Khai mạc Hội nghị Báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa dự và chỉ đạo hội nghị. Cùng dự và chủ trì hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm.

Hội nghị có sự tham dự của hơn 700 đại biểu, gồm đại diện lãnh đạo: Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí, cơ quan chủ quản báo chí; đại diện lãnh đạo các thường trực tỉnh ủy, thành ủy; đại diện lãnh đạo các ban tuyên giáo tỉnh ủy, thành ủy, sở thông tin và truyền thông, hội nhà báo các tỉnh, thành phố; lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương...

Công tác thông tin, tuyên truyền trên báo chí được quan tâm, chú trọng, có chiều sâu, tạo sức lan tỏa tích cực

Báo cáo tổng kết công tác báo chí năm 2023 nhấn mạnh, trong bối cảnh khó khăn, thách thức chung của đất nước, trong đó có những thách thức chưa từng có tiền lệ, công tác thông tin, tuyên truyền trên báo chí về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị, các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh… được quan tâm, chú trọng, có chiều sâu, tạo sức lan tỏa tích cực.

Thông tin về hoạt động đối ngoại của lãnh đạo Đảng và Nhà nước; thông tin về các sự kiện đối ngoại trở thành điểm nổi bật trong bức tranh tuyên truyền tổng thể. Công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch có chuyển biến rõ nét từ tư duy đến nội dung, hình thức, cách thức tuyên truyền.

Tuyên truyền về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đấu tranh với các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, mang lại hiệu quả cao. Tuyên truyền về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam ngang tầm với tuyên truyền phát triển kinh tế theo đúng định hướng, chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc 2021.

Định hướng thông tin, tuyên truyền trên báo chí ngày càng phát huy kết quả tích cực

Công tác chỉ đạo, định hướng thông tin, tuyên truyền trên báo chí ngày càng phát huy kết quả tích cực, có nhiều chuyển biến rõ nét trong năm 2023. Trong đó, chú trọng lấy tính thuyết phục làm thước đo hiệu quả chỉ đạo, định hướng thông tin. Công tác thi đua, khen thưởng ngày càng thực chất, tạo khí thế, động lực mới. Việc chấn chỉnh, xử lý các hành vi sai phạm trong hoạt động báo chí được triển khai quyết liệt, đồng thời với đó là chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách, tạo điều kiện để hỗ trợ báo chí phát triển lành mạnh, đúng định hướng…

Quy định số 101-QĐ/TW xác định rõ các hành vi, tính chất, mức độ vi phạm trong việc chấp hành quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan hoạt động báo chí để đưa ra hình thức xử lý kỷ luật về Đảng đối với những hành vi vi phạm chưa có chế tài cụ thể xử lý. Đồng thời, đây cũng là cơ sở chính trị để sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí 2016 .

Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, Ban Tuyên giáo Trung ương đã kịp thời ban hành Hướng dẫn số 116-HD/BTGTW để triển khai thực hiện Quy định số 101-QĐ/TW.

Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục thống nhất phối hợp chặt chẽ, chủ động trong công tác chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí; thực hiện nghiêm nguyên tắc một đầu mối trong chỉ đạo, định hướng thông tin; bảo đảm việc chỉ đạo, cung cấp thông tin thống nhất, kịp thời và thuyết phục, nhất là những vấn đề quan trọng, nhạy cảm, phức tạp, bảo đảm để báo chí giữ vững vai trò định hướng, chi phối thông tin trong xã hội.

Nguy cơ tụt hậu của báo chí trước sự phát triển rất nhanh của truyền thông xã hội 

Bên cạnh kết quả đạt được là chủ yếu, công tác báo chí năm 2023 còn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Đó là: Nguy cơ tụt hậu của báo chí trước sự phát triển rất nhanh của truyền thông xã hội cả về nội dung, khả năng dẫn dắt, định hướng thông tin, đến phương thức tiếp cận công chúng, làm chủ công nghệ và thu hút nguồn thu.

Cơ quan báo chí chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền trong tình hình hiện nay. Tình trạng phóng viên, cộng tác viên bị khởi tố, bắt tạm giam, truy tố, xét xử vì vi phạm pháp luật, lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để trục lợi có xu hướng gia tăng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh, uy tín và niềm tin của công chúng đối với báo chí.

Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm trong hoạt động báo chí đã được quan tâm nhưng chưa xử lý được căn cơ, dứt điểm tình trạng những vi phạm khá nhức nhối trong thời gian qua…

Tại hội nghị, các đại biểu tham luận, trao đổi, chia sẻ những vấn đề cần quan tâm trong công tác báo chí cũng như đời sống báo chí-truyền thông hiện nay; nhận diện xu hướng, thách thức, từ đó xác định những nhiệm vụ, giải pháp căn cơ, toàn diện cho năm 2024 và trong giai đoạn tới.

Hội nghị thống nhất nhận định, năm 2024 có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của cả nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng. Điều này đòi hỏi các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí; các cơ quan chủ quản báo chí và cơ quan báo chí phát huy hơn nữa những kết quả trong năm 2023; khắc phục triệt để tồn tại, hạn chế nhằm “xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại” như tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Ngân sách Nhà nước cho báo chí sẽ tập trung cho đổi mới và đào tạo

Phát biểu tại Hội nghị, theo Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang năm 2023 sắp đi qua với nhiều khó khăn, thách thức từ cả bên ngoài lẫn bên trong, tuy nhiên trên rất nhiều phương tiện truyền thông, báo chí trong và ngoài nước, Việt Nam đã để lại nhiều "dấu ấn quan trọng, khó quên". Những thành tích đạt được cũng rất đáng khích lệ, dù chưa được như mong muốn, nhưng cũng đủ làm ấm lòng tất cả mọi người để có thể bước tiếp những chặng đường đầy gian nan trong năm 2024.

Trong lĩnh vực báo chí, Phó Thủ tướng cảm nhận có sự tốt hơn năm trước rất nhiều; việc thực hiện nhiệm vụ chính trị "nhanh hơn", "kịp thời hơn", "sâu sắc hơn"; khả năng cạnh tranh của báo chí cũng có tiến bộ đáng kể; phương pháp quản lý mỗi ngày một chủ động hơn, mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế, như vẫn còn đâu đó những kiểu giật tít và những bài báo thực sự không có trách nhiệm; vai trò của cơ quan chủ quản rất mờ nhạt, thậm chí buông lỏng; chuyển đổi số còn rất chậm, thể hiện ở số lượng cơ quan báo chí được đánh giá ở mức kém lên đến 63%; công tác phối hợp cung cấp thông tin còn hạn chế; các quy định về tài chính chưa thúc đẩy các cơ quan báo chí phát triển.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhận định năm 2024 còn rất nhiều khó khăn, thách thức với nhiều diễn biến khó đoán định, trong đó biến đổi khí hậu nhanh và bất ngờ cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, điển hình là sự ra đời của ChatGPT, công nghệ AI… đang ảnh hưởng rất lớn đến người làm báo nói riêng, và tổng thể xã hội nói chung.

Trong bối cảnh đó, Phó Thủ tướng mong muốn các cơ quan báo chí, các nhà báo đồng hành tốt hơn nữa, kịp thời hơn để chia sẻ những khó khăn của số đông mọi người trong xã hội; có trách nhiệm hơn trong việc định hướng dư luận vì gắn liền với đó là niềm tin, sức mạnh tinh thần.

Các cơ quan báo chí tiếp tục phải sắp xếp cơ quan, đơn vị để đạt được mục tiêu của Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí vào năm 2025; từng cơ quan báo chí cố gắng sắp xếp, tổ chức cho mạnh hơn, gọn hơn, chuyên nghiệp hơn để sản phẩm của mình hấp dẫn hơn, Phó Thủ tướng phát biểu.

Phó Thủ tướng cho rằng các cơ quan báo chí không có cách nào khác ngoài tăng cường khả năng cạnh tranh với các nền tảng mạng xã hội, như TikTok, Facebok… bởi nếu không tăng sức cạnh tranh, không nâng sức hấp dẫn thì doanh thu quảng cáo sẽ sụt giảm, ảnh hưởng đến chi phí hoạt động, đời sống người làm báo và nhiều vấn đề khác.

Đối với nhà báo, Phó Thủ tướng mong muốn đầu tiên phải là người tử tế bởi nếu không sản phẩm của các nhà báo chắc chắn cũng không thể tử tế được; đồng thời phải luôn học hỏi theo nghĩa rộng, từ những lớp tập huấn, chương trình công tác, và đặc biệt là học từ đồng nghiệp trong và ngoài nước để bản lĩnh hơn, trách nhiệm hơn và tích cực hơn.

Phó Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chủ quản phải trách nhiệm hơn, sâu sắc hơn, tăng cường kiểm tra, giám sát nhiều hơn, chứ không chỉ là cái danh, không chỉ là công tác cán bộ; nơi nào có mâu thuẫn sâu sắc giữa cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí thì cơ quan báo chí nơi đó khó có thể vững vàng vượt qua thử thách trong quá trình cạnh tranh.

Về tài chính cho báo chí, Phó Thủ tướng chia sẻ nguyên tắc cần có sự hài hòa giữa ngân sách Nhà nước và nguồn lực do chính các cơ quan báo chí tự lo liệu được, trong đó ngân sách Nhà nước tập trung hỗ trợ một phần cho nơi nào còn khó khăn, chủ yếu là cho hoạt động đổi mới và đào tạo.

Nêu ví dụ, Đài truyền hình Vĩnh Long từng đóng góp 1.200 tỷ đồng cho ngân sách của địa phương, chiếm gần 25% tổng thu ngân sách cả địa phương, Phó Thủ tướng mong muốn các cơ quan báo chí suy nghĩ theo hướng tích cực hơn, bởi cùng một mặt bằng cơ chế, vẫn có những đơn vị vượt lên làm được những điều tưởng như là không thể.

Từng cơ quan báo chí cần có cơ chế, chính sách để khuyến khích sự cạnh tranh tích cực trong từng nhà báo, từng bộ phận với nhau, Phó Thủ tướng gợi mở và cho biết nhiều đơn vị làm rất tốt điều này, mang lại kết quả đáng khích lệ.

Phó Thủ tướng đề nghị các cơ quan quản lý báo chí, trực tiếp là Bộ Thông tin và Truyền thông quan tâm đến công tác tài chính khi chủ trì soạn thảo Luật Báo chí sửa đổi, các nghị định, thông tư, đặc biệt là tháo gỡ vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách về tự chủ tài chính, cơ chế đặt hàng, thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp cho các cơ quan báo chí.