tương đồng với việc virus tiến hóa đến giai đoạn đặc hữu. Chúng ta có thể sống chung với COVID-19. Thật tuyệt nếu nhân loại loại bỏ hoàn toàn COVID-19 nhưng điều đó rất khó xảy ra".

Không ai chắc chắn việc nhiễm Omicron không gây di chứng hậu COVID-19, hoặc bệnh nhẹ hơn. Thế giới vẫn ghi nhận người tử vong khi nhiễm chủng này. Và với sự tồn tại dai dẳng của COVID-19, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe là hạn chế việc để bản thân nhiễm bệnh.