Cổ quái những "cụ cây" trên núi Nghĩa Lĩnh, Di tích lịch sử Đền Hùng

"Cụ cây" vạn tuế - báu vật xanh của Di tích lịch sử Đền Hùng

Cây vạn tuế ngay trước cửa Đền Hạ trong quần thể Di tích lịch sử Đền Hùng đã gần 1 ngàn tuổi và là cây cổ thụ “độc nhất vô nhị” được khách tham quan tìm tới chiêm ngưỡng nhiều nhất trong mỗi mùa lễ hội Đền Hùng. 

Cây vạn tuế có 3 ngọn già nua, cổ quái. Tính theo dấu của vòng lá (cứ 2 năm, một lớp lá già rụng đi), trên thân thì cây đã sống gần 800 năm. Điều thú vị là mỗi một mùa xuân, thân cây lại nhú thêm nhiều mầm mới. 

Ban quản lí di tích phải chống đỡ cây bằng cột sắt và khuyến cáo khách thập phương cùng tham gia bảo vệ cây, cấm mọi hành vi xâm hại. 

Nhiều thập kỉ qua, tỉnh Phú Thọ nỗ lực bảo vệ nghiêm ngặt hệ sinh thái xanh đặc dụng bao bọc Đền Hùng. Ngoài ý nghĩa về lịch sử, văn hóa và những giá trị tâm linh của dân tộc Việt, Đền Hùng còn đặc biệt thu hút du khách bởi khu rừng nhiệt đới phong phú, có giá trị đa dạng sinh học. Dự án “Hỗ trợ khôi phục hệ sinh thái rừng nhiệt đới Khu di tích lịch sử Đền Hùng” thực hiện từ năm 1997 đến năm 2000 giữ gìn và trồng mới khoảng 500 cây xanh mới xung quanh di tích.

Những năm gần đây, tỉnh Phú Thọ tiếp tục mở rộng thêm diện tích của vườn cây xuống chân núi với nhiều cây quý từ mọi miền mang về đây trồng. Hiện toàn bộ khu vực rộng lớn được che phủ bởi thảm cây rừng xanh ngắt. Màu xanh của rừng già làm cho di tích Đền Hùng thêm phần trang nghiêm, cổ kính. 

Rừng xanh còn mãi với lịch sử dân tộc 

Bước vào mùa lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương, nhiều loại thực vật cổ thụ ở đây cũng bước vào mùa nở hoa duy nhất trong năm. Điều này là thuận tự nhiên của khí hậu, thổ nhưỡng, nhưng cũng càng làm cho di tích thêm phần bí ẩn, thú vị và hấp dẫn. Trong hồ sơ bảo vệ di tích, những cây cổ thụ ở Đền Hùng là biểu tượng của văn hóa ngàn năm, sức sống thuận tự nhiên khí hậu của cỏ cây hoa lá, con người đất Việt, biểu tượng của sức sống trường tồn của dân tộc.

Trước đây, điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng thay đổi cộng với sự xâm hại của con người đã làm cho khu rừng này thưa hao dần. Tuy nhiên, nỗ lực bảo vệ và giữ gìn đã khiến rừng Đền Hùng tái sinh, ken dày như hiện nay. Tất cả các cây bị chết già, bị sét đánh hoặc bão gió gãy đổ đều được trồng lại thay thế bằng cây cùng loại. Diện tích rừng tăng dần theo từng năm.

Các cây đại toàn thân rêu mốc cổ quái ở Đền Hạ, Đền Trung đều trên 500 tuổi. Cây thông 400 năm tuổi. Cây trám ngã ba Đền Giếng, cây sui Đền Thượng đều mấy trăm năm sống cùng di tích. Các diện tích rừng bổ sung trong vòng 2 thập kỷ qua cũng có nhiều loại cây quý như lim, lát, đa, kim giao... 

Ban Quản lý di tích Đền Hùng tạo ra vườn cây lưu niệm Đền Hùng dưới chân núi Nghĩa Lĩnh. Vườn cây không ngừng tôn tạo mở rộng để đồng bào các dân tộc tham gia đóng góp trồng các cây quý trong khuôn viên di tích. Hiện, vườn cây xanh tốt với nhiều loại cây mớii bổ sung, trong đó, nhiều cây mang nét đặc trưng của các vùng miền do lãnh đạo địa phương các tỉnh, thành mang tới trồng. 

Với ý nghĩa uống nước nhớ nguồn, nhớ gốc gác tiên tổ, các tỉnh, thành mang cây đặc trưng của các vùng đến trồng nhằm tạo ra vườn cây cộng đồng các dân tộc Việt Nam.