Để trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần thể chế tốt hơn

Định kỳ 5 năm một lần, Ngân hàng Thế giới (World Bank) lại thực hiện nghiên cứu nhận định các thách thức và cơ hội để một quốc gia đạt được các mục tiêu phát triển.

Vừa qua, ngày 18/5, tại Hà Nội, World Bank đã công bố Báo cáo cập nhật đánh giá quốc gia năm 2021 với chủ đề "Để Việt Nam tươi sắc đào xuân: Cải cách thể chế hướng tới thực thi hiệu quả". Báo cáo tập trung phân tích và đề xuất 5 cải cách thể chế để Việt Nam có thể hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.

Chủ trì lễ công bố, bà Carolyn Turk - Giám đốc Quốc gia World Bank tại Việt Nam chia sẻ: "Khát vọng trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 của Việt Nam là một thách thức to lớn. Trên quy mô toàn cầu chỉ có khoảng 12 - 15 quốc gia đạt được mục tiêu này trong những năm 1950 trở lại đây. Đây cũng là một trong những trở ngại mà chúng ta phải vượt qua. Và một trong những trở ngại chính là thể chế".

Bà Carolyn mong muốn Chính phủ cần nhìn lại những thách thức trong quá trình thực thi các chính sách để có thể triển khai tốt hơn, khắc phục được những tồn tại trong thể chế.

Trình bày nội dung báo cáo, chuyên gia Kinh tế trưởng World Bank Jacques Morisset khẳng định thể chế hiện đại là điều kiện cần để Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển theo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội mới được thông qua tại Đại hội Đảng tháng 2/2021.

Theo ông Jacques Morisset, Việt Nam đã phát triển rất tốt. Chẳng hạn, trong lĩnh vực giáo dục, cách đây 20-25 năm, chỉ có 10% dân số nước ta học xong cao học. Còn hiện tại, con số này đã là 35%.

Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu phát triển xa hơn, Việt Nam vẫn cần phải có những thay đổi. "Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng cần phải có sự thay đổi trong quy hoạch của Việt Nam vì chỉ có 7% quy hoạch được phê duyệt trong vòng 5 năm qua. Việt Nam không phải là nước duy nhất phải đối mặt với vấn đề cải cách thể chế. Nếu nhìn vào các nước láng giềng phía Bắc, chúng ta có thể thấy, vào những năm 1990, Hàn Quốc cũng đã phải thực hiện cải cách thể chế", ông Jacques Morisset nói.

Theo đại diện của World Bank cách tiếp cận cụ thể về cải cách thể chế cần phải dựa vào phương pháp luận 3 bước cơ bản nhưng trực quan. Đó là kết quả thực thi, các yếu tố mang tính quyết định đến thực thi và cải cách thể chế.

Cùng trình bày báo cáo, bà Trần Thị Lan Hương - chuyên gia Quản trị cao cấp tại World Bank nhận định kết quả thực thi của Việt Nam chưa đồng đều trên các lĩnh vực trong thập kỷ qua. Trong khi, Việt Nam làm tương đối tốt với các ưu tiên thuận lợi thương mại, hội nhập quốc tế, giảm tỉ lệ đói nghèo, chuyển đổi số..., thì với các ưu tiên về phát triển bền vững, nâng cấp hạ tầng, tăng trưởng xanh..., nước ta lại làm chưa tốt.

Từ những phân tích trên, nhóm chuyên gia World Bank đã đề xuất một nền tảng gồm 5 cải cách thể chế giúp Chính phủ thực thi các ưu tiên phát triển hiệu quả hơn. Đó là hình thành nền tảng thể chế vững chắc để biến ưu tiên phát triển thành hành động cụ thể; hài hòa quy trình thủ tục hành chính để nâng cao hiệu quả thực thi của chính quyền các cấp, các ngành; sử dụng các công cụ thị trường để tạo động lực trong khu vực Nhà nước và khu vực tư nhân; thực thi hiệu quả quy định và quy tắc nhằm nâng cao động lực, lòng tin và sự công bằng; áp dụng các quy trình có sự tham gia nhằm nâng cao sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Đánh giá đây là một bản báo cáo sâu sắc, đầy đủ và rất thực tiễn, Nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cũng cho rằng tồn tại ở khâu thực thi chính là trách nhiệm giải trình và thực thi hiệu quả.

Nhóm chuyên gia World Bank mong rằng báo cáo trên sẽ đưa ra một khung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình triển khai thực hiện, cũng như những cải cách thể chế cần thiết nâng cao hiệu quả của việc triển khai thực hiện, để đưa Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045.