Hà Nội - mùi hương cốm mới

Tôi gặp Vũ Thị Phúc - một cô gái trẻ ở một hội thảo kết nối các thanh niên khởi nghiệp thành công với nhau để chia sẻ lợi ích. Vũ Thị Phúc là chủ nhân của một thương hiệu cốm mộc Hà Nội vẫn còn mới mẻ và chưa có nhiều danh tiếng trên thương trường. 

Câu chuyện của Phúc nói với tôi có cả nước mắt và lấp lánh nụ cười. Để bỏ lại sau lưng nhiều băn khoăn để bước ra với nghề truyền thống với người trẻ như Phúc không dễ. Nhất là với một người theo đuổi bằng cấp học hành vất vả như cô. Có bằng cấp rồi lại nhẫn nại nhiều năm trời đi làm hành chính, chức việc cho doanh nghiệp tập đoàn lớn. Cô bỏ hết để trở về với cối giã cốm đơn sơ, khoảnh sân đầy nắng thu, mùi hương cốm gói lá sen, lá môn đồng nội và tương lai bấp bênh của cuộc bán buôn, sản xuất nhỏ lẻ. 

Vũ Thị Phúc về làm dâu ở làng Mễ Trì, thừa hưởng nghề cốm mộc từ mẹ chồng. Sở dĩ gọi là cốm mộc, vì người làm cốm muốn nhấn mạnh cách làm cốm của người Mễ Trì, không trộn hương liệu, để nguyên mùi hương lúa non đặc trưng. 

Công cuộc làm cốm gian nan khiến Vũ Thị Phúc không ít lần muốn bỏ cuộc. 

Nhắc đến việc từ bỏ cuộc sống của một chức việc văn phòng sau khi tốt nghiệp một trường đại học danh tiếng để về nhà... làm cốm, Vũ Thị Phúc rơm rớm nước mắt. Cô gái này đã có một sự khó nhọc trong tâm trí để lựa chọn giữa việc làm bàn giấy công sở hay là làm cái nghề thức khuya, dậy sớm, tỉ mẩn từng chút và kiếm tiền không ổn định như lương tháng văn phòng. 

Và rõ ràng, mùi hương cốm mới đã thắng, mang Phúc về với làng nghề. Cô chính là một trong những người trẻ có công giữ nghề làm cốm gia truyền làng Mễ Trì mà chính bố mẹ chồng của cô đã theo đuổi hơn 40 năm qua. Vũ Thị Phúc xây dựng thương hiệu Mộc Lam – Cốm Hà Nội và từ đó mang hương cốm đi khắp thế giới để chào hàng. 

Khi lấy chồng về Mễ Trì năm 2016, Vũ Thị Phúc sống với bố mẹ chồng là gia đình có xưởng làm cốm, thi thoảng Phúc bán online các sản phẩm cốm theo mùa trong khi vẫn làm công sở. Một năm chỉ có vụ sản xuất cốm từ rằm tháng 7 âm lịch đến hết rằm tháng 9 âm lịch là mùa lúa non - cốm mới.

Phúc nghĩ ra cách thức làm cốm quanh năm, biến cốm trở thành hàng hoá đặc sản. Từng công đoạn làm cốm đòi hỏi kỹ thuật rất cao, tỉ mỉ mà chỉ người lành nghề mới hiểu. Ngoài những bí quyết không thể chia sẻ cho "người ngoài", Phúc được bố mẹ chồng truyền lại, cô tìm tòi làm ra nhiều sản phẩm mới. Phúc chế ra các công thức, cách làm để có thể bảo quản cốm được lâu, cốm khô, cốm ướt, cốm nhạt... phù hợp với thị hiếu và khẩu vị mới của thời đại. 

Ví dụ giờ đây, người ăn không còn thích vị ngọt, vị béo, mà chuyển qua thích vị thanh tao, mùi thơm mộc chứ không phải là mùi hương liệu... Chỉ có sự nhạy bén tinh tế của một cô gái trẻ, có học thức mới có thể thành công trong việc xây dựng thương hiệu ẩm thực quá khó này. Cô ướp ốm non, xôi cốm bằng hương nhài, nếu mà không phải người tinh tế thì không biết, nhưng Phúc vẫn kiên trì, nhẫn nại để làm, nếu thiếu một lớp hương, cô cảm thấy có lỗi với món quà, với mùa thu Hà Nội.

Và mùa thu Hà Nội, chỉ nhìn ngắm thức quà này, để dịu lại những bộn bề hôm nay.