Hà Nội thí điểm thu phí phương tiện vào nội đô từ năm 2024

Lộ trình triển khai

Trung tâm Quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội (Tramoc) và Trung tâm Tư vấn phát triển Giao thông Vận tải, Trường Đại học Giao thông Vận tải (đơn vị tư vấn) vừa báo cáo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội tiến độ xây dựng Đề án "Thu phí phương tiện vào một số khu vực trên địa bàn có nguy cơ ùn tắc giao thông".

Kết quả khảo sát trực tuyến về thu phí nội đô trên trang web của Sở Giao thông Vận tải Hà Nội và Tramoc cùng một số kênh cộng đồng cũng như qua mã QR truy cập đường link khảo sát dán tại các nơi công cộng cho thấy, tính đến ngày 10/10/2022, đã thu được 1.028 phiếu khảo sát. Trong số này, có 39,7% ủng hộ thu phí nội đô, 33,2% ủng hộ có điều kiện và 27,1% không ủng hộ việc thu phí.

Về thời điểm áp dụng đề án thu phí phương tiện vào một số khu vực trên địa bàn có nguy cơ ùn tắc giao thông để phù hợp với quy định hiện hành và tránh những khó khăn vướng mắc phát sinh, Tư vấn lập đề án đã đề xuất bắt đầu thí điểm từ năm 2024 và chia làm 3 giai đoạn triển khai:

Giai đoạn 1 (thí điểm): thu phí trên 9 trục đường nội đô lưu lượng giao thông lớn, có nguy cơ ùn tắc cao. Đến ngày 30/11/2025 báo cáo tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm giai đoạn thí điểm làm cơ sở triển khai giai đoạn 2 và 3.

Giai đoạn 2 (từ năm 2026-2030): mở rộng vùng thu phí bờ Nam sông Hồng. Cụ thể, khu vực thu phí mở rộng có ranh giới giới hạn bởi các đường Vành đai 3-cầu Thanh Trì-Pháp Vân-Mai Dịch-Phạm Văn Đồng-cầu Thăng Long-Âu Cơ-Nghi Tàm-Yên Phụ-Trần Nhật Duật-Vành đai 3.

Giai đoạn 3 (sau năm 2031): mở rộng vùng thu phí phía bờ Bắc sông Hồng. Khu vực thu phí mở rộng có ranh giới giới hạn bởi các đường Nguyễn Văn Linh-Trường Sa-Hoàng Sa-Võ Văn Kiệt-cầu Thăng Long-Âu Cơ-Nghi Tàm-Yên Phụ-Trần Nhật Duật-Vành đai 3.

Theo Đề án đơn vị tư vấn trình lần đầu, từ nay đến năm 2025, Hà Nội sẽ lập gần 100 trạm thu phí tại các tuyến đường hướng tâm, cửa ngõ để thu phí ô tô vào nội đô. Mức thu phí được xác định tối thiểu 50.000 đồng và tối đa 100.000 đồng/lượt xe ô tô. Thời gian áp dụng thu phí xe vào nội đô là 5 giờ đến 21 giờ hàng ngày. Tổng mức đầu tư cho việc lập hệ thống trạm thu phí vào nội đô dự tính khoảng 2.600 tỉ đồng.

Áp dụng thu phí không dừng

Kết quả điều tra xã hội học vào năm 2019 cho thấy, mức phí chấp nhận được của người dân là 22.300 đồng. Nếu thu phí ở mức này, sẽ có khoảng 55% người sử dụng phương tiện chấp nhận trả phí để đi lại nhanh chóng bằng các phương tiện xe ô tô con, số còn lại sẽ chuyển sang các phương tiện khác được miễn hoặc giảm phí.

Mức phí được xây dựng đảm bảo không được quá thấp và phải đủ cao khiến cho người sử dụng xe ô tô cá nhân phải cân nhắc điều chỉnh lộ trình hoặc khung giờ tham gia giao thông cho các chuyến đi đến khu vực có khả năng ùn tắc giao thông, đảm bảo mục tiêu giảm ùn tắc giao thông.

Việc thu phí không đặt mục tiêu lợi nhuận, số tiền thu được từ phí dùng để bù đắp chi phí vận hành và bảo trì (O&M) hàng năm.

Theo lãnh đạo Tramoc, sau khi bù hết chi phí O&M và chi phí đầu tư hệ thống thu phí, số tiền thu được còn lại sẽ nộp vào ngân sách thành phố và được sử dụng cho các mục đích nâng cao năng lực hệ thống giao thông đô thị, giảm ùn tắc giao thông của thành phố.

Về điều kiện triển khai thu phí, ngoài việc xây dựng các trạm thu phí tạo thành vành đai thu phí khép kín, thành phố cần đảm bảo điều kiện về công nghệ thu phí như số hóa, đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu và chia sẻ dữ liệu về hạ tầng giao thông, phương tiện giao thông và trang thiết bị trên các phương tiện giao thông để có thể thực hiện được thu phí không dừng qua hệ thống camera giám sát tự động để phát hiện xe không nộp phí, phục vụ công tác truy thu phí, xử lý hành vi không nộp phí và xử lý vi phạm bằng hình ảnh (phạt nguội); đảm bảo không ùn tắc giao thông tại các khu vực thu phí.

Ngoài ra, vận tải công cộng phải đủ năng lực đáp ứng tối thiểu 30% nhu cầu đi lại của người dân sau khi họ quyết định chuyển đổi phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng; hệ thống điểm giao thông tĩnh, bãi đỗ xe và trung chuyển kết nối giữa các loại hình giao thông cá nhân với vận tải công cộng cần được bố trí, xây dựng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người từ xe cá nhân chuyển sang phương tiện công cộng.

Trung tâm quản lý giao thông công cộng thành phố Hà Nội cũng lấy ý kiến các sở, ngành từ ngày 24/10-15/12 và hoàn thiện báo cáo thành phố trước ngày 15/12/2022.