Bước đầu tìm ra nguyên nhân xảy ra sự cố ngập trên cao tốc Phan thiết – Dầu Giây

Sau khi xảy ra sự cố ngập cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây, Bộ Giao thông vận tải đã cử đoàn công tác gồm các chuyên gia thủy văn kiểm tra hiện trường, đánh giá chi tiết điều kiện địa hình thủy văn thượng lưu và hạ lưu khu vực ngập, rà soát hồ sơ thiết kế.

Tần suất mưa chưa lớn nhưng cao độ đã vượt ngưỡng tính toán ban đầu nên xảy ra sự cố ngập cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây

Trên cơ sở báo cáo của chủ đầu tư và thực tế rà soát cho thấy, quá trình thi công, các đơn vị đã thực hiện đúng hồ sơ thiết kế, đảm bảo yêu cầu về chất lượng. 

Trước đó, đơn vị tư vấn thiết kế đã thực hiện điều tra khảo sát mực nước lũ lịch sử cao nhất vào năm 1992 tại vị trí cống là 43,14m và tính toán khẩu độ cống. Kết quả rà soát lại lưu vực và các thông số đầu vào, vị trí cống Km25+419 được thiết kế với khẩu độ 2,5x2,5m đáp ứng yêu cầu thoát nước của lưu vực tự nhiên phía thượng lưu cao tốc theo các số liệu thu thập được.

Bộ Giao thông vận tải thông tin, “tại thời điểm xảy ra ngập, dù lượng mưa chưa đạt tới tần suất tính toán, nhưng cao độ đã lên đến 45,23m. Đây là yếu tố bất thường cần phải nghiên cứu, làm rõ”.

Theo đánh giá sơ bộ của đoàn chuyên giá, đoạn tuyến ngập nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập sông Phan cách vị trí ngập 8,6km. Sau khi vận hành các đập, dòng chảy hạ lưu thường có biến đổi. 

Các chuyên gia đánh giá từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan, lòng sông, suối có hệ thực vật xâm lấn, bồi lắng làm thu hẹp dòng chảy, gây dềnh ứ nước cục bộ dẫn đến mực nước tại khu vực cống dâng cao, ngập đường.

Trách nhiệm để xảy ra ngập cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây thuộc về đơn vị tư vấn

Bộ Giao thông vận tải cho biết, “theo các chuyên gia, đây là tuyến mới, khu vực tuyến đi qua tại thời điểm khảo sát dân cư thưa thớt, việc điều tra số liệu thủy văn khó khăn, tư vấn chưa lường hết được việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống dẫn đến dềnh ứ nước cục bộ. 

Các chuyên gia cũng thống nhất việc tính toán cao độ thiết kế theo tần suất 1% tại vị trí cống mà chưa xét đến mực nước dềnh là trách nhiệm của đơn vị tư vấn, dù không phải lỗi cố ý”.

Về giải pháp xử lý trước mắt, các chuyên gia đề xuất tổ chức thanh thải các chướng ngại vật lòng sông từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan để tăng khả năng thoát nước và hạ thấp cao độ mực nước dềnh tại vị trí cống. Đây là giải pháp có chi phí thấp, có thể thực hiện ngay và chủ đầu tư đang chỉ đạo thực hiện hoàn thành trong tháng 8/2023. 

Tuy nhiên, để đảm bảo ổn định công trình lâu dài, do chế độ thủy văn khu vực hạ lưu các đập thường rất phức tạp, chủ đầu tư cần thuê một đơn vị tư vấn đầu ngành để tiến hành khảo sát tính toán, xây dựng mô hình tính toán cho toàn bộ khu vực, từ đó xác định mực nước tương ứng với tần suất thiết kế của dự án.

Sau đó, căn cứ cao độ mực nước tính toán và các số liệu đảm bảo toàn diện, khoa học, có tính chính xác cao sẽ xem xét, quyết định giải pháp, trách nhiệm thực hiện cụ thể. Trường hợp cần thiết, có thể nâng cao độ mặt đường khu vực ngập, nếu cao độ tính toán cao hơn cao độ tuyến hiện tại. 

Với quan điểm “không đánh đổi chất lượng công trình vì bất cứ nguyên do gì”, Bộ Giao thông vận tải yêu cầu các chủ đầu tư tổng rà soát lại hồ sơ thiết kế các dự án đang thi công, đặc biệt là các dự án triển khai tại những khu vực có yếu tố địa chất, thủy văn phức tạp để kịp thời điều chỉnh (nếu cần), đảm bảo chất lượng bền vững của công trình.