Nơi cầu siêu cho những dân binh Hải đội Hoàng Sa

Cùng với Lễ hội Khao lề thế lính Hoàng Sa thì lễ cầu siêu được tổ chức vào rằm tháng Bảy là hai lễ lớn nhất trên đảo Lý Sơn – quê hương của Hải đội Hoàng Sa.

Chính vì ngôi cổ tự ẩn mình trong hang núi Thới Lới thuộc xã An Hải nên người dân trên đảo Lý Sơn quen gọi là Chùa Hang. Chùa còn có tên gọi khác là Thiên Không Thạch Tự có nghĩa là chùa trong hang đá do ông trời tạo ra. 

Không ai biết ngôi cổ tự này có tự bao giờ, nhưng theo chuyện kể của ngư dân trên đảo, cách đây hơn 400 năm, những bậc tiền hiền làng An Hải trong quá trình đi tìm cây dâu để làm cốt đắp mộ gió cho những dân binh thuộc Hải đội Hoàng Sa đã hy sinh trong quá trình thực thi nhiệm vụ ở quần đảo Hoàng Sa đã phát hiện nhiều cây dâu xanh tốt trước một ngôi cổ tự trong hang. Từ đó, người dân huyện đảo Lý Sơn quan niệm rằng, những linh hồn phiêu bạt ở Hoàng Sa sẽ về trú ngụ trong cổ tự Chùa Hang.

Chùa Hang dài 24 m, trần hang cao hơn 3 m, diện tích rộng gần 500 m² có mặt tiền hướng về phía biển Đông. Ngay trước chùa có hồ sen hình bán nguyệt và những hàng cây dâu cổ thụ. 

Chính giữa chùa có tượng Phật bà Quán Thế Âm hướng ra biển Đông phù hộ cho chuyến đi biển của ngư dân đảo luôn bình yên trở về. Chùa có bàn thờ Phật Di Đà, Như Lai, Di Lặc ở chính giữa, bàn thờ sư tổ Đạt Ma ở bên trái. Còn bên phải thờ  7 vị tiền hiền làng An Hải là những người có công điều động và nối tiếp nhau thờ tự những dân binh thuộc Hải đội Hoàng Sa đã hy sinh ở Biển Đông.

Từ xưa, Chùa Hang đã không có sư trụ trì, theo truyền thống người dân trên đảo nếu gia đình nào có người thân chẳng may hy sinh ở Hoàng Sa thì lấy Chùa Hang làm nơi thờ tự, nhang khói. Chính vì thế, vào ngày rằm hàng tháng, các gia đình này lại tụ họp, chuẩn bị lễ vật cầu siêu cho những linh hồn người thân. 

Cụ Võ Hiển Đạt là hậu duệ của Đội trưởng đội Hoàng Sa kiên quản Bắc Hải Võ Văn Khiết cho biết: " Người dân Lý Sơn chúng tôi tổ chức lễ cầu siêu cho những linh hồn hy sinh ở Hoàng Sa là để tưởng nhớ những bậc tiền nhân đã có công đi giữ biển. Những buổi lễ như thế này cũng nhằm giáo dục cho lớp ngư dân trẻ trên đảo về truyền thống của của cha ông về nghề đi biển truyền thống  ở ngư trường Hoàng Sa".

Không chỉ những dòng họ thuộc hậu duệ của Hải đội Hoàng Sa xưa, mà trong buổi lễ cầu siêu đầy trang trọng ở Chùa Hang chúng tôi còn gặp em Lê Thị Thanh Thanh có cha là Lê Minh Tâm đã không may gặp nạn ở ngư trường Hoàng Sa năm 2012. Lê Thị Thanh Thanh nghẹn ngào cho biết: "Cha em đã nằm lại ở lòng biển Hoàng Sa nên em đến đây để cầu an cho hương hồn cha và cầu bình yên cho anh trai em là Lê Thanh Tiến đang theo thuyền đánh cá ở Hoàng Sa". Không chỉ riêng gia đình em Thanh mà ở Lý Sơn có hàng trăm gia đình có một phần máu thịt đã nằm lại giữa biển trời Hoàng Sa.

Vào Chùa Hang vào ngày rằm tháng Bảy, những hạt nước từ thạch nhũ rơi tí tách quyện với mùi khói hương tạo nên không khí trầm mặc như hội tụ những linh hồn của lớp lớp người của đảo tiền tiêu Lý Sơn đã kiên cường bám biển. Trong không khí trầm mặc đó, ta như có cảm giác như những thế hệ hùng bình của Hải đội Hoàng Sa khi xưa và những ngư dân Lý Sơn ngày nay gần nhau lắm vì họ luôn "sống" trong tâm thức của người miền biển.