Còn tồn tại, hạn chế trong việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 11/4, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát của Quốc hội về ''Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng''. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành Phiên họp.

Theo Cổng TTĐT Quốc hội, thay mặt Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng đoàn giám sát trình bày báo cáo tóm tắt kết quả giám sát chuyên đề của Đoàn giám sát của Quốc hội về 2 nội dung trên.

Kết quả đạt được của việc huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phục vụ phòng, chống dịch COVID-19

Thể chế hóa chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, từ tháng 1/2020 - 1/2023, Quốc hội đã ban hành 6 Nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 12 Nghị quyết; Chính phủ ban hành 14 Nghị định, 23 Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ ban hành 35 Quyết định, 4 Chỉ thị; Bộ Tài chính, Bộ Y tế ban hành 22 Thông tư, 15 Quyết định; các bộ, ngành, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để triển khai các quy định về huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; đảm bảo an sinh xã hội; phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Thực hiện mục tiêu "kép" vừa phòng, chống dịch COVID-19 vừa phát triển kinh tế, đảm bảo đời sống Nhân dân, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19. Trên cơ sở đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách miễn, giảm thuế, phí, lệ phí, hỗ trợ lãi suất và các chính hỗ trợ trực tiếp trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp.

Công tác huy động nguồn lực phòng, chống dịch được thực hiện chủ động, góp phần kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch, mang lại hiệu quả tích cực trong bối cảnh khó khăn, cấp bách của đại dịch COVID-19 . Đã có hàng triệu tình nguyện viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch COVID-19. Các tầng lớp Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã đóng góp sức lực, tiền, hiện vật và nhiều khoản đóng góp khác dưới nhiều hình thức, trong đó có nhiều khoản đóng góp, ủng hộ không lượng hóa được bằng tiền.

Công tác quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán các nguồn lực huy động để phục vụ cho công tác phòng chống dịch COVID-19 về cơ bản đã được thực hiện đảm bảo đúng quy trình, thủ tục, thực hiện theo các chủ trương, chính sách đã ban hành.

Việc thực hiện chính sách pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng đoàn giám sát khẳng định: Thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến y tế cơ sở, y tế dự phòng được ban hành tương đối toàn diện, đồng bộ. Theo đó, Quốc hội ban hành 7 Luật, 2 Nghị quyết chuyên đề về y tế và nhiều Nghị quyết có nội dung liên quan, Chính phủ và các bộ, ngành cũng ban hành nhiều Nghị quyết, Nghị định, Thông tư, Quyết định…

Trong giai đoạn vừa qua, hoạt động của y tế cơ sở và y tế dự phòng đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân và đã được minh chứng trong giai đoạn phòng, chống dịch COVID-19.

Bên cạnh đó, nhân lực từng bước được củng cố cả về số lượng và chất lượng. Cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính của y tế cơ sở từng bước được đổi mới. Khả năng và chất lượng cung ứng dịch vụ y tế tại y tế cơ sở ngày càng được nâng lên. Hệ thống y tế dự phòng được kiện toàn, sắp xếp theo hướng tinh gọn bộ máy, tổ chức đồng bộ từ trung ương tới địa phương.

Hạn chế về nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19

Báo cáo của Đoàn giám sát cũng nêu tồn tại, hạn chế trong việc huy động, quản lý và sử dụng nguồn lực phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng như hệ thống pháp luật hiện hành chưa bao quát hết, chưa điều chỉnh được các quan hệ, tình huống phát sinh, tạo ra các khoảng trống pháp lý trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Có nhiều khó khăn trong việc phân bổ, quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán nguồn lực từ ngân sách nhà nước. Các quy định hướng dẫn mua sắm vật tư, trang thiết chậm được điều chỉnh dẫn đến tâm lý lo ngại, sợ sai từ sau các vụ việc tiêu cực phát sinh. Còn xảy ra sai phạm trong mua sắm ở nhiều mức độ khác nhau, có vụ việc đến mức phải xử lý hình sự. Vướng mắc về thủ tục, hồ sơ thanh quyết toán chưa được các cơ quan quản lý nhà nước hướng dẫn kịp thời hoặc đề xuất với cấp có thẩm quyền để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc...

Báo cáo cũng nêu rõ nguyên nhân, trách nhiệm chính trong các tồn tại, hạn chế thuộc về Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và người đứng đầu các bộ, ban, ngành và các địa phương. Đoàn giám sát đã rút ra 6 bài học kinh nghiệm với 27 bài học cụ thể cùng với việc đề xuất 2 nhóm giải pháp về thể chế, cơ chế và về tổ chức thực hiện.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, Phó Trưởng Đoàn giám sát cho biết, với mục tiêu tháo gỡ dứt điểm khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 và xây dựng mạng lưới y tế cơ sở, y tế dự phòng, Đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết giám sát.

Giám sát đúng trọng tâm, trọng điểm

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khẳng định, đây là lần đầu tiên Đoàn giám sát trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Báo cáo Kết quả thực hiện giám sát chuyên đề "Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng" và dự thảo Nghị quyết giám sát. Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao Đoàn Giám sát thực hiện nhiệm vụ được giao, đảm bảo đúng kế hoạch và tiến độ, tuy nhiên cần hoàn thiện về một số nội dung và số liệu để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Đoàn Giám sát phối hợp với các cơ quan của Chính phủ, đặc biệt là các bộ có liên quan trực tiếp như Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cùng với Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan liên quan phối hợp hoàn chỉnh báo cáo, hoàn chỉnh các phụ lục, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, hoàn chỉnh phim để báo cáo, xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Yêu cầu đặt ra là đúng trọng tâm, trọng điểm, không đề cập quá rộng sang các lĩnh vực khác, các vấn đề khác đã có Nghị quyết của Trung ương, các văn bản của Đảng, Nhà nước; không nêu các vấn đề không thuộc phạm vi thẩm quyền giám sát; không đề cập quá rộng nhưng không bỏ sót các nội dung quan trọng.

Về tên nghị quyết là Nghị quyết như chuyên đề giám sát; đồng thời sửa kết cấu nghị quyết như các nghị quyết giám sát thông thường; chỉnh lý về từ ngữ, nhận định bảo đảm sự thận trọng, khách quan, bám sát chủ trương, đường lối, văn bản của Đảng, Nhà nước, thể hiện đúng bản chất vấn đề; kế thừa các báo cáo giám sát đã được Quốc hội thông qua.

Báo cáo kết quả giám sát, dự thảo nghị quyết cần làm rõ các nội dung cần bổ sung, chuẩn xác số liệu, phân tích làm rõ hơn về tình hình, cơ sở chính trị, pháp lý, nhất là đối với kiến nghị phân công thực hiện cụ thể nhưng phải đảm bảo thiết thực, khả thi, giải quyết được các yêu cầu công việc bức xúc trực tiếp đang đặt ra chưa giải quyết được, các giải pháp vừa cơ bản trước mắt, vừa lâu dài…