Giải Nobel Văn học 2023 vinh danh tác giả người Na Uy Jon Fosse
Giải Nobel Văn học năm 2023 thuộc về kịch tác gia người Na Uy Jon Fosse với kho tàng các tác phẩm văn học đặc sắc (thuộc nhiều thể loại như kịch, tiểu thuyết, thơ, sách thiếu nhi,...) theo “chủ nghĩa tối giản Fosse”.
Kịch tác gia Na Uy Jon Fosse được vinh danh tại giải Nobel Văn học 2023. Ảnh: Nobelprize
Ngày 5/10, Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Văn học năm 2023 thuộc về tác giả người Na Uy Jon Fosse "vì những vở kịch và văn xuôi sáng tạo đã lên tiếng cho những điều không thể nói được".
Kho tàng tác phẩm đồ sộ của Jon Fosse được viết bằng tiếng Nynorsk của Na Uy và đa dạng với nhiều thể loại, bao gồm kịch, tiểu thuyết, tuyển tập thơ, sách thiếu nhi đã được dịch ra hàng chục ngôn ngữ trên thế giới.
Ủy ban Nobel cho rằng nhà văn Fosse đã xây dựng được phong cách của riêng mình, được gọi là “chủ nghĩa tối giản Fosse”.
Các tác phẩm kịch của ông đã được dàn dựng và biểu diễn rộng rãi ở nhiều nước khác nhau. Kịch của Jon Fosse đặc sắc ở tính cô đọng, hàm súc trong cả nội dung lẫn bố cục, ở phong cách đa tầng, hòa trộn cả hiện thực, cả phi lý, khai thác tình huống "có hay không" mối quan hệ giữa con người với nhau. Ngôn ngữ kịch của ông giàu chất thơ và in đậm ảnh hưởng của dòng nhạc rock.
Bên cạnh những vở kịch, các tác phẩm văn xuôi của Jon Fosse cũng được đánh giá cao và công nhận trên khắp thế giới. Ngoài công việc viết tiểu thuyết của mình, Fosse còn làm dịch giả cho nhiều tác phẩm văn học của các tác giả khác.
Jon Fosse sinh năm 1959 tại Haugesund, bờ biển phía tây Na Uy. Năm 2007, ông được tờ Daily Telegraph xếp hạng thứ 83 trong số 100 “thiên tài sống”.
Năm 2015, ông được trao Giải thưởng Văn học của Hội đồng Bắc Âu cho bộ 3 phim Andvake (Sự tỉnh táo), Olavs draumar (Những giấc mơ của Olav) và Kveldsvævd (Sự mệt mỏi).
Nobel Văn học năm 2022 thuộc về nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux. Theo Ủy ban Nobel, đây là giải thưởng "vì lòng can đảm và sự nhạy bén mà bà đã khám phá ra gốc rễ, sự ghẻ lạnh và những hạn chế chung của ký ức cá nhân". Trong số những tác phẩm của bà, có thể kể đến tiểu thuyết "A Man's Place", "A Woman's Story" và "Years".
Từ năm 1901 đến nay, đã có 116 giải Nobel Văn học được trao cho 120 cá nhân. Trong đó có 17 phụ nữ được vinh danh tại giải thưởng này. Tác giả Thụy Điển Selma Lagerlöf (1858-1940) là người phụ nữ đầu tiên được trao giải Nobel Văn học vào năm 1909.
Cho đến nay, người đoạt giải Nobel Văn học trẻ nhất là nhà văn Rudyard Kipling, nổi tiếng với cuốn sách The Jungle Book, ông mới 41 tuổi khi nhận giải vào năm 1907.
Người đoạt giải Nobel Văn học lớn tuổi nhất cho đến nay là Doris Lessing, bà đã 88 tuổi khi được trao giải vào năm 2007.
