Đến Chile để ngắm phép màu: hoa nở trên sa mạc

Hiện tượng độc đáo sa mạc nở hoa, cảnh đẹp nhất ở phía Bắc Chile

Mùa xuân đến trên đất nước Chile nói chung và phía Bắc Chile nói riêng mang đến một trong những cảnh tượng tuyệt vời và đáng kinh ngạc nhất cho bất cứ du khách phương xa nào nếu có dịp đặt chân đến đây để chiêm ngưỡng khung cảnh tuyệt vời với những mảng màu sắc rực rỡ của những bông hoa nở trên sa mạc.

Hiện tượng thiên nhiên hiếm gặp này đã xảy ra tại Atacama - sa mạc khô hạn nhất và nhiều nắng nhất trên thế giới nằm ở Chile. 

Là nơi khô hạn nhất trên trái đất, sa mạc Atacama là một vùng đất cằn cỗi. Tuy nhiên, cứ sau vài năm, một phần nhỏ của sa mạc ven biển phía Bắc xa xôi của Chile lại bung nở với hoa sa mạc desierto hay còn gọi là sa mạc nở hoa. Hiện tượng mùa xuân này vẽ lên những cồn cát ở vùng duyên hải với vô số màu sắc từ hồng phớt đến trắng như tuyết.

Cảnh tượng kỳ diệu đó diễn ra ở vùng Coquimbo với Vườn quốc gia Llanos de Challe ở trung tâm. Do khí hậu độc đáo của Vườn quốc gia Llanos de Challe và tình trạng khô cằn thông thường của nó, hiện tượng sa mạc nở hoa trước đây hiếm khi xảy ra và khó biết được khi nào sẽ có hiện tượng này.

Hiện tượng sa mạc nở hoa xảy ra sau cơn mưa lớn ở đây. Trận mưa như trút nước vào mùa đông vừa qua cho thấy năm 2022 có thể là năm hoa trên sa mạc "siêu nở" mà người Chile mong đợi. Ngay cả khi lượng mưa ít hơn - như trường hợp xảy ra trong hơn một thập kỷ trong trận hạn hán khốc liệt ở Chile - thì sự hiện diện của mưa phùn nhẹ và sương mù dày đặc ở đại dương vẫn tiếp tục nuôi dưỡng địa hình ở đây. Hơn 1.100 loài thực vật trong đó có 980 loài bản địa, liên tục "di chuyển" vào sa mạc để khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng lại thực hiện hành trình sinh sôi, nảy nở của mình.

Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, ngoài lượng mưa, một số yếu tố môi trường khác cũng góp phần tạo nên hiện tượng này.

Nhà sinh vật học Roberto Contreras cho biết: Vào tháng 6 vừa qua, một số khu vực tại đây đã có mưa với lượng mưa ghi nhận hơn 80mm. Đây được xem là một lượng mưa đáng kể đối với một sa mạc khô cằn bình thường. "Điều đó cho chúng ta biết hiện tượng hoa nở trên sa mạc có thể thể xảy ra trong năm nay", ông nói thêm.

Hạt và củ của các loài đặc hữu như "Ananuca" hoặc "Pata de Guanaco" thường ẩn sâu dưới lòng đất khi mặt trời từ trên cao chiếu xuống, chờ cho đủ nước trong lòng đất, chúng sẽ nảy mầm và bung nở.

Và đúng như dự đoán, vào cuối tháng 8/2022, tại Vườn quốc gia Llanos de Challe, cửa ngõ vào sa mạc khô hạn nhất thế giới, hiện tượng sa mạc nở hoa đã xảy ra với sự nảy mầm của hoa cẩm chướng nhỏ và các loài hoa khác. Vào thời điểm đó, kiểm lâm viên Jorge Godoy tại đây cho biết: "Hoa trên sa mạc chỉ mới bắt đầu. Chúng tôi hy vọng rằng vào nửa cuối tháng 9, có thể có nhiều hoa hơn nữa nở trên sa mạc", 

Biến đổi khí hậu làm hoa nở nhiều hơn trên sa mạc

Mùa xuân mang đến nhiệt độ ấm hơn, ngày dài hơn và cảnh quan đầy màu sắc ở Chile. Mùa xuân năm nay cũng mang đến cho sa mạc Atacama một loạt hoa nở rộ.

Atacama thường nhận được lượng mưa ít hơn 12mm mỗi năm. Sự khô cằn của nó được giải thích là do vị trí nằm giữa hai dãy núi, dãy núi Andes và dãy bờ biển Chile, ngăn cản các đám mây tạo mưa từ cả Thái Bình Dương và Đại Tây Dương.

Tuy nhiên, trong vài năm gần đây đã ghi nhận lượng mưa cao bất thường tại sa mạc Atacama. Sự gia tăng này là hệ quả của hiện tượng El Nino, một sự thay đổi theo chu kỳ bất thường của gió và nhiệt độ bề mặt biển phát triển ngoài khơi bờ biển phía Tây Nam Mỹ.

Nhiệt độ nước biển tăng dẫn đến sự gia tăng bốc hơi làm mưa nhiều hơn. Khi biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất hiện tượng El Nino, sự kiện nở hoa vào mùa xuân không thường xuyên trước đây ở Atacama, được gọi là Desierto Florido ("sa mạc đầy hoa") gần đây đã trở thành một sự kiện tái diễn hàng năm.

Khi mưa vào mùa đông kết thúc, quá trình ra hoa bắt đầu vào cuối tháng 8 và kéo dài đến tháng 11. Rải rác trên đất cát là những thực vật có hoa đầy màu sắc, bao gồm hoa añañucas đỏ và vàng, huillis trắng, pata de guanaco, hoa lồng đèn màu xanh nhạt và tử đinh hương, malvillas trắng và xanh, coronas de friale (vương miện của diên vĩ), senecios (ragwort), hoa loa kèn, cartuchos amarillos, copiapoas, garras de león (chân sư tử) và tai cáo.

Thành lập công viên quốc gia mới trên sa mạc Atacama đầy hoa của Chile

Hiện tượng hoa nở trên sa mạc Atacama ở Chile vào mùa xuân đang trở nên thường xuyên hơn. Sa mạc nở hoa hiện cũng đang thu hút lượng khách du lịch ngày càng đông. Chính phủ Chile đang lên những chương trình hành động để bảo tồn khung cảnh ngoạn mục có một không hai này.

Do tính chất dễ bị tổn thương của hệ sinh thái, khu vực này thường được bảo vệ và cấm lái xe qua các khu đất, nhưng người ta vẫn thường thấy các phương tiện đi qua các dốc đầy hoa. Khu vực này cũng phải đối mặt với mối đe dọa dai dẳng từ những kẻ buôn bán các loài đặc hữu không có khả năng tồn tại bên ngoài môi trường của chúng hoặc du khách hái hoa.

Người đứng đầu khu vực của Văn phòng du lịch quốc gia Chile, Alejandro Martin, cho biết văn phòng của ông đã chuẩn bị cho những khách du lịch muốn chứng kiến hiện tượng sa mạc nở hoa, thêm vào đó du khách sẽ phải bảo vệ môi trường tự nhiên xung quanh.

Tổng thống Chile Gabriel Boric ngày 2/10/2022 đã thông báo rằng chính phủ của ông đang thực hiện các công việc cần thiết để thành lập Công viên quốc gia Desierto Florido tại khu vực này, nằm cách thủ đô Santiago 700km về phía Bắc.

Quyết định dự kiến sẽ được ban hành vào đầu năm 2023 và khi được thông qua, Công viên quốc gia Desierto Florido sẽ trở thành vườn quốc gia thứ 44 ở Chile, một trong những quốc gia có mức độ bảo vệ sự da dạng tự nhiên cao nhất trên thế giới.

Bộ trưởng Bộ Tài sản Quốc gia Chile, Javiera Toro, đã giải thích rằng "sa mạc đầy hoa là một di sản của đa dạng sinh học và là một cảnh tượng thiên nhiên kỳ thú có nguy cơ bị đe dọa mỗi khi ai đó cắt hoa, bước lên hoặc lái xe qua lãnh thổ này".

Ông Javiera Toro nói thêm: "Ở nơi này, hơn 200 loài thực vật sinh sôi nảy nở sau mỗi 3, 5 năm hoặc 10 năm, tùy thuộc vào điều kiện khí hậu. Đối với chúng tôi, việc thành lập Công viên Quốc gia Desert Blooming là một cách hướng đến sự phát triển bền vững. Có hơn 200 loài hoa và các loài động vật đặc hữu cần được bảo vệ. Chúng tôi thấy rằng vùng Atacama có tiềm năng du lịch to lớn".

Desierto Florido đã và đang thúc đẩy đáng kể nền kinh tế địa phương. Là hiện tượng khá độc đáo, du khách từ khắp nơi trên thế giới đến thăm vùng Atacama. Có thể quan sát cảnh tượng sa mạc nở hoa từ nhiều điểm khác nhau xung quanh các điểm phía Nam của vùng Atacama như Huasco, Vallenar, La Serena, Copiapó và Caldera.

Hơn nữa, ý nghĩa của sa mạc nở hoa đã được cả thế giới công nhận. Chính phủ Chile cũng đã tuyên bố đây là di sản thiên nhiên quốc gia và đặt mục tiêu UNESCO công nhận là Di sản của Nhân loại.

Chiêm ngưỡng trọn vẹn mùa hoa sa mạc ấn tượng ở Chile

Sa mạc đầy hoa ở Chile bắt đầu xuất hiện vào tháng 8 và các sự kiện chính đi kèm hiện tượng độc đáo này thường xuất hiện vào đầu mùa xuân. Ở Nam bán cầu, điều này có nghĩa là cuối tháng 9 đến cuối tháng 11 là thời điểm tốt nhất để lên kế hoạch cho một chuyến đi trải nghiệm, khám phá thú vị.

Điều đầu tiên bạn nên ghi nhớ nếu muốn đến thăm sa mạc nở hoa này, đó là tìm hiểu hệ thực vật và động vật sinh sống ở đây. Tuyệt đối không cắt, giẫm hoặc nhổ hoa khỏi gốc để mang theo bên mình, vì những loại hoa trên sa mạc này không mọc trong bất kỳ môi trường nào khác.

Ngoài ra, bạn nên đi bộ trên những con đường mòn trong công viên hoặc các tuyến đường có cảnh tượng tuyệt đẹp này để có thể thỏa sức chiêm ngưỡng bức tranh màu sắc rộng lớn của sa mạc Atacama.

Một trong những cảnh tượng đẹp nhất của hiện tượng sa mạc nở hoa ở Chile là tuyến đường Copiapó - Vallenar. Ở đây bạn có thể nhìn thấy sự khô cằn của những ngọn đồi và đồng cỏ. Nhưng trong một số thời kỳ nhất định trong năm, chúng được bao phủ bởi một lớp sương mù giúp duy trì độ ẩm cho nơi này, khiến khu vực này nở hoa sau những trận mưa lớn.

Trên tuyến đường này, bạn sẽ tìm thấy Quebrada de los Sapos ("The Toads' Ravine") và Chehueque, địa điểm được nhiều người yêu thích để ngắm nhìn sự đa dạng của những bông hoa sa mạc đầy màu sắc. Đây là nơi bạn không thể bỏ qua nếu muốn lưu lại từng khoảnh khắc tuyệt đẹp giữa những bông hoa trên sa mạc Atacama.

Nếu có thời gian và muốn đi trên một con đường trải dài để khám phá tất cả sự đa dạng có một không hai mà hiện tượng sa mạc nở hoa ở Chile mang lại, bạn nên ghé thăm dốc Pajonales, khe núi El León, Copiapó và Chañaral.

Cách 90km về phía Đông Bắc của Vallenar là Vườn quốc gia Llanos de Challe. Đây được xem là nơi hoàn hảo để thưởng thức mùa hoa sa mạc ấn tượng ở Chile. 

Trong khi sa mạc Atacama - nổi tiếng với núi lửa, mạch nước phun trào và suối nước nóng trải dài trên 40.440 dặm vuông thì Vườn quốc gia Llanos de Challe chỉ chiếm chưa đến 1% diện tích đất ở đó. Được đặt tên là "Little North" tại "Big North" của đất nước, khu bảo tồn cách San Pedro de Atacama 10 giờ lái xe về phía Nam. 

Ở đây, bạn có thể tìm thấy sự đa dạng sinh học tuyệt vời và một sa mạc tràn đầy sức sống - nơi những con lạc đà Guanaco, cáo xám chilla, cáo culpeo và các loài chim là những vị khách đầu tiên chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những bông hoa sa mạc diễn ra vào mỗi mùa.

Một trong số đó là hơn 20 loài cây xương rồng trong khu vực này, chủ yếu là của các loài thuộc chi Copiapoa. Chúng có mặt ở gần như toàn bộ khu vực mà bạn có thể quan sát khi đi bộ trên những con đường mòn của Las Lomitas và tham quan Vườn quốc gia Pan de Azúcar.

Nếu tiếp tục dọc theo các thị trấn Totoral, Travesía, Carrizal Bajo, Huasco, Caleta Barco và Piedras Puntadas, cho đến khi đến Puerto Huasco, bạn sẽ thấy một cảnh quan đa sắc màu bao phủ khắp không gian bởi gió biển, hoa loa kèn vàng tuyệt đẹp cùng với những đụn cát hoang dã mời bạn đến một cuộc phiêu lưu đầy màu sắc và yên bình. Đừng bỏ lỡ cơ hội đến thăm khung cảnh tuyệt vời này. Đây được coi là di sản quốc gia với hệ thực vật phong phú mà khi bạn đặt chân đến sẽ có cảm tưởng như đang ở một hành tinh khác.

Phần lớn Vườn quốc gia Llanos de Challe vẫn còn nguyên sơ và là môi trường sống tuyệt vời cho động, thực vật. Việc hái hoa bị cấm và bạn phải đi trên những con đường đã được đánh dấu để tránh làm hạt giống hoa bị xáo trộn.

Ngoài những con đường mòn, bạn có thể tự do khám phá cảnh quan rộng lớn hơn thay đổi qua hàng dặm. Bám sát đường cao tốc và không nên đi vào sâu trong công viên qua nhiều lối mòn đi bộ đường dài nếu như không có người bản địa đi cùng.

Thuê một chiếc xe và tự lái là phương pháp phổ biến nhất để tham quan Vườn quốc gia Llanos de Challe. Bằng cách này, bạn có thể tấp vào lề đường theo ý muốn để xem kỹ hơn về những loại hoa trên sa mạc. Do tính chất mong manh của hệ sinh thái, các phương tiện (bao gồm cả xe chở cát) không được phép vào các cồn cát.

Xe buýt công cộng không phục vụ trong Vườn quốc gia Llanos de Challe mặc dù một số tour du lịch hoạt động. Bạn có thể sắp xếp những chuyến tham quan này trên mặt đất từ các thị trấn gần nhất: Huasco, Vallenar, Caldera, La Serena và Copiapó.