Lừa đảo rửa tiền có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, tài chính, ngân hàng

Bộ Tài chính vừa thông tin về bản tóm tắt kết quả đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018-2022, với nhiều lĩnh vực thuộc phạm vi cơ quan này quản lý. Trong quá trình thực hiện đánh giá rủi ro quốc gia lần này, các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam đã tiến hành xem xét, đánh giá nguy cơ rửa tiền của tất cả các loại tội phạm nguồn của tội rửa tiền. 

Căn cứ kết quả đánh giá, sau khi xem xét các nguy cơ do các tội phạm nguồn chính của tội rửa tiền tạo ra, xu hướng và kỹ thuật rửa tiền, nguy cơ rửa tiền ở Việt Nam được đánh giá ở mức trung bình cao.

Phân theo lĩnh vực, nguy cơ rửa tiền trong lĩnh vực bảo hiểm được đánh giá trung bình thấp, nguy cơ rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng là cao, lĩnh vực chứng khoán ở mức trung bình…

Thông tin về nguy cơ rửa tiền đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, báo cáo nêu rõ tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng trở nên đa dạng, thủ đoạn tinh vi hơn. 

Một số thủ đoạn phạm tội điển hình của loại tội phạm này có thể kể đến như trong lĩnh vực ngân hàng, các vụ đại án về lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng nhiều, giá trị bị chiếm đoạt cũng rất lớn.

Các thủ đoạn thường gặp bao gồm việc đối tượng phạm tội giả mạo chữ ký của lãnh đạo ngân hàng để làm chứng thư bảo lãnh giả, giả các lệnh chi, sử dụng con dấu của ngân hàng để đóng dấu khống. Tiếp đó, đối tượng ngoài ngân hàng sử dụng chứng thư bảo lãnh giả để viết tên của khách hàng. 

Hai là một số hình thức lừa đảo khác trong lĩnh vực ngân hàng như: lắp đặt thiết bị ăn trộm dữ liệu thẻ ở các cây ATM, in thẻ giả và chiếm đoạt tiền trong thẻ của khách hàng; lừa khách hàng truy cập vào các trang web giả mạo để lấy thông tin về tên truy cập (user), mật khẩu (password), OTP và thực hiện các lệnh đánh cắp tiền qua internetbanking.

Tội phạm giả danh công an gọi điện đe dọa khách hàng, yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản chỉ định để phục vụ công tác điều tra sau đó chiếm quyền quản trị tài khoản ngân hàng của người dùng và chiếm đoạt toàn bộ số tiền có trong tài khoản.

Đáng chú ý, cơ quan chức năng phát hiện thủ đoạn mua bán, chiếm đoạt thông tin, tài khoản cá nhân để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, tình trạng bán thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho các đối tượng lừa đảo. 

Ba là thủ đoạn lợi dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản với các hình thức bán hàng qua các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội.

Bốn là thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản nổi lên trong thời gian qua thông qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Theo đó, các bị can đã có hành vi gian dối trong việc phát hành, mua bán trái phiếu để chiếm đoạt hàng nghìn tỉ đồng của người dân. Tiền, tài sản có được từ loại tội phạm này thường được các bị cáo sử dụng đầu tư vào các dự án vì vậy tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền đáng kể.

Năm là, thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong lĩnh vực bất động sản đang diễn ra khá phổ biến tại các thành phố lớn.

Thủ đoạn lừa đảo rửa tiền trong lĩnh vực bất động sản ngày càng tinh vi

Theo đó, đối tượng phạm tội đã dùng thủ đoạn tạo ra các dự án “ma” để phân lô rồi rao bán nhằm lừa đảo chiếm đoạt tiền đầu tư. Trong một số vụ án, bọn tội phạm cũng bày ra việc tiến hành các thủ tục xin đầu tư như các dự án thật, tạo ra hoạt động xin phép đầu tư, kêu gọi đầu tư, với thủ đoạn này khiến nhiều người cả tin để rồi trao giấy tờ, tài sản cho chúng nhưng thực tế không có những dự án đầu tư.

"Căn cứ vào những nội dung trên cho thấy nổi lên thời gian gần đây, loại tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản có xu hướng gia tăng trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản, phát hành trái phiếu doanh nghiệp", báo cáo nêu rõ.

Đối tượng phạm tội bao gồm những người có vị trí xã hội, chủ doanh nghiệp thành lập những đường dây phạm tội, với thủ đoạn tinh vi, giá trị các khoản tiền phạm tội thường lớn hoặc đặc biệt lớn.

Công an các địa phương: Hà Nội, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế, Bắc Giang, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Nam... phát hiện triệt phá nhiều đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản với hàng nghìn bị hại, số tiền bị chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng.

So với các loại tội phạm nguồn khác của tội rửa tiền, trong giai đoạn 2018-6/2022, số liệu điều tra đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174) ở mức rất cao, truy tố của loại tội phạm này ở mức rất cao, trong đó số vụ được xét xử đạt tỷ lệ 95% trên tổng số vụ được truy tố, đây cũng là tỉ lệ rất cao trong giai đoạn 2018-2022.

Cũng trong giai đoạn 2018-6/2022, số tiền phải thi hành án ít nhất vào năm 2019 và cao nhất vào năm 2021. Tuy nhiên tỉ lệ thi hành án còn chưa cao.

Lý do là bởi dạng tội phạm này thường tinh vi, xảo quyệt và có sự chuẩn bị từ trước, dùng mọi thủ đoạn để che giấu tài sản phạm tội, gây khó khăn cho công tác phát hiện, điều tra, thu hồi tài sản bị chúng chiếm đoạt hoặc “khéo léo” chuyển nhượng, sang tên hoặc bán cho người khác khiến việc thi hành án dân sự đối với loại tội phạm này gặp rất nhiều khó khăn.

Thời gian gần đây điển hình có thể kể đến vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Tân Hoàng Minh hay Vạn Thịnh phát. Tại các vụ án này, đối tượng phạm tội đã có hành vi gian dối trong việc phát hành, mua bán trái phiếu trái quy định của pháp luật để chiếm đoạt hàng nghìn tỉ đồng của người bị hại nhưng không sử dụng vào các hoạt động kinh doanh theo hồ sơ phát hành trái phiếu. 

Các bị can, cá nhân trong vụ án trên đang sở hữu hoặc ủy quyền cho người thân sở hữu nhiều tài sản là bất động sản, tài sản trên đất tại các tỉnh, thành phố.

Số liệu điều tra, khởi tố và bị kết án khá cao, số tiền phải thi hành án là rất lớn, đã có 10 vụ điều tra về tội rửa tiền có nguồn gốc lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Mặc dù chưa có vụ khởi tố nào về tội rửa tiền nhưng giá trị tài sản bị chiếm đoạt ngày càng lớn dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn về rửa tiền có nguồn gốc từ tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Với phân tích nêu trên, nguy cơ rửa tiền liên quan đến loại tội phạm này ở mức cao.