Hoàn thiện hành lang pháp lý quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia

Tái cơ cấu các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia

Trong 2 ngày 9 và 10/2/2023, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức Hội thảo "Đổi mới quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia”.

Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung thực hiện tái cơ cấu các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia cho giai đoạn tới năm 2025 và 2030. Trực tiếp và cụ thể nhất là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 1066/TTg-KGVX ngày 5/8/2021 về việc tái cơ cấu các chương trình khoa học và công nghệ quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Khoa học và Công nghệ tái cơ cấu các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia theo hướng bám sát các nhiệm vụ của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 và quan điểm chỉ đạo về lấy doanh nghiệp làm trung tâm, viện nghiên cứu, trường đại học là các chủ thể nghiên cứu mạnh.

Chú trọng thu hút nguồn lực xã hội đặc biệt là từ Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của các doanh nghiệp để đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo tại doanh nghiệp.

Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trên tinh thần chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế; bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, công bằng, tạo điều kiện cho khoán sản phẩm và hậu kiểm, gắn kết chặt chẽ với thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và sản phẩm đầu ra.

Đồng thời góp phần phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ trong trung hạn và dài hạn, phát triển các hướng nghiên cứu cơ bản, các hướng công nghệ ưu tiên, các sản phẩm trọng điểm, chủ lực của đất nước hoặc phục vụ chương trình mục tiêu quốc gia, phải gắn kết với lộ trình công nghệ của các ngành, lĩnh vực, phù hợp với nội dung Chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021 - 2030, Phương hướng nhiệm vụ khoa học và công nghệ 5 năm 2021 - 2025.

Hoàn thiện 5 thông tư quan trọng trong quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ quốc gia  

Đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã cơ bản hoàn thiện việc tái cơ cấu các chương trình khoa học và công nghệ quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 định hướng đến năm 2030, bám sát Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030. Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 16 chương trình khoa học và công nghệ quốc gia, gồm 2 chương trình thực hiện dưới hình thức nhiệm vụ khoa học và công nghệ đặc biệt. Bộ đã phê duyệt 17 Chương trình khoa học và công nghệ quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 và 2021 - 2030. Các Ban Chủ nhiệm và Khung chương trình cũng đã cơ bản được thành lập và phê duyệt.

Cùng với đó, Bộ đã phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện dự thảo 5 thông tư cơ bản, quy định hành lang pháp lý quan trọng cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia giai đoạn tới, bao gồm:

- Thông tư quy định trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; 

- Thông tư quy định tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức và cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; 

- Thông tư quy định việc kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh và chấm dứt hợp đồng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; 

- Thông tư quy định việc đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; 

- Thông tư hướng dẫn một số nội dung về xây dựng dự toán thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước.

Theo Thứ trưởng Bộ KHoa học và Công nghệ Lê Xuân Định, đây là lần đổi mới lớn nhất các quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ, từ khâu xác định nhiệm vụ, tổ chức đặt hàng, tuyển chọn và xét chọn, kiểm tra trong quá trình thực hiện đến khâu đánh giá nghiệm thu cuối cùng nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Điều này thể hiện quyết tâm của Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc tái cơ cấu, hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia.

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự đã thảo luận, đóng góp nhiều ý kiến nhằm góp phần hoàn thiện các dự thảo thông tư, từ khâu xác định nhiệm vụ, tổ chức đặt hàng, tuyển chọn và xét chọn, kiểm tra trong quá trình thực hiện đến khâu đánh giá nghiệm thu cuối cùng nhiệm vụ khoa học và công nghệ. 

Trong đó, tập trung vào 3 nội dung chính của các sửa đổi: nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ, đồng thời, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện cho khoán chi và tăng cường hậu kiểm trong quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ; tạo điều kiện đơn giản hoá về thủ tục thực hiện cho các bên tham gia, khuyến khích doanh nghiệp tham gia phối hợp thực hiện cùng các viện, trường, tăng cường công khai, minh bạch, bảo đảm liêm chính học thuật; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng cơ sở dữ liệu đã hình thành và tạo ra cơ sở dữ liệu theo thời gian thực.

Các đại biểu đều tin tưởng việc sửa đổi, xây dựng, hoàn thiện 5 dự thảo thông tư sẽ tạo ra bước thay đổi lớn các quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia; đồng thời giải quyết được nhiều vướng mắc trong thực tiễn, tạo thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ.

Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết sẽ sớm hoàn thiện sửa đổi các quy định quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia ngay trong quý I/ 2023, qua đó tổ chức thực hiện có hiệu quả các chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.