Phi công Đỗ Hữu Vị được vinh danh tại Pháp
Phi công Đỗ Hữu Vị, được Pháp vinh danh là một trong những "chân dung nước Pháp" và được đặt tên cho một quảng trường ở Paris.
Ông Đỗ Hữu Vị là một trong những phi công đầu tiên của quân đội Pháp đã chiến đấu và hy sinh cho nước Pháp trong Thế chiến thứ Nhất.
Ngày 29/6/2022, chính quyền thủ đô Paris đã tổ chức lễ đặt tên Quảng trường Đỗ Hữu Vị. Quảng trường nằm ở trung tâm quận 16, ngay nút giao giữa đại lộ Versailles và đường Louis Blériot (Louis Blériot - người lái máy bay vượt biển Manche vào năm 1909 và cũng là thầy dạy của phi công Đỗ Hữu Vị), nhìn ra trụ sở Đài phát thanh Pháp và cầu Grenelle.
Quảng trường Đỗ Hữu Vị tại Paris, Pháp. Ảnh: Wikipedia
Trên tấm biển đề Place Đỗ Hữu Vị có ghi dòng chú thích bằng tiếng Pháp: "Phi công tử trận trên cánh đồng danh dự thuộc Vịnh Somme cho đất nước An Nam của ông, và cho nước Pháp, tổ quốc của ông".
Buổi lễ đặt tên có sự hiện diện của bà Laurence Patrice, Phó thị trưởng Paris, ông Francis Szpiner, quận trưởng Quận 16, đại diện gia đình dòng tộc Đỗ Hữu ở Pháp, đại diện Đại sứ quán Việt Nam và người dân địa phương.
Ông Đỗ Hữu Vị là một trong hơn 300 người gốc hải ngoại có công với nước Pháp, và là người gốc Á duy nhất được đưa vào triển lãm "Chân dung nước Pháp" tại Bảo tàng Con người (Musée de l'Homme) ở Paris.
Triển lãm diễn ra đầu năm 2022, lựa chọn 58 người (29 nam, 29 nữ) vốn là di dân có đóng góp đặc biệt cho nước Pháp để vinh danh. Chân dung ông Vị đã được đặt trang trọng cạnh những tên tuổi lừng danh khác như danh họa gốc Tây Ban Nha Pablo Picasso, nữ khoa học gốc Ba Lan 2 lần đạt giải Nobel Marie Curie và ca sĩ-vũ công gốc Mỹ Josephine Baker…
Tiểu sử phi công Đỗ Hữu Vị
Chân dung phi công Đỗ Hữu Vị. Ảnh tư liệu
Ông Đỗ Hữu Vị sinh năm 1883 ở Chợ Lớn (Sài Gòn), là con trai thứ 5 trong một gia đình danh gia vọng tộc.
Thân phụ ông cũng là một nhân vật lừng lẫy từng được đặt tên đường dưới chế độ thuộc địa: Tỉnh trưởng Nam Kỳ Đỗ Hữu Phương. Ông Phương là một trong bốn phú hào giàu nhất xứ Nam Kỳ xưa được lưu truyền trong câu nói quen thuộc: "Nhất Sĩ, nhì Phương, tam Xường, tứ Định". Ông Phương có quốc tịch Pháp nên các con ông dù sinh ra ở Việt Nam nhưng cũng là công dân Pháp.
Ông Đỗ Hữu Phương là nhân vật lịch sử gây tranh cãi. Mặc dù phục vụ cho chính quyền thuộc địa của Pháp, nhưng ông vẫn âm thầm giúp đỡ nghĩa quân kháng Pháp và cứu giúp những người bị Pháp bắt.
Đỗ Hữu Vị là phi công người Việt đầu tiên diễn tập cùng các phi công nước ngoài tại Sài Gòn và Hà Nội. Ông cũng từng lái thử nghiệm thủy phi cơ trên sông Mekong. Chân dung ông đã được chính quyền Pháp in trên tem bưu chính và chính quyền Maroc đặt tên cho một con đường ở Casablanca để ghi nhận những chiến tích của ông khi còn là phi công.
Trong hồ sơ quân ngũ của Đỗ Hữu Vị có ghi dòng nhận xét như sau: "Lì lợm, kiên trì, dũng cảm, tinh tế trong chiến thuật, chữ "sợ" không có trong người sĩ quan Vị!"
