Đề thi học sinh giỏi quốc gia bàn về câu nói "hữu xạ tự nhiên hương"

Thí sinh dự thi Kỳ thi chọn học sinh giỏi trung học phổ thông cấp quốc gia năm nay vừa làm xong bài thi môn Ngữ văn. Đề thi môn Ngữ văn có cấu trúc quen thuộc gồm câu nghị luận xã hội (8 điểm) và nghị luận văn học (12 điểm).

Đáng chú ý, câu nghị luận xã hội yêu cầu thí sinh suy nghĩ về việc xây dựng hình ảnh bản thân trong cuộc sống hiện nay từ câu nói "hữu xạ tự nhiên hương". Đề được nhiều giáo viên đánh giá hay, nhẹ nhàng, giúp thí sinh tự do bày tỏ quan điểm cá nhân.

Câu nghị luận văn học yêu cầu thí sinh bằng trải nghiệm văn học, trình bày suy nghĩ về ý kiến: "Viết văn, cũng chừng ấy kí tự, chừng ấy con chữ, mỗi nhà văn sáng tạo thế giới của riêng mình. Thế giới của riêng mình nhưng không chỉ cho riêng mình".

Hữu xạ tự nhiên hương là gì?

"Hữu" là có, hiện hữu, đang tồn tại. "Xạ" là hương thơm xạ hương. Từ này có nguồn gốc từ việc tại phía Nam Trung Quốc có giống hươu xạ có tuyến xa tiết ra mùi thơm. Chất xạ này có mùi rất đặc trưng, thơm một cách đặc biệt. Vì vậy, nó được ứng dụng nhiều trong sản xuất nước hoa hoặc dược liệu tạo mùi thơm. "Tự nhiên hương": có mùi tự nhiên, có hương thơm tự nhiên, xuất phát từ bản thân vật chủ mà không cần tác động. 

Cả câu "hữu xạ tự nhiên hương" có nghĩa là chỉ cần bản thân có hương thơm, có chất riêng thì sẽ tự thu hút, hấp dẫn thứ khác. Giống như chất xạ mang trong mình hương thơm khác biệt thì ắt sẽ được trọng dụng và yêu thích. 

Ý nghĩa sâu xa của "hữu xạ tự nhiên hương"

Câu thành ngữ có ý muốn khuyên người ta hãy sống thiện lương, sống có đức, có tài thì người khác sẽ tự khắc nhận ra những điểm tốt của bạn. Bạn không cần khoe khoang, phô bày bản thân mà những việc bạn làm hàng ngày đã khiến người ta yêu quý, nể phục và trân trọng.

Trong "Tam tự kinh" có câu "Nhân chi sơ, tính bản thiện". Câu nói nghĩa là trong bản thân mỗi con người đều có bản tính hiền lành, lương thiện. Nhưng liệu trong quá trình trưởng thành, tu dưỡng, họ có giữ và phát huy được phẩm chất đó hay không. Hay là họ dễ dàng bị dụ dỗ, sa đọa và làm những điều lầm lỡ. Vì vậy, "hữu xạ tự nhiên hương" là lời khuyên con người nên tu tâm dưỡng tính, rèn sức luyện tài ắt sẽ không phụ lòng. 

Ứng dụng "hữu xạ tự nhiên hương" trong cuộc sống thế nào?

Trong công việc: Bạn là một người chăm chỉ làm việc, biết giúp đỡ và kính trọng người khác. Vậy thì trong thời gian lâu dần, mọi người sẽ tự nhận ra những cống hiến và đóng góp của bạn. Bạn cũng sẽ có cơ hội để phát triển, thăng tiến bản thân trên con đường mình mong muốn. Bên cạnh đó là những sự đền đáp xứng đáng cho công lao bạn bỏ ra. Đừng vì muốn lợi ích trước mắt mà sử dụng những mưu hèn kế bẩn rước họa vào thân.

Trong cuộc sống: Hãy sống ngay thẳng thật thà, có tấm lòng nhân hậu, biết kính trên nhường dưới. Vậy thì không chỉ cuộc sống của bạn có ý nghĩa hơn mà còn bạn sẽ được đền đáp xứng đáng một lúc nào đó. Đừng chỉ sống cho mình, hãy cho đi và yêu thương nhiều hơn.

"Hữu xạ tự nhiên hương" cũng chính là bài học nói về sự khiêm nhường: Dù trong bất kỳ hoàn cảnh hay lĩnh vực nào, bạn chỉ cần làm tốt bổn phận cũng như trách nhiệm của bản thân, không ầm ĩ, ồn ào thì sẽ chẳng bao lâu, đến một lúc bạn được "hữu xạ" rồi sẽ "tỏa hương" mà chẳng cần bất kỳ lời nói, tuyên bố phô trương, ầm ĩ nào.

Phản biện: Muốn thể hiện mình, thích nổi tiếng – đó là tâm sinh lý phổ biến của những người trẻ. Vì vậy, không hiếm các bạn trẻ vì mong muốn được nhiều người biết đến đã không ngần ngại sử dụng đủ chiêu trò để được nổi danh nhanh chóng trên mạng xã hội. Có thể bàn luận thêm về điều này.