Cảnh giác với thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mã QR giả mạo

Dán mã QR giả tại quầy thu viện phí ở bệnh viện để lừa đảo 

Mới đây, Bệnh viện Nhi Trung ương đã phát đi cảnh báo việc kẻ gian đã dán mã QR giả mạo tại mặt ngoài một số quầy thanh toán viện phí của Bệnh viện. Người nhà bệnh nhân có thể chuyển nhầm tiền thanh toán viện phí vào tài khoản của các đối tượng xấu và bị chiếm đoạt tài sản.

Bệnh viện Nhi Trung ương đã nhanh chóng phát hiện và gỡ bỏ các mã QR lừa đảo trái phép này, đồng thời hướng dẫn người nhà người bệnh thực hiện đúng các quy định về thanh toán viện phí, phối hợp và báo cáo cơ quan chức năng để giải quyết và xử lý kịp thời.

Qua sự việc trên, Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo những người đến thăm khám và điều trị tại Bệnh viện, cần cảnh giác với các mã QR lừa đảo được dán bên ngoài các quầy thanh toán và không quét mã khi chưa có sự hướng dẫn của nhân viên Bệnh viện tại các quầy thanh toán.

Tất cả các giao dịch thanh toán cần phải được thực hiện trực tiếp theo hướng dẫn của nhân viên Bệnh viện tại các quầy thanh toán và theo quy định của Bệnh viện để tránh bị kẻ gian lợi dụng chiếm đoạt tài sản.

Thận trọng khi thanh toán qua mã QR

Mã QR (Quick response code - QR code) - mã phản hồi nhanh hay còn gọi là mã vạch ma trận (matrix-barcode) là dạng mã vạch hai chiều (2D) có thể được đọc bởi một máy đọc mã vạch hay điện thoại thông minh có chức năng chụp ảnh với ứng dụng chuyên biệt để quét mã vạch.

Mã QR hiện là một trong những hình thức thanh toán phổ biến tại Việt Nam. Thay vì nhập tên ngân hàng, số tài khoản như trước, người dùng chỉ cần quét là thông tin được tự động điền. Việc liên kết giữa các đơn vị cũng giúp thanh toán QR trở nên đơn giản, khi ứng dụng của ngân hàng này có thể quét QR của bên khác.

Theo Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, mã QR có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cả về số lượng và giá trị. Trong năm 2022, thanh toán qua mã QR tăng tới 225,36% về số lượng và 243,92% về giá trị so với năm 2021.

Trong 5 tháng đầu 2023, thanh toán qua phương thức quét mã QR tăng 151,14% về số lượng và 30,41% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Lợi dụng điều này, nhiều đối tượng xấu đã dán đè QR giả mạo tại quầy thanh toán ở những nơi công cộng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), để tránh sập bẫy thủ đoạn này, người dân cần hết sức cảnh giác khi thanh toán thông qua quét mã QR. Luôn kiểm tra lại thông tin số tài khoản, tên chủ tài khoản với chủ cửa hàng, thu ngân khi thực hiện quét mã QR để thanh toán. 

Chủ các cửa hàng, siêu thị,... - những đơn vị sử dụng hình thức thanh toán này cũng cần thường xuyên rà soát các mã QR chuyển tiền đặt tại cơ sở của mình để kịp thời phát hiện và gỡ bỏ các mã giả mạo bị dán đè lên mã thật.

Các cơ quan, đơn vị cung cấp mã QR cũng cần kịp thời đưa ra giải pháp xác minh giao dịch có dấu hiệu bất thường. Đồng thời, kiểm tra thường xuyên các mã QR được dán tại địa điểm cung cấp.

Ngoài ra, đối tượng xấu có thể tạo mã QR độc hại dẫn đến trang web lừa đảo để lừa người tiêu dùng cung cấp thông tin ngân hàng hoặc thông tin cá nhân của mình. Vì vậy, người dân cần xác định và kiểm tra kỹ càng thông tin tài khoản người trao đổi mã QR; xem xét kỹ nội dung trang web mà mã QR đưa tới; kiểm tra đường link xem có bắt đầu với “https” và có phải tên miền quen thuộc hay không. 

Không nên truy cập vào các địa chỉ website lạ, không cài đặt các phần mềm lạ không rõ nguồn gốc, những phần mềm đòi hỏi yêu cầu cấp quyền truy cập cao vào thông tin người dùng, truy cập thẻ nhớ, danh bạ, vị trí, chụp ảnh…

Tuyệt đối không cung cấp các thông tin cá nhân như số căn cước công dân, tài khoản đăng nhập ngân hàng qua mạng xã hội. Đồng thời sử dụng trình quản lý mật khẩu, xác thực 2 yếu tố và các phương thức bảo vệ khác cho tài khoản.