Hương vị núi rừng ở chợ phiên Hoàng Su Phì
Chợ phiên Hoàng Su Phì (huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang) không chỉ là nơi buôn bán trao đổi sản vật mà còn là nơi gặp gỡ giữa những người bà con ở bản xa với nhau. Nơi đây cũng lưu giữ những hương vị núi rừng độc đáo của vùng cao.
Chốn gặp gỡ, giao lưu của người vùng cao
Chợ Hoàng Su Phì chỉ họp một phiên duy nhất vào ngày chủ nhật hàng tuần. Chợ họp dọc theo dãy phố chính của thị trấn Vinh Quang kéo dày vài ba cây số. Chợ có từ bao giờ, không ai nhớ nhưng đối với đồng bào Mông, Dao, Tày, Nùng, La Chí… sinh sống trên dãy núi Tây Côn Lĩnh thì chợ phiên quan trọng lắm. Người vùng cao Hoàng Su Phì đến chợ không chỉ để buôn bán trao đổi sản vật, đây còn là nơi giao lưu, gặp gỡ giữa những người bà con ở bản xa với nhau.
Chợ phiên Hoàng Su Phì tụ họp trên dọc con phố chính thị trấn Vinh Quang vào chủ nhật hàng tuần.
Chợ bắt đầu họp từ mờ sáng. Bà con ở các xã xa như Bản Luốc, Sán Xả Hồ, Nậm Ty đi chợ từ khi gà chưa gáy. Họ dùng lu cở (gùi) vượt núi vài chục cây số mang đến chợ bán những sản vật mà gia đình trồng được hoặc hái lượm trên rừng.
Chợ bắt đầu đông người khi mặt trời ló rạng trên đỉnh dãy Tây Côn Lĩnh. Đặc biệt, chợ không ồn ào, người bán kẻ mua rất nhẹ nhàng, như thể họ đến chợ chỉ để nhìn, ngắm một chốn đông người để rồi lại trở về với bản làng heo hút nơi lưng chừng núi. Chính vì thế, đến chợ Hoàng Su Phì ta có thể gặp rất nhiều các bà, các chị người Mông, Dao gùi vài chục cây số xuống chợ chỉ để bán dăm mớ rau dớn, rau tầm bóp, vài chùm mắc khén, dăm quả thảo…, đến khi tan chợ ế hàng nhưng khi về vẫn cười tủm tỉm, như tìm được ở nơi này thứ gì quý giá lắm.
Nơi lưu giữ hương vị đặc trưng của núi rừng
Chợ phiên Hoàng Su Phì có một hương vị rất riêng, rất đặc trưng của núi rừng. Đó là mùi mắc khén (một loại gia vị ở vùng được dùng như hạt tiêu) thoang thoảng trong gió khi theo chân những cô gái Dao từ xã Bản Luốc mang xuống chợ để bán. Lại thấy đâu đó mùi thơm cay của thảo quả khi các cô gái Mông ở xã Sán Xả Hồ gùi xuống chợ xen lẫn mùi vị nồng mặn của mồ hôi đường xa. Ta lại thấy những khuôn mặt ửng hồng của các cô gái Nùng bán rượu lá. Góc bán rượu ở phiên chợ Hoàng Su Phì lạ so với các chợ phiên vùng cao khác vì người bán và người mua rượu ở đây đa số đều là phụ nữ.
Lại một góc chợ kia là nơi bán bán nông cụ để phục cho mùa cày cấy mới. Ở giữa chợ thì rực rỡ những sắc màu của các cửa hàng bán thổ cẩm và các nhiên liệu để nhuộm vải…
Đi chợ phiên Hoàng Su Phì không chỉ để ngắm nhìn, mua bán, vấn vít với những hương vị kỳ lạ của núi rừng, ta cần vận dụng nhiều giác quan khác để cảm nhận. Để rồi cuối phiên chợ ta mới nhận ra rằng, nơi này còn sót lại một văn hóa chợ vùng cao nguyên thủy: Đồng bào các dân tộc đến chợ để... gặp nhau nói vài câu chuyện… rồi về.
Hương vị của núi rừng gồm mắc khén, thảo quả, hạt tiêu….
Góc bán rượu của những người phụ nữ dân tộc Nùng.
Những con dao dùng để đi rừng của người miền núi.
Chợ bày bán cả những củ ấu tấu. Người Mông, Dao, Tày, Nùng, La Chí ở huyện Hoàng Su Phì có đặc sản
là món cháo ấu tẩu nổi tiếng.
Những xiên cá suối nướng được bày bán ở chợ phiên Hoàng Su Phì.
Góc bán hương của những người phụ nữ Nùng.
Góc bày bán măng rừng.
Một cửa hàng nhỏ gọn bán nguyên liệu để nhuộm vải.
Những người đàn ông dân tộc Nùng mang da trâu xuống chợ. Da trâu trong đời sống của người
Hoàng Su Phì có tác dụng mài dao, hoặc luộc lên làm món nộm.
Góc bày bán vỏ cây chay của những người phụ nữ dân tộc Tày. Vỏ cây chay dùng để ăn với
trầu cau cho vị thơm nồng.
Đối với vùng cao, chợ phiên không thể thiếu ớt.
Chợ phiên Hoàng Su Phì có đến hàng chục cửa hàng bán ớt tươi lẫn ớt khô.
Những người phụ nữ Mông, Dao, Tày Nùng… gùi sản vật núi rừng xuống chợ bằng lu cở. Tan chợ, họ mua những vật dùng cần thiết cho gia đình rồi lại gùi về bản.
