Bài 1: Đánh cho "nước sông Pô Cô chảy ngược, con cóc mọc râu"

Một sự trùng hợp ngẫu nhiên, đúng trong những ngày cả nước hướng đến kỷ niệm Quốc khánh 2/9, tôi nhận được điện thoại của Phạm Đức Quân (Phú Thọ) cháu ruột liệt sĩ Phạm Ngọc Mùi, thiếu úy, đại đội trưởng đại đội 11 - đại đội chủ công của Tiểu đoàn 631 anh hùng - đơn vị trực tiếp đánh chiếm căn cứ Chư Nghé từ ngày 31/8 đến ngày 2/9/1972.

Trong trận đánh vô cùng khốc liệt này, đại đội trưởng Phạm Ngọc Mùi cùng với 13 cán bộ chiến sĩ thuộc các đại đôi: 3, 9, 10, 11, 12, và các trung đội trực thuộc: trinh sát, thông tin, vận tải… hy sinh anh dũng trong đấy có đồng đội Hoán cùng quê, cùng nhập ngũ, cùng bổ sung vào 631 là chiến sỹ 2W.

Xin trở lại thời điểm cách nay tròn 53 năm.

Ngày 19/5/1972, với những thành tích đặc biệt xuất sắc, Tiểu đoàn 631 trực thuộc Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên (B3) được phong tặng danh hiệu đơn vị anh hùng.

Khoảng tháng 7/1972 khi tiểu đoàn trở về hậu cứ bên bờ sông Pô Cô nghỉ ngơi, học tập, huấn luyện cũng là dịp đơn vị tổ chức đón nhận danh hiệu cao quý. Ban chỉ huy tiểu đoàn gồn đại úy Hà Xuân Bính (Hà Nam) tiểu đoàn trưởng, đại úy Nguyễn Ngọc Xuân (Hà Nội), chính trị viên tiểu đoàn, 2 tiểu đoàn phó là thượng úy Trần Tất Thanh (Nam Định) và trung úy Lê Văn Chương (Thanh Hóa), chính trị viên phó tiểu đoàn là trung úy Nguyễn Văn Thìn (Thái Bình).

Có được những tư liệu quý về trận đánh Chư Nghé là cuốn sổ tay ghi lại một số trận đánh tiêu biểu của Tiểu đoàn 631 mà đại tá Lê Văn Chương năm 1972 là trung úy, tiểu đoàn phó trực tiếp chỉ huy một mũi tấn công đã ghi chép lại và vẽ cả sơ đồ trận đánh.

Mặt khác, người viết bài báo này là cựu lính 2W của Tiểu đoàn 631 anh hùng nên những chứng cứ, tư liệu hoàn toàn khách quan, trung thực. Đồng thời những người lính của 631 hiện vẫn còn sống tại nhiều tỉnh, thành ở miền Bắc, đặc biệt có cả cựu binh 631 là người dân tộc Gia Rai Rơ Chăm Hết hiện đang sinh sống tại xã Ia Mơ, tỉnh Gia Lai cung cấp.

Trong tài liệu ghi chép của đại tá Lê Văn Chương, ngay sau khi lễ đón danh hiệu anh hùng xong, trung đội trinh sát của đơn vị được lệnh triển khai nhiệm vụ trinh sát căn cứ Chư Nghé nắm chắc tình hình địch.

Cụ thể, căn cứ Chư Nghé cấu trúc công sự vững chắc từ thời Pháp (bàn giao lại cho Mỹ - Ngụy) nhằm chốt giữ phía Tây thị xã Pleiku. Lực lượng địch có Tiểu đoàn biệt động 62 cùng với 1 đại đội bảo an đóng cách biệt phía Tây Chư Nghé. Chư Nghé là căn cứ được xây dựng từ lâu, chưa có lực lượng nào đánh. Chư Nghé chia làm 2 khu, khu đồi A cao, đồi B thấp, hàng rào bao quanh hình củ lạc, chiều dài theo hướng Đông - Tây dài 600m, chiều rộng 400m, bao quanh có 9 hàng rào kẽm gai vây cả đồi A và đồi B. Tiểu đoàn 62 địch có 420 tên, 4 khẩu pháo 105 li, 1 trung đội cối 81 li, một số vợ con sĩ quan ngụy.

Chính việc xây dựng, bố phòng căn cứ Chư Nghé quy mô, vững chắc và chưa từng bị quân giải phóng đánh lần nào nên địch ngông cuồng tuyên bố: chỉ khi nào "nước sông Pô Cô chảy ngược, con cóc mọc râu" thì Chư Nghé mới thất thủ.

Trinh sát, bám địch, theo dõi quy luật hoạt động của địch, thường ban ngày chúng nống ra quanh đồn đi lùng sục với bán kính 5-10 km chia thành nhiều tổ, tổ mò vào ấp, tổ chốt đường 5 (từ Pleiku đi Chư Nghé), tổ lùng sục về ngã 3 Lệ Thanh, tối chúng rút về để lại 2-3 ổ phục kích.

Đêm pháo bắn cầm canh vào các khu vực chúng nghi ngờ, nếu máy bay trinh sát yêu cầu chi viện thì chúng bắn bất kể lúc nào. Đứng trên dãy núi rừng già và cao hơn căn cứ Chư Nghé về hướng Bắc, chỉ huy tiểu đoàn 631 nhìn rõ từng lô cốt, từng tốp địch ra vào ban ngày.

Sau 10 ngày trinh sát bám địch, điều tra tỉ mỉ trở về, Tiểu đoàn 631 tiến hành làm trận giả tương tự luyện tập, bàn cách đánh, hạ quyết tâm: Đại đội 11 (chủ công) cùng đại đội 9 đột phá hướng Đông Bắc; Đại đội 10 hướng Tây; Đại đội 12 pháo cối ở giữa sau đội hình; Đại đội 3 đặc công chia làm nhiều mũi luồn sâu lót sẵn áp sát hàng rào đợi lệnh. Các trung đội: trinh sát, thông tin, vận tải, phẫu được giao nhiệm vụ cụ thể, tỉ mỉ.

Cách đánh đặc công, nhưng đánh chắc, tiến chắc, đánh đến đâu phải giữ và bám trụ đến đó, vừa nghi binh vừa tiếp thêm lực lượng để đánh tiếp nếu đêm thứ nhất đánh chưa dứt điểm. Vì vậy, phải đào hầm hào sát hàng rào kẽm gai, phải có mìn DH20 và mỗi chiến sĩ phải có 2 vắt (nắm) cơm và đạn dự trữ.

Tối ngày 31/8/1972, tất cả các mũi tiến vào các vị trí theo phương án đã định. Các bộ phận, đào công sự, cắt hàng rào, đặt mìn DH20 cùng lúc tác nghiệp. 11 giờ đêm 31/8, tiếng súng tấn công phát ra từ đại đội 9, lập tức tất cả các mũi nổ súng tấn công Chư Nghé.

Trận đánh ngay từ đầu diễn ra vô cùng ác liệt, quân ta cắt hàng rào tấn công vào các lô cốt, dưới sự chi việc đắc lực của hỏa lực để tiêu diệt lô cốt đầu cầu. Địch bắn ra xối xả, pháo sáng liên tục địch bắn lên, đạn, bom, khói lửa rung chuyển sáng rực khu vực Chư Nghé.

Từ đêm 31/8 kéo sang cả ngày 1/9/1972, Tiểu đoàn 631 đánh giằng co với địch. Lệnh từ chỉ huy tiểu đoàn, chiếm được lô cốt nào đưa bộ đội trụ vững tránh bom máy bay ném xuống, pháo địch nơi khác bắn chi viện, đồng thời tổ chức kích cối, bắn tỉa, gây cho địch hoang mang chống đỡ yếu dần, một số vượt rào tháo chạy về hướng Nam.

Qua 1 ngày đêm Tiểu đoàn 631 mới chiếm được đồi B. Lập tức, Chính trị viên tiểu đoàn Nguyễn Ngọc Xuân và tiểu đoàn phó Lê Văn Chương chỉ huy đại đội 9 tấn công đánh sang đồi A nơi có hầm ngầm và trung tâm chỉ huy của địch. Đồng thời sử dụng máy 2W (vì đường dây hữu tuyến bị cày nát đứt thông tin liên lạc) chỉ huy đại đội 10, đại đội 11 cùng các hướng tập trung đánh quyết liệt chiếm cho bằng được trung tâm chỉ huy địch.

Đúng 5 giờ sáng ngày 2/9/1972, bộ đội Tiểu đoàn 631 anh hùng phá hủy dàn ăng ten truyền tin, dùng quả mìn 5 kg C4 đánh xuống cửa hầm ngầm nơi trung tâm chỉ huy của địch báo hiệu trận đánh công kiên của Tiểu đoàn 631 anh hùng đã toàn thắng. Diệt gọn tiểu đoàn 62 biệt động trong công sự vững chắc bắt 17 tù binh và 1 phụ nữ cùng em bé chừng 2 tuổi.

Ngay lập tức chỉ huy tiểu đoàn thảo điện báo cáo tin chiến thắng qua 15W về Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên. Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên biểu dương trận đánh căn cứ Chư Nghé là trận đánh mẫu mực "tiểu đoàn diệt gọn tiểu đoàn địch trong công sự vững chắc" đồng thời ra lệnh: "Các đồng chí ở lại thu hết pháo, đạn, chiến lợi phẩm. Riêng đạn pháo mang ra xa, đào hầm cất dấu, bảo quản. Chuyển thương binh về phía sau, dẫn tù binh về sông Pô Cô giao cho binh trạm".

19 giờ ngày 2/9/1972, cả Tiểu đoàn 631 náo nức vào Chư Nghé gùi chiến lợi phẩm chủ yếu là gạo, thịt hộp nhiều vô kể. Chiến lợi phẩm của trận đánh thu được nhiều đồng thời cũng là quà mà Tiểu đoàn 631 anh hùng gửi tặng: Khu 4 (huyện 4 Gia Lai), Đường dây C-09, Binh trạm Trung, Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên, Trung đoàn 24, mỗi đơn vị 20-30 kg thịt hộp.

Trận đánh cứ điểm Chư Nghé (Gia Lai) tiền đồn phía Tây thị xã Pleiku giành thắng lợi đúng ngày Quốc khánh 2/9 cách đây tròn 53 năm, đến hôm nay những cựu binh Tiểu đoàn 631 anh hùng còn sống, tuổi đã 70, 80 không thể nào quên.

Ngày 11/9/1972, Tiểu đoàn 631 nhận lệnh: bàn giao công việc thu dọn trận địa cho trung đoàn 24 (B3) để hành quân về hướng Nam tham gia chiến dịch vây lấn Đức Cơ (Gia Lai).

Đón đọc bài 2: Đôi lời gửi đến lãnh đạo tỉnh Gia Lai