Doanh nghiệp nước ngoài ngại đầu tư vào Việt Nam vì lo thiếu điện

Ngày 19/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2024 tại Hà Nội. Thảo luận trong diễn đàn, đại diện các hiệp hội chỉ ra những lo ngại khiến các doanh nghiệp nước ngoài thận trọng đầu tư vào Việt Nam.

Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) cho biết, thời gian tháng 6-7/2023, nhiều tỉnh thành phía Bắc như Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam, Phú Thọ, Vĩnh Phúc... xảy ra tình trạng thiếu điện. Một số khu công nghiệp đã tiến hành cắt điện có báo trước với tần suất khoảng 1-2 lần/tuần.

Ông Hong Sun nhận định, doanh nghiệp Hàn Quốc, đặc biệt là các doanh nghiệp bán dẫn hiện rất quan tâm đến các ngành sử dụng nhiều công nghệ, phù hợp với xu hướng thân thiện môi trường như điện mặt trời áp mái. Tuy nhiên họ đang ngần ngại đầu tư vào Việt Nam do việc cung cấp điện không ổn định và các quy định pháp luật liên quan chưa rõ ràng. 

Đại diện Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản (JCCI) cho rằng sự cố cắt điện ở miền Bắc năm ngoái là nghiêm trọng, ảnh hưởng tới việc lập kế hoạch sản xuất và dự báo ngày giao hàng.

"Nhiều doanh nghiệp không thể lập được kế hoạch sản xuất, dự báo ngày giao hàng. Điều này khiến mô hình "just in time" - cốt lõi của chuỗi cung ứng bị tác động rất lớn", Phó Chủ tịch JCCI Muto Shiro cho biết. Ngoài ra, một số đơn vị thành viên của JCCI đang cân nhắc xem xét lại hệ thống sản xuất toàn cầu của họ.

Các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tìm giải pháp hoạt động ổn định tại Việt Nam

Tại diễn đàn, đại diện hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài đã thảo luận, đưa ra khuyến nghị chính sách gửi tới Chính phủ, các bộ, ngành. Trong đó, Kocham đề nghị Chính phủ có phương án cung ứng đủ điện, ổn định cho các khu công nghiệp trong mùa nắng nóng năm nay. Cùng đó, Bộ Công Thương cần có cơ chế khuyến khích các công ty tiết kiệm và phát triển sản xuất năng lượng.

Với mục tiêu để các doanh nghiệp sản xuất hoạt động suôn sẻ, ổn định nguồn điện cho các khu công nghiệp, JCCI gửi tới Chính phủ Việt Nam 3 đề nghị, gồm: đưa ra thông báo trước về việc cắt điện; các yêu cầu tiết kiệm điện để có đủ thời gian điều chỉnh; đưa ra cơ chế ưu đãi khuyến khích các công ty tiết kiệm điện và sản xuất điện.

Ông Joseph Uddo - Chủ tịch Hiệp hội thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham) hoan nghênh việc Chính phủ tập trung vào tăng trưởng chuỗi cung ứng, thu hút đầu tư và sản xuất công nghệ cao. Tuy nhiên, nếu không có nguồn điện ổn định, giá cả phải chăng và nguồn cung cấp điện bền vững, nhiều mục tiêu sẽ khó đạt được.

Do đó, Amcham khuyến khích tiếp tục đối thoại giữa Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các bên liên quan trong khu vực tư nhân, đưa ra các giải pháp khả thi ngắn hạn và dài hạn, giúp Việt Nam đáp ứng nhu cầu an ninh năng lượng, bao gồm thúc đẩy phê duyệt các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) quy mô lớn nhằm hỗ trợ an ninh năng lượng.

Amcham cũng cho rằng, cơ sở hạ tầng năng lượng không thể được thiết lập trong một sớm một chiều. Việc lập kế hoạch cho sự tăng trưởng bền vững cần phải được thực hiện ngay từ bây giờ. Hiệp hội khuyến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh các thỏa thuận mua bán điện (PPA) theo tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Denzel Eades - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam (Britcham) khuyến nghị Chính phủ đẩy nhanh Quy hoạch Phát triển Điện VIII, đặc biệt liên quan đến phát triển LNG, năng lượng mặt trời và gió cùng với việc xây dựng các quy định pháp lý cho phép việc thực hiện, ví dụ như các quy định liên quan đến DPPA.

Trước lo ngại của các doanh nghiệp FDI, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, cơ quan này đang nỗ lực để cung ứng đủ điện, ổn định và cam kết sẽ không xảy ra thiếu điện năm nay và các năm tiếp theo. 

Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 2023 Việt Nam thiệt hại khoảng 1,4 tỉ USD do thiếu điện, tương đương khoảng 0,3% GDP. Để không xảy ra tình trạng thiếu điện, Việt Nam đang tập trung phát triển nguồn, gấp rút hoàn thành đường dây 500 kV mạch 3 kéo điện ra miền Bắc và đồng bộ hệ thống truyền tải.